Gisterenochtend vroeg regende het, dus ik ben niet naar de tempel gegaan. Toen het droog was ben ik naar de Tengallalang-rijstterrassen gewandeld ongeveer zes kilometer, een toeristische attractie. Onderweg zag ik de eerste scooters met witte mensen. Maar verder was het vooral een doorgaande weg, het functioneert als een servicecentrum voor de dorpjes eromheen. De boerin die een salak aanbood, wat lijkt dit alweer lang geleden, vertelde deze op de markt van Tengallalang gekocht te hebben. Het ligt hoger en de sfeer was nog gewoon, het dagelijkse leven, hier op Bali. En toen ineens op de top kwam ik op een t-splitsing, waar het naar rechts naar Ubud ging en links naar de rijstterrassen, en de sfeer veranderde radicaal.
De laatste kilometer was een aaneenschakeling van souvenirwinkel en kunstnijverheid, het soort dat je bij de Xenos en in tuincentra kunt kopen. Zou dit op deze wijze helemaal tot Ubud zo zijn?Nog dichterbij gekomen parkeerplaatsen met bussen erop en iemand die met een fluitje het verkeer aan het regelen was. En uithangborden, verschillende richtingen uit naar meerdere Bali-swings, een favoriet op Instagram. En een pretparkachtig immens beeld van een luwak, een civet, met jonkies eronder, keek met zijn snuit de weg op. Ik had al gezien dat je een bezoek aan de rijstterassen kon combineren met het drinken van kopi luwak.
De luwak eet de rode bessen van de koffiebonen op en die moeten dan in zijn ontlasting gezocht worden en daarvan brandt men de koffieboon die hoort bij de duurste en exclusiefste van de wereld.Ik zag een grote receptie met jongens die je in turquoise poloshirts welkom heetten, dan mocht je een poort door, de rijssterassen op en er aan de andere kant er weer uit klimmen. Nee, dat ging ik niet doen. Daarbovenop hoorde ik getimmer en een boor en later aan de zijkant zag ik dat ze daar waarschijnlijk weer een nieuwe attractie van groen gras maakten, er stond o.a. al een enorme replica van de bekende olifantengrot, had ik al gezien op een instagramfoto van Koko met zijn dochtertje ervoor. Boven de rijstterrassen is in de verte de Gunung Agung, de heilige berg, zeer pittoresk dus.
Een halve berg verder en daar is dan de toeristenstroom... de sfeer van kijken en kopen. Waarom stouwt het westen zich vol met allerlei spullen? Het leven pal onder me, van deze familie: er passen niet veel spullen in de afzonderlijke verblijven van familieleden op een erf. Zij hebben ieder een kamer tot hun beschikking, vergelijkbaar met waar ik nu in ben. Hoe kijken Balinezen tegen al die toeristen aan? Ik las dat er relatief weinig werken in de toeristenindustrie omdat het niet te combineren is met de vele ceremoniƫn die er zijn.
Koko werd van een relaxte jongen die veel met zijn dochtertje speelt en meeneemt op toertjes op de scooter en op de fiets, ineens wat zenuwachtig, toen hij het ontbijt moest klaarmaken voor het Amerikaans-Canadees stel in het huisje. Hij dronk ineens met hen ’s middags hier een biertje (mama, gauw, hebben we koud Bintang-bier?, hoorde ik hem in het Indonesisch vragen) en het stel ging de bierprijzen vergelijken met Vietnam en Thailand.... Hij ging met ze skypen met zijn zus in AustraliĆ«, bij haar konden ze ook terecht, als ze wilden. Fijn op het strand met bier en een BBQ. Wij komen! riepen ze. Ik wist al van ze, dat ze nu twee weken naar een yoga-retreat gingen op een mooi strand, gerund door een Berlijnse.
Op de eerste dag van het tempelfeest kwamen er helemaal op het laatst, er waren nog twee hanengevechten bezig, een ouder stel binnen, een doek slordig gewikkeld om hun middel,hij met een spiegelreflexcamera op zijn dikke buik (Nee, ik overdrijf niet) Ongegeneerd stapte hij naar voren en maakte close-up foto’s. Zij wilden het binnenste gedeelte van de tempel ingaan, maar werden tegen gehouden. Die hongerigheid, op jacht naar mooie beelden...
Koko zei bij het biertje dat hij op Bali bleef om the social life and the Food.... Go with the flow... hoorde ik hem zeggen. Ja, dat kunnen we hier voelen, reageerden ze. Op zijn Instagram zag ik dat hij ze die ochtend naar een koffieplantage had begeleid en eerder hoorde ik hem een toer regelen: ja, naar Monkey Forest en naar een waterval en naar de rijstterrassen: voor 400.000 rupiah. Gisteren op zijn Instagram een filmpje die een vriend van hem had gepost: zittend op de grond op een binnenplaats met een lekker bordje eten voor zich, relaxed lachend. Zou hij voor de afgelopen week genoeg verdiend hebben?...