In Nederland eet ik nauwelijks bananen. Maar op reis heel veel. Dan zijn ze deel van mijn ontbijt en lunch. Door een podcast ‘Onbehaarde apen’ over wetenschap van de NRC, weet ik nu waarom. Het Westen eet één en dezelfde banaan, gekloond kun je zeggen, of allemaal broertjes en zusjes van elkaar. Deze banaan is al eeuwen geleden gekweekt, het heeft een harde dikke schil en is daardoor goed te transporteren in vrachtschepen. Naast deze banaan zijn er nog talloze anderen, de andere helft van de familie ‘banaan’. En daar weet ik alles van. Ze zijn over het algemeen veel kleiner dan ‘de onze’, er zijn er met de afmeting van een grote duim. Er zijn er enigen die juist veel groter en dikker zijn dan de ‘westerse’. Sommige hebben een héél dun velletje. Maar ze zijn bovenal veelal smakelijker dan de ‘westerse banaan’, die wat melig is. Ze geuren, zijn zoeter, smeuiger…
Ook weet ik nu dat een bio-banaan niet zomaar beter is, dan die op plantages groeien met de grote van de provincie Utrecht. Want bio-bananen vragen méér land en méér water, dan de gemodificeerde, gemonitorde westerse banaan. Door de dikke schil wordt de banaan zelf niet besmet door bestrijdingsmiddelen en dergelijke. Bananen liggen meestal prominent zichtbaar in de supermarkt. Bedoeld om ons in een goed humeur te brengen. Want ze zijn relatief helemaal niet duur, voor een tropische vrucht en bijna iedereen lust ze, door het zoete. Ik herinner mij dat bananenprak gemengd met kiwi, één van de eerste dingen is die je een baby voert, naast de melk.
Ze moet toch maar verschijnen in dit blog, want ik krijg haar niet uit mijn hoofd; deze jonge vrouw die 40 dagen lang op bed kan liggen, verzorgd door haar omgeving, geabsorbeerd door de geluiden om haar heen: de wind, regen, geritsel van insecten en beesten om de tent…Wanneer iemand in een depressie is, of een psychose heeft of iets in dat spectrum, is dit dus de wijze om te genezen. Gefilmd en gezien door Saodat Ismailova (1981 uit Oezbekistan; Centraal- Azië, nu deels wonend in Parijs). Een héél boeiende tentoonstelling 18000 Worlds in EYE, Amsterdam. Om je te realiseren dat de geleefde westerse wereld er maar één is van de wel 18.000 waaruit het universum bestaat. Ze vertelt over rijke spirituele werelden en diepe verbondenheid.
Én over het verlies aan cultuur, talen, landschap, lokale tradities, rituelen en gebruiken…
Pete Wu heeft het begrip verzonnen: De bananengeneratie. Geel van buiten, wit van binnen, zoals de banaan dus, geldend voor het dubbelleven van Aziatisch ogende Nederlanders van nu. Mijn nichtjes kennen het boek ook, al zijn ze van alweer een generatie verder. Het raakt mij dat het ook een vast onderdeel van hun bestaan is om te dealen met de vraag: Waar kom je vandaan? Dat het voor mij zo was, oké, al ben ik ook in Nederland geboren.
Is het eigenlijk wel zo’n goed concept, want wat is dat ‘wit’ van binnen? Pete Wu is ook Amsterdammer en homo en dat bepaalt zijn identiteit ook, anders dan die van een hetero-man. Je vergelijken met de westerse banaan, maakt je wellicht ook melig en deel van een eenheidsworst. Zijn mijn nichtjes en ik zelf, wit van binnen, geel van buiten? Uit de grond van mijn hart zeg ik: Nee. We bestaan uit een héél geschakeerd rijk, vol westerse en oosterse invloeden. Zoals die andere helft van de bananenfamilie. Je niét vastpinnen op Blut & Boden. Je thuis voelen op meerdere plekken op de wereld, niet vast omdat jouw familie in dié provincie altijd geboerd of gewoond heeft. In je eigen bloed ervaren dat er veel smaken zijn. En van zoveel smaaknuances, al lijkt dat soms ook verwarrend, kun je de hele dag genieten.
