Art Night Venezia (2)

 

De Art Night wordt georganiseerd door de Universiteit en wordt daar ook geopend. Onderweg kwam ik langs het ‘ongelukshuis’, had ik net op YouTube vernomen, het huis waar de gondelier even voor stopte, er schijnen nu allemaal camera’s gemonteerd te zijn. Merkwaardig fenomeen , maar gedurende mijn hele  jeugd was er ook zo’n winkel ik de buurt. Ongeluk; dodelijke ziekte, brand, echtscheiding, faillissement, kind dood gereden. Uiteindelijk gingen de eigenaars niet meer erboven wonen. Ik geloof dat er nu een wasserij inzit. Ik was per ongeluk een uur te vroeg, maar er waren al enkele mensen aan het wachten. Ik liep door en zag een bruidsgezelschap bij San Polo (raar, meteen de associatie met The Godfather). Toen ik terug kwam een lange rij.

De mensen stroomden naar binnen en ik zag dat er wat te doen was in een hoek, daar dromden ze samen en een camera filmde van boven. Het bleek dat er T-shirts en tasjes werden uitgedeeld. Het laatste T-shirt verdween onder mijn neus, maar ik scoorde wél een tasje en een button. 

Een heel geanimeerde sfeer. Argentijnse tango bleek het thema en na een openingdans mocht iedereen de dansvloer op. Ik zat er met, net als vorig jaar, een Spritz en cinchetti en schatte in dat ik nog steeds ook wel mee zou kunnen dansen, als er een goede leider zou zijn, al is het alweer héél lang geleden.

Dit jaar had ik geen gratis museumbezoeken gereserveerd, Venetië zelf is al genoeg kunstmuseum dit jaar. Er speelde een goed bandje bij een restaurantje en ook leuk om zomaar een vredesvlag met Palestijnse vlag uit een raam te zien hangen. En dan, hoe dichterbij de Rialtobrug, hoezeer je geen enkele Venetiaan meer ziet.

Maar ja, het blíj́ft ook iconisch en prachtig dat uitzicht.

Vijftiger jaren sfeer

De ijscoman voert de meeuwen uit een grote zak. Het is verbrokkeld hondenvoer, tien kilo en daar doet hij drie dagen mee. Hij is ook bevriend met de eigenaar van de camping, Paolo. Hij toeterde met zijn scooter terwijl hij naar buiten reed, met zijn dochter of vriendin achterop, terwijl ik naar binnen liep omdat ik mijn iPad vergeten had. Achteraf denk ik dat hij mij de eerste dag, toen ik de tent opzette, al gezien heeft, maar ik herkende hem niet. Ik dacht; hij komt me wel bekend voor, die man die mijn kant opkijkt. 

Hier op het strand weer vrouwen met blote borsten, dat is lang geleden. 

Gisteren staakte ook hier het openbaar vervoer, dus de bus en de vaporetto. Eigenlijk wilde ik me nog wel verdiepen in wat dingen op de Architectuur Biënnale, ik had een weekkaart, het was mijn laatste dag. Er zou elke twintig minuten een vaporetto van Lido naar het St Marcoplein gaan. Maar dan realiseer je je ineens hoezeer Venetië een stad van het water is en de boot een verlengde van je benen, want verder zou alles dus met de benenwagen moeten, niet even een halte of twee mee of even naar de andere oever.

 Dan maar stoppen met kennis-ambitie. Gewoon  een dagje volledig op het strand. Ik blijf genieten van die vijftiger jaren rust rondom San Nicolo.

Robot en thuis

 Ik liep tegen sluitingstijd langs Robot en die stond een beetje laveloos wat oefeningen ofzo te doen met bewegingen. Ik begon een ‘praatje’: Hallo hoe is het met je? . Meteen een focus in haar blik. Met mij is het goed en met jou? - Ja, alles oké, voel jij je hier thuis? … Er volgde een definitie wat ‘thuis’ is. Ik brak in en vroeg nogmaals: voel jíj́ je hier thuis?  De definitie werd uitgebreid. Dus ik zei een beetje (gespeeld) ongeduldig kwaad: voel jij je hier nou thuis of niet? En toen zei ze: Ik heb geen gevoelens zoals mensen dat hebben.

Het blijft intrigeren. De levensechtheid van zo’n ’gesprekje’. 

In het Philipijns Paviljoen had ‘thuis’ alles met grond en aarde te maken; het is levende aanwezigheid, het begin van architectuur. Ze hadden grond uit het hele land meegenomen en je kon er midden in staan.

Dat kan Robot niet. En ook niet genieten van zomaar wat doorkijkjes. Of de frisheid ruiken van opgehangen was.

Tussen Paviljoens; middagpauze

Een prima plek waar je anders nooit komt: Het is de achterkant van het Franse Paviljoen, dat aan een kanaal grenst. Het paviljoen is in renovatie dus heeft men een tentoonstelling aan de buitenkant, over architectuur die flexibel is en zich richt op de levende omgeving. Dat kan een ondergronds schoolgebouw zijn in Oekraïne, of een olifanten verblijfplaats in Thailand, of huizen die snel neergezet kunnen worden in gebieden met overstromingen; enzovoort. Nú dus, hier, is er ineens een balkon op halverwege hoogte en tussen de bomen, waar je kunt liggen in zitzakken. Lunchen, siësta, catalogus bekijken en snel een blogje maken. Er waait een zacht briesje, het geurt naar groen en water. Héél aangenaam. 

Hiernaast het Britse Paviljoen, dat zich verscholen heeft in kettingen van klei uit Kenia. Het is helemaal op de schuldbewuste toer. Hoe het in het koloniale verleden heeft huisgehouden. O.a. op een schaal van 1:1000 een grottenstelsel waar men slaven in verborg en gevangen zette. Daarbij in rotan op 1:1 schaal, een stuk wand, zoals het daarbinnen was.

Het hoofdgebouw in Guardini is ook in verbouwing. Daarom is de boekhandel buiten het terrein verplaatst.Het is als een soort van tent, heeft geen fundamenten en wordt op de grond gehouden door alle boeken erin. Dus herbruikbaar en weer inzetbaar op een andere plek. Eén van de thema’s van deze Biënnale, goed zijn voor het milieu en de natuur.

Migranten - ervaring

 Door New York ben ik het me bewust geworden: dat het toch ook een soort van migranten-ervaring is, die mijn identiteit mede heeft vormgegeven. Ik kon altijd wel al een beetje jaloers zijn, als vrienden vertelden dat ze precies wisten waar hun voorouders op dat kleine stukje Nederland vandaan kwamen. Ik wist dat we thuis anderen gewoonten hadden. Een slordig huis tegenover Nederlandse netheid, een oma die heerlijke Indonesisch gerechten maakte in haar volle rommelige keuken, een moeder die bij de bloemen kweker elk jaar een grote plant met kleine pepertjes Tjabi Rawit kocht, niet voor de kleurige decoratie, maar om deze op te eten. Om maar wat te noemen. En ook altijd heimwee naar behaaglijke warmte om je heen. Thuis geleerd om dit te verbergen, pas in NY ervaarde ik dat je dit soort verschillen ook kunt vieren. Alleen maar mogelijk met andere immigranten om je heen; verschillende culturen. In Nederland was en is er toch een dominante witte westerse cultuur. 

Ook NY is aanwezig op de Biënnale; een onderzoek hoe de grond was voordat er gebouwd was, een reminder, in het begin voordat er mensen van over de hele wereld toestroomden, was er alleen maar natuur en groen. En ik zag een filmpje, zittend op de grond, het tv-scherm helemaal onder, het was ook maar een kleine installatie, net zoals die over NY. 

Het gaat over immigranten uit Bangladesh in Venetië, beide waterrijke gebieden. Deze immigranten hebben zaden van thuis meegenomen en die aanvankelijk gekweekt voor eigen gebruik, op hun balkonnetjes en kleine tuintjes. Exotische kruiden, zoals koriander, en groenten zijn verspreid geraakt via Centraal Europa omdat hun hobby is uitgegroeid tot kassen en handel, ze zijn boeren geworden. Nog steeds een beetje stiekem, de filmmaker werd naar geheime locaties gebracht. Zij heeft in Bangladesh gewoond en op meerdere plekken in de wereld en dus ook Venetië.

Eén  still trof mij, omdat het precies mijn eigen ervaring uitdrukt:

…the view that filled me

with the love of the homecomer and the nostalgia of the migrant

everytime I arrive at Venice

Dát Venetië onstaan is doordat het een knooppunt werd van internationale zeeroutes, dat de oude sfeer dus kosmopolitisch is, ( en nu nog steeds door alle toeristen ), dat verbindt deze bijna oudste stad van de wereld met New York.

Het is een mooie film, met een heel eigen ritme en tijdservaring. Hierbij de begeleidende tekst die met ingewikkelde woorden, tóch aangeeft wat er allemaal in de beelden is verstopt.

Pratende robot

 De hele dag ondergedompeld geweest in de Architectuur Biënnale. Er komt zoveel nieuwe en vrolijke makende kennis naar je toe: architectuur is per definitie opbouwend. Dit was de opwekkendste ervaring: een robot die met je praat. Tevoren zag ik haar in het Japans, Colombiaans en Duits praten. Met de laatste begon ze ook met haar armen te gebaren, het leek alsof ze de ander aan het uitdagen was. Toen was ik aan de beurt. Het gaf een schokje dat ze ineens Nederlands sprak. Ze antwoordde nog in het Indonesisch, op mijn vraag in het Nederlands, en ze zei: 

Ach, dat gevoel is als de wind, die moeilijk te voorspellen is en voortdurend verandert. Wat maakt jou nieuwsgierig naar gevoelens? 

Nou ja, meteen het gevoel (!)  dat je met een intelligente gesprekspartner te maken hebt. Prikkelend. Ik zou wel willen weten hoe het is als je langer met elkaar praat, maar er waren andere wachtenden.

Wát een reactie, overigens. Daarna zat ik aan de kade met een Spritz. Dat gevoel laat zich niet makkelijk omschrijven en het is waar dat dit weer verandert, maar iets ervan blíj́ft bij je en voedt je. Wie ben je als je alle gevoelens en ervaringen niét als de wind door je heen kunt laten gaan? Daarom ben ik nieuwsgierig naar gevoel, bij een robot. Wie en wat is zij/hij/het? AI dus. Geen gevoel, wél intelligent …Eerlijk gezegd mis ik intelligentie bij gesprekspartners wel regelmatig in het dagelijkse leven. Zoveel ruis door diffuse gevoelens bij een ander (dat dénk ik dan…), met name als er een meningsverschil in de lucht hangt. Een goede vraag terug geeft je het gevoel (!) dat je wordt gezien.

Vrouw met hamer

 

Ik lig nog in mijn tent en hoor van héél dichtbij mij een hamer tikken. Ik sta op en zie aan de zijkant iemand mijn haringen de grond in slaan. Ze lijkt zich betrapt te voelen en doet veronschuldigend. Ik roep meteen: Thank you very much!!! Ze lacht, maar ik kan niet écht nog een praatje met haar maken, want ze beent weg.

Ze is, denk ik, de juf van een Duitse schoolklas die hier is neergestreken. Ik vermoed dat ze in de regen hun tentjes hebben moeten opzetten. Hun kleren hangen nu te drogen en de natte koffers stonden in de grote tent, waar ook de campingkoelkast staat. Eén tentje was mislukt, toen ik gisteren aankwam, die lag in stukken in het natte gras, nu alweer opgeruimd.

Deze school leert hun kinderen dus niks over vliegschaamte, schat ik zo in. Allemaal goedkoop met het vliegtuig hier geland, en één busje met keukengerei, grote klaptafels en waarschijnlijk alle tenten daarin, overland. Ook in Nederland is het aantal vliegbewegingen onder jongeren juist toegenomen. Ik zie het aan mijn eigen nichtje en neefje. Ik kan ze het niet kwalijk nemen, logisch toch?, zó goedkoop en helemaal wég kunnen, zonder veel tijdsverlies. Van burgerluchtvaart wordt de planeet echt niet beter of slechter…

Paolo, de eigenaar, is alweer druk bezig om al het weggerukte blad van de bomen met een bladblazer van de hoofdweg te verwijderen. Een deel van de dag zal hij waarschijnlijk bezig zijn om al het blad tussen de tenten enzovoort verwijderen. Hij is altijd een druk baasje, de hele dag en avond door. Zelf ooit deze camping begonnen op gehuurde grond naast zijn huis. En nu weet hij niet wat de toekomst brengen zal…

Mijn tent staat nu dus oké. Volgens de laatste weervoorspelling komt er geen regen meer, de komende tien dagen, de uiterste tijd dat ik hier nog ben. Naast mijn strandtas die als dam diende tegen inkomende regenval en mijn petje dat op de grond was gevallen, en het vloerkleed, is er niks nat geworden bij mij, bij buren zie ik ook grondmatjes en hele omgekeerde tentjes die in de zon zijn gelegd. Eigenlijk zijn de haringen aan de voorkant het cruciaals, maar zover is de vrouw met de hamer niet gekomen. Het zou mij niks verbazen, dat tijdens mijn afwezigheid ze alsnog het hele klusje klaart.

PS

Misschien is de groep ook met de Flixbus gekomen, zoals ik zelf. Hoorde van een Duits stel van mijn leeftijd, die met de fiets uit Bonn zijn gekomen, dat Zuid Duitsland nu twee weken vakantie heeft. Alleen gaat er, geloof ik, geen Flixbus, die aankomst in de middag heeft. Vandaar mijn aanvankelijke aanname van het vliegtuig.