Eigenlijk ben ik een doorsnee 'conservatieve' kunstbelever. Mijn eerste reactie is vaak: wat is dit? , wat moet je ermee? Iets moet dan triggeren om verder te willen kijken. Bij Durham zag ik als eerste een videofilmpje die boven de kassa van het Ottoneum, het natuur-historisch museum in Kassel was gemonteerd. Je ziet hem in een lange zwarte jas een ouderwetse koelkast met grote stenen bekogelen. St Frigo, stoning the fridge' (1996) heet het. 'Wat een verspilling van materiaal', denk ik dan allereerst, om me pas veel later bewust te worden hoezeer het moderne bestaan van een koelkast afhankelijk is en hoezeer voor Jimmie Durham, steen, stenen een soort transformatie-materie betekenen tussen natuur en cultuur.
In FRIEZE foto's van een auto bij een bergmeer die voor de helft van boven ingedeukt is door een grote langwerpige rots (Stone Top (nest) 2003) , een houten plank vol etenswaren die gemaakt zijn van stenen: een plak bacon, een rol salami, suikerklontjes in een kommetje, een stuk pizza, pecorinikaas. Maar ook: 'petrified cloud" (een witte wolkiige steen), petrified road (steen dat lijkt op asfalt). (The Dangers of Petrification 1998-2007). Elke keer weer word je betrapt op het bijna onvanzelfsprekend geworden gegeven dat jij zelf uit natuur en cultuur bestaat en alles wat je eet en alles waar je bent en hoe het moderne bestaan van velen zonder auto een onmogelijkheid is.
Maar zo is het, zegt Durham, van oorsprong Cherokee-indiaan, de natuur is overal, ook in de stad, we worden allemaal gewoon verkouden en krijgen koorts ook temidden van het beton, en omdat die natuur overal is en wij er een deel van zijn, daarom is het concept van 'verschillende naties' onzin. Weg met alle naties, het begrip 'natie 'is uitgevonden door de blanken, die hiermee hun status quo in de wereld willen behouden Hier spreekt Durham ook als activist. Jimmie Durham plaatst daarom op allerlei plekken in de wereld houten stokken van twee meter met persoonlijken notities daarop en woorden in kleurige labels van sleutelhangers: A Staff to mark The Center Of The World, zo heten ze en als je ze overal plaatst, dan is het dus overal 'het centrum van de wereld'.
Op de dOKUMENTA (13) liep je een lege kas binnen, bloedjeheet op dat moment, het was zomer, met in het midden daarvan een vitrinekast. Daarin Exhibit A: een steen, een van de eerste gebruikte menselijke werktuigen en Exhibit B: een gebutste, gebroken kogel die in de tweede wereldoorlog zijn doel gemist heeft: 'The history of Europe' heette het. Poëtisch (Durham is naast kunstenaar ook schrijver) en optimistisch, zoals paste in deze dOKUMENTA. Hij plantte ook een appelboom in het Karlaue park.
Het is die ingewikkelde en tegelijk prikkelende verstrengeling van wat elk mens is en elke omgeving: altijd zowel natuur als cultuur, waar Jimmie Durham je voortdurend op wijst en dat houdt je wakker en scherp, al is het maar om telkens weer het bijna vanzelfsprekende te bevragen, zoals hij zelf ook doet:
A thought for the day
Pigs like beer.
I read in the newspaper.
Pigs like beer.
No reason not, but
How much should they get?
And, do they get rowdy,
Or sick like Englishmen?
Should beer for the younger
Pigs be rationed? Forbidden?
How might I stop these thoughts?
