Verjaardag

Vandaag is het weer die ene dag waar ik blij ben dat deze er is en waarvan ik hoop dat nog héél lang zo te kunnen zeggen. Het is zo mooi om te leven. Te ervaren. Dingen te doen. Mensen te kennen. Landschappen lief te hebben. Mijn adem te koesteren.

Het leven ervaren als iets wat elk moment weer opnieuw geboren wil worden, als een ‘visueel gebed’, zoals Portia  Zvavahera elk schilderij van zichzelf noemt.

Mijn brein vol fijne vertakkingen. Verbindingen die gegroeid zijn, zo oud als ik ben en toch elke keer weer als onaangeraakte verse sneeuw. Zoveel te ontdekken en te begrijpen. En zó kan alles weer verdwijnen…

Tot die tijd kijk ik naar boven, de hemel in, en vind het een zeer troostrijke gedachte dat wat er geschreven is van generatie naar generatie een weg zal vinden. Naar het hart en het hoofd; de geest vindt altijd weer een thuis.

 

Naar een zangkoor-optreden

En toen was ik weer eens héél jaloers. Dat ik niet kan zingen. En dan gewoon elke maandagavond oefenen in het dorpshuis, of het wijkcentrum zoals ik zo vaak gehoord heb. Jarenlang probeerde ik altijd als er een koor oefende tijdens mijn dienst als beheerder,  er iets van op te vangen. Kon ik maar een béétje zingen, dacht ik dan zo vaak, dan was ik allang lid geweest.

 Zoals bij dit koor: in een gehucht met 920 inwoners middenin de weilanden en vlak achter een dijk. En dan oefenen terwijl in de gymzaal ernaast, waar nu het optreden was, er basketbal wordt gespeeld. Altijd het bonken van ballen naast je. Een fijn repertoire, met hartversterkende liedjes. 

Ik vind het wél een mooi lied, ook omdat ik het vaker gehoord heb en zelfs mee heb gebromd ‘Irish Blessing’, terwijl A. uit zichzelf zei, dat dit één van de liedjes was, waar ze niks mee had. Daar kijk ik niet van op. Het woord ‘God’ komt erin voor. Deste prikkelender is het, om haar het wél te zien zingen, notabene in de onherkenbare verschijning van een nette witte blouse, zwart colbertje en een witte sjaal met zwarte stipjes in heur haar. Zij die op Doctor Martens schoenen met rockmuziek en een vuist in de lucht, de promotiezaal verliet, alweer wat langer geleden. Die schoenen droeg ze nu overigens ook, zoals altijd. En zo’n lied kan je op een ander niveau toch gevoel inblazen: het wonder en de paradox in het mens-zijn.

Er was ook een echt kippenvel moment. Tussen het koor door zongen er drie leerlingen van de dirigent, die verders dus ook zangdocent is. Jonge, jonge vrouwen…misschien was het hun eerste optreden. Wat is zingen dan ook iets kwetsbaars. Je vertolkt er gevoelens mee en dit lied leek één op één over haar te gaan, in dat hier-en-nu. Ze had een heel speciale stem. Zo eentje waarvoor Anouk bij The Voice vast ook haar stoel meteen zou draaien, na enkele seconden, zoals bij Sophia Kruithof. Als ik die hoor zingen wordt ik ook nog  steeds geraakt. Ze haperde af en toe, omdat ze de tekst op het bladpapier voor haar, even kwijt was, en zong dan tóch door. Zo puur. 

Dubbele staaroperatie

Zo. Dat zit er ook weer op. In twee ogen, twee nieuwe kunstlenzen.  De operatie viel inderdaad mee, zoals ik velen om mij heen al had horen zeggen. Ik zag hele mooie kleuren, roze en oranje en hemelblauw en visualiseerde een tropisch strand met zacht waaiende palmbomen.

 Door de radio klonk Celine Dion, met het lied uit de film ‘ The Titanic’: My heart will go on. De oogarts achter mij, die vanachter een microscoop de ‘klusjes’ voltrok; dat is het, denk ik, voor haar, begon zacht mee te neuriën. ‘Ben je een fan van Celine Dion?’, vroeg de mannenstem, die regelmatig spoelwater in mijn oog liet stromen. ‘Nou…niet echt…maar zo’n liedje hé, dat is ook nostalgie, dan komen er allemaal beelden naar boven’. Zei  ze, terwijl ik gefriemel om en in mijn oog voelde. ‘ O, ja, dat begrijp ik wel’, zei hij. 

‘En jij?’, vroeg ze aan mij. Terwijl ze niks meer zag dan mijn meer dan levensgroot oog, want mijn gezicht en de rest was afgedekt. ‘Nou, precies wat jij zei, zo is het voor mij ook’, antwoordde ik, ‘dan zie je dat schip en die twee op het voorsteven ’.

 Ik zag ondertussen niks meer dan drie vage lichtjes en al die kleuren. ‘Ja!’, zei ze, dat zie ik ook!’ 

En toen was het rechteroog klaar. Daarna volgde het andere oog; weer wordt alles steriel gemaakt en je gezicht wordt weer opnieuw beplakt. Dat ging ook naar behoren.

Klaar, dus. De wereld is ineens weer véél helderder , maar ik zie nog vaag, al is dat binnen anderhalf uur al weer minder. En ik heb brandende ogen, maar ook dat is nu al minder. Nu het complete herstel. Niet voorover bukken, niet sporten , geen zware dingen tillen. Je hoofd de eerste dagen buiten de douche houden, geen haren wassen. Wél wandelen, recreatief fietsen, lezen en tv kijken. Da’s mooi, dat lijkt op al mijn tijden. Nog vier weken ogen druppelen, een leesbrilletje kopen, en daarna een bezoek aan de oogarts, die de exact juiste bril zal aan meten. Dat is dus afhankelijk van het komende herstel. 

I can see clearly now?

 Eergisteren lag ik voor het eerst dit jaar languit, met armen gespreid ,op de grond. Weliswaar met winterjas aan, maar toch. Er hing weer warmte in de lucht en ik ademde de ruimte in op de Hoge Veluwe. Waar het op sommige plekken ook heel nat was zodat de weg, water werd en ik wankelend via de hoge rietpollen voorwaarts en terug liep, toen ik echt niet verder kon.

Het klimaatboek van Greta Thunberg houdt mij al een half jaar bezig. Wetenschappers, schrijvers, journalisten, kunstenaars, gewone mensen wereldwijd, die al het slachtoffer van de klimaatcrisis zijn, aan het woord. Dat voelde als die weg door het water. Wat kan wel, wat niet? Zou ik toch moeten stoppen met in een vliegtuig stappen? Al wéét je dat zo’n persoonlijk vliegretour minder, écht helemaal niks-niks-niks uitmaakt…Kan ik zelf wat doen om een grotere bewustwording te kweken? Dat het écht al vijf over twaalf is omtrent het klimaat, de aarde die als op steroïden funktioneert, volstrekt uit balans? … Hoe wordt je niet weggezet als klimaatdrammer of klimaat-crisis-activist? … Het lijkt de tragiek van D66, die als enige zó praat over het klimaat. We moeten nú handelen, wil je het nageslacht nog een beetje een leefbare aarde geven. Elk jaar telt gigantisch voor de kwaliteit van het leven in de toekomst. Maar het klonk uit elitaire, stadse monden. Het universele doel, de opwarming van de aarde radicaal stoppen, dat als het tot je doordringt je alleen maar kunt beamen, verbleekt bij het alledaagse leven. Ja, de veestapel moet gehalveerd, maar het klonk alsof boeren zélf dat vee waren, iedereen naar de slachtbank. En ook burgers voelden dit zo. Behandeld als vee, een nummer, niet als mens, geen oog meer voor de menselijke maat en het gevoel. En zo ontstond er een monsterzege voor de BBB.

Hoe nu verder? Hopen dat BBB de eigen verwachtingen waar maakt: willen onderhandelen met iedereen. Realistisch en met gezond verstand. Ik zag een oud debat tussen Jesse Klaver en Caroline van der Plas over de toekomst van de boeren, waarin Jesse zich liet ontvallen dat ze best wel met elkaar zouden kunnen optrekken. Dit lijkt mij meer zoden aan de dijk zetten, dan deelnemer zijn in een programma over de natuur met Freek, zoals ik hem gisterenavond op gymschoenen en corduroyjasje in een flits zag rondhuppelen. 

Het liedje; dat is niet voor niks. Ik ga zometeen voor het eerst mijn ogen druppelen. Ter voorbereiding van een dubbele staaroperatie. En natuurlijk om de hoop die eruit spreekt. Voor mezelf en de grote wereld.

Na de verkiezingen

Na de hectiek van de verkiezingsuitslag val ik vanochtend in dit lied. Je hoeft de woorden niet te begrijpen om toch verplaatst te worden naar een regio in je, waar er plaats is voor ruimte, diepte en vreugde. Maar de vertaling van deze Zweedse compositie is erbij geleverd en voldoet ten zeerste aan de verwachting.

Ik vind de uitslag toch ook optimistisch stemmend. Vier jaar geleden was iedereen bang dat Nederland ondergedompeld zou worden in extreem rechts populisme. Maar nu heeft er een partij gewonnen met een keihard werkende frontvrouw, die stelselmatig door de camera’s heen in de Tweede Kamer al die ambtelijke en technische taal blééf vertalen ‘voor de mensen die nu zitten te kijken’. Er spreekt door de hoge opkomst, ook vertrouwen uit in het democratische stelsel. De ‘wil van het volk’ zegt: Het moet anders. Nee, ik heb niet op BBB gestemd, maar begrijp het wel heel goed. 

Gisterenochtend was er nog een laagje sneeuw, die met stormachtige vlagen , hard tikkende hagel en zelfs een bliksemflits in de nacht gevallen was. En er was zon. Voor het eerst met koffie en een ontbijtbordje buiten. Zoveel vogels blijven de lente aankondigen. Tegelijk het geluid van smeltende sneeuw die van de takken drupt. Weer de sporen van Vos. Indirect te zien; er is leven  rondom mijn huisje. Al zullen de komende dagen weer vol zijn met politieke duidingen omtrent de verkiezingsuitslag, er is duidelijk commentaar geleverd op de gevestigde orde. Er is beweging. Dat geeft vertrouwen. 

Sneeuwbericht

Wat was dat magisch, om gisteren hier om 8.00 uur s’ochtends het bos in te lopen. Een lange wandeling door sneeuw, almaar sneeuw. Op een bankje in de zon twee voorbijgangers: ‘Nou, zo kom je de dag wel door!’ ‘ Ja geweldig!’ reageerde ik.  Zij grinnikten. Verderop, weer aan de wandel over de besneeuwde hei: ‘Geniet ervan’, fluisterde een man die mij passeerde. ‘ Van hetzelfde’ zei ik zacht tegen hem terug. 

Vos is nog langs gelopen in de nacht, zag ik in de sneeuwsporen en maakt dezelfde gang als ik haar vaak heb zien doen. In een bocht naar de overkant. Allang niet meer in levende lijve waar genomen. Ik zie ook het spoor van mijn fiets. De dag ervoor moést ik nog boodschappen doen, toen de sneeuw begon te vallen. Binnen een half uur was al het groen verdwenen. De sneeuw bleef vallen, dus ik haastte mij: een kwartier door de sneeuwvlokken naar de winkel. ‘Hé, daar komt een sneeuwman binnen!, zei een klant die vertrok, terwijl ik de laatste sneeuw op de deurmat van mijn jas klopte. ‘Is het toch nog Kerst geworden!’ zei zijn vermoedelijke vrouw, die ook de winkel uitliep.

En zó was het ochtendgloren dat aan mij trok. De adrenaline maakte het onmogelijk om weer in bed te kruipen. Ik dacht aan mijn tijd in Mahabalipuram, aan zee. Dan haastte ik mij ook, om de zon uit zee te zien oprijzen. Het was een korte nacht: er scheen een driekwart maan, die het bos in een blauwig licht zette. De stammen van de bomen staken wit naar boven. 

 

Spelen in de tijd

Ik moest mij haasten, want ik zag de sneeuw zienderogen om mij heen verdwijnen. Wilde ik nog een ‘sneeuwwandeling’ maken in het bos, dan was het racen tegen de klok. Gisteren was ik al verguld met de vier primula’s die ik op strategische zichtplaatsen, met ijskristalletjes zag. Primula is voor mij dé eerste lentebloem die ik koop, al jaren en jarenlang en met de mengeling van een sneeuwig bos eromheen, brengt mij dat in een tijdscapsule van studentenkamer, naar stadstuin en nu in het bos. 

Dat deed ik ook met de mengeling van boeken, die ik via ‘boekwinkeltjes’  goedkoop had aangeschaft. Dat begint dan met één boek dat ik gericht zocht, en omdat de verzendkosten dan hetzelfde blijven bij een grotere bestelling, kijk ik in het gehele aanbod. De eerste drie delen van ‘Y, The Last Man’ van BrianVaughan, elk voor  6 €! Over een wereld, die nog maar één man heeft. Een ander deel vond ik ooit in de oertijd bij ABC, American Book Center in Amsterdam. Dé boekwinkel sinds mijn puberteit, die mijn wereld expandeerde. Ik wist nog niks van graphic novels maar zag een verhaal waar ongeveer alleen maar vrouwen in waren afgebeeld, snapte toen niet dat in elke ongeveer  22 pagina’s er iets van een verhaaltje wordt verteld met een subplot, want zo is het als eerste beschikbaar, als blaadje in een comic-winkel. Al die blaadjes worden een deel en vervolgens een serie, die vele jaren omspant. Dat blíj́ft het prikkelende aan comics: het gaat meteen over iets zinnigs, er is een korte spanningscurve in heel korte leestijd, terwijl je tegelijk weet hoeveel tijd er zit in het tekenen, het inkleuren, de belettering van het verhaal. 

En ik vond de allereerste strips van Peanuts. Zij gaan al mee sinds mijn kindertijd: ik kreeg van  opa en oma een groot kleurig prentenboek uit Amerika, waar zij jaarlijks in onze  wintermaanden, bij hun zoon en mijn oom Wim, in Californië verbleven. In het Engels, bleek later, maar met de grote platen en het ‘voorlezen’ leefde ik mee met Charlie Brown, die naar een spelwedstrijd ging, in de grote stad, met al zijn vriendjes.

En een boek van Elias Canetti , De Behouden Tong uit die serie van Privé-Domein van de Arbeiderspers, die indertijd als student onbetaalbaar was. Goed gebonden, maar toch als een pocketboek en een a-typisch formaat (11,5cm bij 19,5 cm) dat heel prettig in de hand ligt. Vroeger in de winkel rook je de drukinkt als je het openvouwde. Dat is er na al die jaren, ik heb nu de zesde druk uit 1988, wel vanaf…

Ach,  en zo blíj́f ik leuk bezig. Ik weet s’ochtends vaak niet wat ik zal gaan kiezen om mij in te gaan verdiepen. Ik kijk op vanaf mijn iPad: er is geen sneeuw meer te bekennen, alles weer groen. Hé, wacht, het eerste kleine narcisje van het potje binnen, is nu aan het ontluiken, ik zie wat geels.

PS: Ook een leuk spel met de tijd. Dit is mijn babydekentje, die nu op de zijkant van mijn bank is gedrapeerd.

Ik ben zo iemand die, wanneer er schaarste dreigt, dan extra intens gaat genieten van wat er is. De laatste stralen zon op een dag. Nog één keer naar je favoriete, al bijna vertrouwde uitzicht op een plek op de wereld, die je bijna verlaten moet. Drie jaar geleden was ik nú in Bali en de foto-assistent kwam met deze collage. Het was vlakbij mijn verblijfplaats, ik liep er elke dag heen.

Nu typ ik hier tegen de klok in, want er is de aankondiging dat er vandaag geen internet is, wegens werkzaamheden eraan en ook de stroom stopt straks een uur. Dus nu wíl ik een blogje schrijven, simpel omdat dit nu nog kan. Ja, dat is een simpel, dierlijk instinct, het slaat nergens op, hébben, verzamelen, een zogenaamde voorraad maken…Tóch ga ik door. Door het fotoboek van Steve Mc Curry uit 1984, voor 1,50€ uit de kringloop, kwam ik er weer op om mijn foto’s uit Bali te bekijken. In het boek volgt hij de monsoon, een jaar lang over de hele wereld. In zijn essay erbij vertelt hij over de onvoorspelbaarheid ervan en de verwoesting die het ook teweeg brengt. Opvallend: geen woord over klimaatverandering, wél dat de wetenschap toen nog steeds de komst van de monsoon niet goed kon voorspellen. Ook is de wereld op sommige plekken toch beter geworden. Het gaat over de ontheemding en het verliezen van oogst in Rajasthan in India maar toen ik daar vier jaar geleden was, bleken er nu goede irrigatiekanalen en systemen te zijn. Ze vangen de regen op en verspreiden dit over het land, zodat de woestijn er nu groen wordt en er rijst geteeld wordt.

Ik was op Bali toen het ook regentijd was. Ik speurde naar foto’s. Het grijze scherm van razende regen vanaf mijn ‘balkon’, met uitzicht op het tempelcomplex van de familie in het midden, met de woningen erom heen. Dat ik schuilde onder een bananenblad en in de overdekte ontmoetingsplek van het grotere tempelcomplex van het dorpje, op het einde van hun straat, middenin de sawa’s.

O! Wat heb ik daar toch veel gezien en meegemaakt. Aan de andere zijde van mijn raam zag ik de dorpelingen met levende, knorrende zwijnen lopen, waarschijnlijk richting weer een ander tempelcomplex aan de andere zijde van het dorp. Die zouden geslacht worden en daar werden dan saté’s van gemaakt voor het aanstaande komende feest, waar de voorouders weer terug zouden komen. Elke familie had haar eigen tempelcomplex al aangekleed en versierd.

De volgende dag, door dezelfde straat, de optocht met de Barong, weer terug van de tempel in de sawa. Op meerdere avonden was er een processie door de hoofdstraat van het dorp.En er woonde een bekende schilder aan de overkant, er waren grote feesten in weer een ander tempelcomplex en hanengevechten, een religieus ritueel, wéér ergens anders. Alles op wandelafstand. Ik was overal de enige toerist, maar viel niet op omdat ik er dan ook een sarong en kabaya droeg.

Zo, dat is gelukt: dit blogje, voordat het internet uitvalt, laat het nu maar gebeuren. Nou, één foto dan nog, voor de feestelijkheid. Die ga ik eerst opzoeken. Maar plaats dit blogje wél alvast, want nu is er nog internet.

En om 16.23 uur dan, dus deze foto: de opgang van mensen met hun geschenken op het hoofd, naar de hoofdtempel, op het hoogste punt in het complex.

 

Over bananen en komaf

In Nederland eet ik nauwelijks bananen. Maar op reis heel veel. Dan zijn ze deel van mijn ontbijt en lunch. Door een podcast ‘Onbehaarde apen’ over wetenschap van de NRC, weet ik nu waarom. Het Westen eet één  en dezelfde banaan, gekloond kun je zeggen, of allemaal broertjes en zusjes van elkaar. Deze banaan is al eeuwen geleden gekweekt, het heeft een harde dikke schil en is daardoor goed te transporteren in vrachtschepen. Naast deze banaan zijn er nog talloze anderen, de andere helft van de familie ‘banaan’. En daar weet ik alles van. Ze zijn over het algemeen veel kleiner dan ‘de onze’, er zijn er met de afmeting van een grote duim. Er zijn er enigen die juist veel groter en dikker zijn dan de ‘westerse’. Sommige hebben een héél dun velletje. Maar ze zijn bovenal veelal smakelijker dan de ‘westerse banaan’, die wat melig is. Ze geuren, zijn zoeter, smeuiger…

Ook weet ik nu dat een bio-banaan niet zomaar beter is, dan die op plantages groeien met de grote van de provincie Utrecht. Want bio-bananen vragen méér land en méér water, dan de gemodificeerde, gemonitorde westerse banaan. Door de dikke schil wordt de banaan zelf niet besmet door bestrijdingsmiddelen en dergelijke. Bananen liggen meestal prominent zichtbaar in de supermarkt. Bedoeld om ons in een goed humeur te brengen. Want ze zijn relatief helemaal niet duur, voor een tropische vrucht en bijna iedereen lust ze, door het zoete. Ik herinner mij dat bananenprak gemengd met kiwi, één van de eerste dingen is die je een baby voert, naast de melk. 

Ze moet toch maar verschijnen in dit blog, want ik krijg haar niet uit mijn hoofd; deze jonge vrouw die 40 dagen lang op bed kan liggen, verzorgd door haar omgeving, geabsorbeerd door de geluiden om haar heen: de wind, regen, geritsel van insecten en beesten om de tent…Wanneer iemand in een depressie is, of een psychose heeft of iets in dat spectrum, is dit dus de wijze om te genezen. Gefilmd en gezien door Saodat Ismailova (1981 uit Oezbekistan; Centraal- Azië, nu deels wonend in Parijs). Een héél boeiende tentoonstelling 18000 Worlds in EYE, Amsterdam. Om je te realiseren dat de geleefde westerse wereld er maar één is van de wel 18.000 waaruit het universum bestaat. Ze vertelt over  rijke spirituele werelden en diepe verbondenheid.

Én over het verlies aan cultuur, talen, landschap, lokale tradities, rituelen en gebruiken…

Pete Wu heeft het begrip verzonnen: De bananengeneratie. Geel van buiten, wit van binnen, zoals de banaan dus, geldend voor het dubbelleven van Aziatisch ogende Nederlanders van nu. Mijn nichtjes kennen het boek ook, al zijn ze van alweer een generatie verder. Het raakt mij dat het ook een vast onderdeel van hun bestaan is om te dealen met de vraag: Waar kom je vandaan? Dat het voor mij zo was, oké, al ben ik ook in Nederland geboren. 

Is het eigenlijk wel zo’n goed concept, want wat is dat ‘wit’ van binnen? Pete Wu is ook Amsterdammer en homo en dat bepaalt zijn identiteit ook, anders dan die van een hetero-man. Je vergelijken met de westerse banaan, maakt je wellicht ook melig en deel van een eenheidsworst. Zijn mijn nichtjes en ik zelf, wit van binnen, geel van buiten? Uit de grond van mijn hart zeg ik: Nee. We bestaan uit een héél geschakeerd rijk, vol westerse en oosterse invloeden. Zoals die andere helft van de bananenfamilie. Je niét vastpinnen op Blut & Boden. Je thuis voelen op meerdere plekken op de wereld, niet vast omdat jouw familie in dié provincie altijd geboerd of gewoond heeft. In je eigen bloed ervaren dat er veel smaken zijn. En van zoveel smaaknuances, al lijkt dat soms ook verwarrend, kun je de hele dag genieten.

Geiserman. Liedje van weemoed (Blick Bassy).

 Vroeg op. De zon is nog niet aan het gloren, de vogeltjes zijn wel wakker. Zacht gefluit, het gaat ook over lente. Elk jaar weer, zolang de klimaatcrisis niet over de top gaat. De ‘geiserman’ M. kwam de waakvlam van de geiser weer aanzetten. Een jaar geleden repareerde hij de oude geiser, in de hoop dat die weer goed vooruit kon. Op zich toch te verkiezen boven een vervanging, dacht ik. Als hij denkt dat dit kan, oké. Maar nu blijkt de geiser toch op te zijn, er moet een andere komen. Ergens tweedehands, want dit soort geisertjes, klein, zijn ook niet zomaar meer verkrijgbaar. Ik wacht zijn opties af.

Ik twijfel of ik dit liedje wil gaan horen. Ik wordt er zo weemoedig van. Het is een ander lievelingsliedje van Broer, vertelde schoonzus, bijna ook gedraaid op zijn uitvaart, om zijn tijd in Afrika te markeren. Ik hoorde de eerste akkoorden en werd meteen terug getransporteerd naar hun huis in Niger. Met de patio en het zwembadje. Toen de tijd nog jong was en vol verwachting. Broer hoopte erg, dat tijdens mijn verblijf daar, hij kon gaan vertellen dat ze zwanger waren… Dat was niet zo, maar enige tijd later wel. Het liedje heet ‘De profeet’ en eert een Afrikaanse vrijheidsstrijder.

Ach..,het leven gaat voort. Ik hoorde mezelf tegen de geiserman zeggen, dat bij de optie van een geisertje die nog tien jaar mee kon, ik liever er eentje heb die twintig jaar mee kan, zo’n beetje tot mijn dood, stel dat ik dit haal. Als ik over tien jaar nog leef en dan minder geld heb dan nu en dan nog de uitgave heb van een dure geiser…’Dat begrijp ik’, zei hij meteen.

Ach, ach, ik heb nog steeds een brok in mijn keel, na het beluisteren van het liedje. Ik ga het niet te vaak horen. Maar hiermee is het wel bewaard in dit blog. Voor als het leven héél oud is. En dan komt de geiserman weer langs, wat trager en wellicht nog wat kromgebogener dan nu, ik zie dat hij zijn rug niet recht. En dan? Heb je nog een geisertje voor een paar jaar, zeg ik. Of: doe maar een nieuwe geiser en breek het oude keukenkastje af. Van mijn laatste geld. Maar zo, dat een volgende bewoner voorlopig zorgeloos kan wonen.