dinsdag 23 december 2014

Op-en-neer

Ik had zomaar ineens, het losse  pootje van mijn bril in de hand. Dat is wel erg onhandig: om met storm buiten te lopen, al moest ik er ook wel om lachen: met de ene hand hield ik het pootje wat nog wel aan de bril zat vast, en met de andere hand mijn strooien hoedje, zodat die niet afwaaide, die ik weer ophield om de fragiele bril buiten tegen windstoten te beschermen. Binnen, zoals in de trein en nu in de bieb, heb ik het op tegen het felle kunstlicht en het is van stro, want dat ademt, tegen de warmte.

Zo blijft een mens bezig. Het strooien hoedje is al bijna mijn handelsmerk, terwijl de reden een praktische is. Al die onhandigheid, al dat gebrek en gedoe in des mensen leven... een soort van melancholie geeft dat, in deze stille dagen voor de Kerst.

In de hoofdstad bij de musea stonden helemaal geen rijen: dit is de minst drukke tijd in het hele jaar, had vriendin W. uit Nieuw Zeeland vernomen, die er met haar familie toerist was. In het Stedelijk Museum viel ik meteen voor een schilderij van Marlene Dumas:  een vrouw met natte ogen. Ze heeft net gehuild of ze houdt haar tranen nog net in. Een prachtige tentoonstelling: Wat is zij goed in staat om het 'menselijk tekort' tot het thema van haar werk te maken, zonder dat je erin verzuipt. Alles wat ze maakt  blijft tegelijk gelaagd en is nooit eenduidig. Ik zag dat door haar verwoord en verbeeld in een portret met zwarte inkt van Passolini, waar ze bij schreef: Italian film director, writer and intellectual. He believed in a natural sacredness - the idea that the world is holy in and of itself. He was brutaly murdered in 1975.

De dag ervoor vertelde een vrijwilligster in het Achterhoekse Zelhelm enthousiast over de twee honderd (!) vrijwilligers die in een oude boerenschuur, door de gemeente geschonken en door de Rabobank voorzien van vloerverwarming, daar alle oude ambachten, gewoonten en gebruiken, vondsten, willen bewaren voor de toekomst. De gehele inventaris van een oude schoenmakerij uit Almen, brokstukken van een neergestort vliegtuig uit de Eerste Wereldoorlog waren er met liefde tentoongesteld. En al die oude activiteiten steeds maar laten herleven, zoals kantklossen, breien, dorsen, hout bewerken in een timmermansplaats. Midwinterhoorns maken en blazen en dat laatste mag alleen maar in de Adventstijd.

Steeds maar weer gaat het in de wereld over wat kapot is en een poging om het te maken, opnieuw iets beginnen en dat weer achter je laten, aanklagen wat niet goed is en profeteren over wat mogelijk is. Dat mijn bril meteen gemaakt kon worden omdat er toevallig eenzelfde brillenpootje in de la bij de opticien lag en dat vriendin W. mij een prachtige zelf genaaide slinger met vlaggetjes van stof met kerstmotief cadeau deed, beschouw ik maar als de opmaat van de Kerst waar tenslotte ook de geboorte van licht gevierd wordt: het nieuwe leven.