donderdag 26 augustus 2021

Milkman of human kindness

De vrijwilliger bij het kunstwerk van Wendelien van Oldenburg in de Steile Tuin sprak mij aan. Ik had net haar film ‘Hier’ gezien, zittend op de trapjes van de cocon-achtinge omhulling met een kopje thee en een boterham. Het is een onderdeel van Sonsbeeck 21—>24. Net als op de Biënnale in Venetië valt het mij op hoe weinig mensen de tijd en moeite nemen om het geheel van begin tot te einde te bekijken. Meestal ben ik de enige, zo ook hier. 

‘Hier’waren nu drie jonge vrouwen die in het Arnhems Museum, waar de villa een resultaat is uit het koloniale verleden en dat nu een verbouwing ondergaat, mijmeren over hun multiculturele afkomst. De ene zat in een bandje FRED (ook naar Freddie Mercury die haar met het lied ‘Who wants to live forever’ door haar adolescentie had geholpen) en dat nu voor de gelegenheid ook krontjong-muziek  speelde; hoe het mogelijk was dat deze muziek ook iets van heimwee bewerkstelligde, terwijl ze het alleen van haar oma kent en zij van haar ouders niks mee heeft gekregen van deze kant van haar achtergrond, die beschouwden haar als vanzelfsprekend ‘wit’, Nederlandse, dus. 

Dus op de vraag van de vrijwilliger zei ik hier iets over, dat ik ook iets herkende van de thematiek, gezien mijn eigen achtergrond. Heel haastig zei hij daarop: 'O, dat had ik helemaal niet gezien, ik heb een schoondochter die uit Peru komt, dus ik ben kleurenblind.’ Ik kon er niks aan doen, het kwam mij niet geheel overtuigend over, het was zó politiek correct, je ziet toch gewoon dat iemand een kleurtje heeft?! Ik reageerde door te zeggen dat ik het nooit stom vind als mensen vragen waar ik vandaan kom, al ben ik in Nederland geboren, het is toch logisch dat het uiterlijk ook een ander verhaal verraadt, dan vanaf het begin getrokken zijn uit de Hollandse kleigrond?

Prompt vroeg hij waar ik vandaan kwam. ‘Wat bedoelt u, nu, hier ter plekke of anderszins?’ Daarop vroeg hij waar ik woonde en ik antwoordde ‘Nijmegen’. En toen begon hij een verhandeling dat ik nu op een Sonsbeecktentoonstelling was, die één keer in de vier jaar gehouden werd en… Ik onderbrak hem, vertelde dat het de derde dag was dat ik eraan besteedde en ook eerdere jaargangen heb meegemaakt. Een beetje teleurgesteld zei hij: 'O, ik hoor het al, u bent goed ingevoerd…' Zo’n man bedoelt het natuurlijk bést goed. Ik schaar hem maar onder het grappige liedje dat net voorbij kwam, wellicht was hij ooit ook zo’n beetje branie-achting onschuldige jongen als Billy Bragg. Ik klikte het liedje aan om de geweldige titel: ‘Milkman of human kindness’. 

Ik bedenk mij nu dat melk een wit drankje is en het aanbieden van deze witte drank iets van een eenvoudige gebaar in zich heeft en een ander effect geeft dan al die drankjes van kleur: rood of lichtgeel van de wijn, lichtbruin van de cognac, de whiskey of de thee, donkerbruin van de chocolademelk, zwart van de koffie… Witte melk komt rechtstreeks, ongemengd, van een zoogdier; koe, geit of zelfs mens, de andere drankjes hebben inventiviteit, bewerkingen en mixjes nodig; ze kunnen benevelen, opwekkend of troostend zijn… Tegelijk is melk het eerste drankje dat een mens drinkt, het is voeding en kan uit elk mens, ongeacht de kleur, komen. Exacter: uit die ene soort, die ook baart.