vrijdag 24 februari 2012

Verschijningsvorm: boek

Het heeft de vorm van een boek, maar het is eigenlijk een veredelde en vergeelde kaartenbak die je in handen krijgt. De inhoud ervan. Dit is dus een boek dat nooit door een e-boek vervangen kan worden. Je hebt het papier nodig, de dikte van de bladzijden, die zo dik zijn als kaartjes zelf, want je krijgt zelf de keuze om de kaarten uit het boek te halen, ze zijn netjes aan alle kanten geperforeerd.

Het gaat over het 'boek': Het orgineel van Laura uit het nalatenschap van Vladimir Nabokov. Ik formuleer dit met opzet zo, want zijn zoon Dimitri heeft na zeer lang wikken en wegen uiteindelijk besloten om het in deze vorm het daglicht te laten zien. Je ziet dus de oorspronkelijke vorm van de kaartjes die Nabokov zelf zo geschreven heeft, met potlood en je krijgt ze in handen in de volgorde waarin Dimitri ze ook gevonden heeft. Daarom mag je ze zelf eruit halen en zelf schudden, want niemand weet of de volgorde welhaast toevallig is, horend bij de stemming van Nabokov van die dag.

Het 'verhaal 'dat je leest is dus helemaal niet coherent. Maar het gaf mij wel de bijzondere sensatie om weer in de woorden van Nabokov meegezogen te worden. Het lijkt wel of hij de woorden zelf één voor één aaneenrijgt, gekozen op alliteratie en klank en kleur en dat daarna pas de betekenis ervan een rol gaat spelen. Woorden zijn dan geen vanzelfsprekende instrumenten om van alles de wereld in te braken: elk woord telt en leeft omdat het aan weerzijden door andere woorden tot leven wordt gewekt. Proza als poezie.

Hoe ziet zo'n zin op een kaartje er dan uit? Hierbij eén van de kaartjes die half beschreven is en de inhoud ervan zou ook heel ergens anders in het 'boek' tot haar recht komen: She saw their travels in terms of adverts and a long talcum-white beach with the tropical breeze tossing the palms and her hair, he saw it in terms of forbidden foods, frittered away time, and ghastly expenses.

Let op de tinkelende t's in haar beleving en op de harde f's in de zijne! Hoe de klankkleur van ghastly expenses alles laat leeglopen en futloos maakt, terwijl de t's bij haar toverachtig twinkelen en iets zeers to-the-point's hebben. Haar wereld is concreet en ruim, die van hem vol onvoltooide restricties. Alleen deze ene zin maakt het lezen van dit 'boek' de moeite waard.

Mooi is ook de reden die Dimitri geeft om het uiteindelijk toch uit te geven: het heeft zó lang in zijn eigen hoofd rondgedwaald, het heeft 'al zo lang de gonzende tijd overleeft', dat zijn vader om die reden vast geen bezwaar zou hebben tegen deze uitgave. Ik zou willen dat er meer van dergelijke verschijningsvormen van boeken zouden komen. Je kijkt mee in het laboratorium van een brein aan het werk.