Sag mir wo die Blumen sind

Ik heb haar net een doos bonbonnetjes gegeven. S. die haar rondje met de hond liep en morgen om 1 uur de sleutels in moet leveren. Na 38 jaar en niet omdat ze dit zelf wil. ’Het is nog zo onwerkelijk’, zei ze. ‘De eerste dagen zal het nog gewoon lijken, maar dan… Ik weet het niet hoe ik me dan zal gaan voelen.’ Ik vroeg haar of ze niet in huisjes van anderen terecht kon, maar dat wilde ze niet, met haar hond en haar kat. Ze wilde wel op één dag op-en-neer gaan vanuit Opdam. ‘Dus ik blijf gewoon mijn rondjes lopen.’ En nu denk ik: hoé dan? Er is geen rondje meer, geen plek van aankomst en vertrek…Zij was de enige die ik hier de vorige winter minstens een keer per dag voorbij zag lopen, haar hondje uitlaten, en nu weet ik dus dat het voor haar de eerste winter was dat ze weduwe was. En dat dit haar zó goed bevallen was: hier in het bos in de caravan.

‘Onwerkelijk’, dat is het woord van deze tijd. In Dresden, voor de Frauenkirche zong een heel plein: ‘Sag mir wo die Blumen sind’ en ik dacht: OK, Dresden was een smeulende puinhoop, maar de Frauenkirche is steen voor steen weer opgebouwd. Maar dan neem ik een voorschot op een tijd die er nog helemaal niet is, want niemand weet wanneer en hoe deze oorlog eindigt. In de berichtgeving zag ik al dat het de ‘Oekraïense crisis’ werd genoemd. Daarin zit dus alweer besloten dat het iets is wat ons in feite niet aangaat. In Oekraïne zelf gaat de bekendste popster langs alle brandhaarden en zingt, evenals een operakoor voor het operagebouw in Odessa, waarvan men bang is dat het gebombardeerd zal worden. Zij zingen en vechten, en wij?… 

Op het Jeugdjournaal een meisje van wie de moeder Oekraïens is en de vader een Rus. Zij zond hem een filmpje van zichzelf, lopend op straat met het geluid van knallen en schieten om haar heen. Maar haar vader gelooft niet dat het oorlog is en appte dat het de Oekraïners zijn die propaganda maken en met opzet dingen laten knallen, er is niks aan de hand. Hoe moet dat, als je jouw eigen dochter niet gelooft? Hoe moet het als een heel land van jongs af aan in een alternatieve werkelijkheid leeft? Zij heeft hem nu geblokkeerd en hoopt alleen dat het snel voorbij is. Dan zal zij hem weer foto’s sturen van vrede en  als hij het dan nog niet gelooft, zal ze hem weer blokkeren. Alles is onwerkelijk en je neemt een voorschot op de hoop…

‘Morgen heb ik wel aan E. gevraagd om foto’s te nemen van mijn vertrek’, zei S. ‘Dinsdag komen ze vast al alle heggen en zo weghalen. Anders kan ik het me straks niet voorstellen. Ik ben niks anders gewend. Maar je ziet me terug hoor, ik blijf mijn rondjes lopen’, herhaalde ze weer.  Ik zei haar dat ik zelf wie weet in de toekomst er ook niet altijd zal zijn en dat ze dan best in mijn huisje mag. Ze is straks toch een soort vluchteling, maar ze weet het nog niet… Hopelijk komen er in de toekomst antwoorden uit verschillende huisjes, als zij gaat vragen waar de bloemen zijn: hier, hier, hier…