donderdag 15 januari 2009

Lege plek

Ineens dook het knipsel weer op: die krantencolumn van Wim Boevink, die hij onder de titel 'Klein Verslag' in Trouw schrijft. Kleine observaties, die me vaak aanspreken. Deze had ik ooit eens uitgeknipt en heette: 'Draadjesvlees'. De column gaat over de levensgrote schilderijen van Tjalf Sparnaay die hij Megarealisme noemt. Een doek van 1.80m bij 1.20m met daarop monumentaal wat rullige, kruimige lichtgele aardappelen, jus en draadjesvlees dat mals uiteenvalt van het uren sudderen.

Wim Boevink mijmert wat over de aantrekkingkracht ervan. Dat hij dat doek zó wel had willen kopen. Dat hem dat vaker gebeurt bij realistisch figuratief werk: alsof je het fruit en de groenten zomaar van het doek kunt halen, alsof het een ziel krijgt... 'Hebben de dingen een ziel? zo vraagt hij zich af.

Ik weet het niet. Bezieling is iets wat je in dingen kan leggen. In de film Cast Away, waar Tom Hanks op een onbewoond eiland aanspoelt, tekent deze een gezichtje op een oude voetbal. Hij praat ermee, het wordt zijn vriendje. Als hij dan eindelijk een wijze verzint, om op volle zee te komen, richting vaste land, dan doet hij een levensgevaarlijke reddingpoging om zijn vriendje, de oude voetbal te redden.

Ik dacht hieraan omdat ik zoveel dagen bij het levenloze lichaam van Vader heb doorgebracht. je weet dat zijn ziel al gegaan is, maar toch: hij leek zo dichtbij. Alsof ik hem nu veel beter zag dan in alle tijden dat hij ziek was en hij lichamelijk steeds meer versleet. Zijn gezicht werd mij zo dierbaar. En zijn handen. Hij was er niet meer en toch nog tastbaar aanwezig. Meer en helderder, dan bij leven.

Het moment dat de deksel op de kist ging, ervoer ik als een écht loslaten. Nooit meer zijn huid kunnen voelen, ook al was hij deze dagen koud. Mijn ogen laten gaan over zijn matereële vorm. Zijn unieke vorm, de materie waarin hij geleefd heeft... Alles wie hij was, heeft zich afgespeeld in dát lichaam. Zijn dode lichaam leek daardoor toch bezield. Alsof de sporen van zijn leven langs me heen trokken en hem levend maakten in mijn geest: dit is de mens waaruit ik ben onstaan.

Een foto van zijn gezin ging mee. Foto's van de gezinnen die daaruit weer ontstonden. Zijn geestkracht was de laatste jaren afgenomen. Maar alles wie hij is geweest, dat huisde nog in dat lichaam. Die plek van oorsprong, mijn oorsprong, is nu een lege plek op deze aarde.