donderdag 1 september 2016

Zonnige Rainman

Onlangs hoorde ik een leuke anekdote van iemand, die me ook tot nadenken stemt. Hij woonde in zijn jeugd in Heerlen, het was even nood in zijn eigen gezin en toen werden  de drie kinderen verspreid en kregen onderdak bij buren in de buurt. Zo heeft hij als zevenjarige zes weken lang in het gezin van Albert Verlinde gewoond. Dat was een openbaring, iets wat hem voor zijn leven gevormd heeft.

Zelf kwam hij uit een gezin van orde en netheid, met een autoritaire vader. Daar was dan ineens Albert Verlinde. Een jongetje dat alle liedjes van Ja Zuster Nee Zuster uit zijn hoofd kende en alleen maar bezig was om voorstellinkjes te maken voor de kinderen en de familie om hem heen. Hij werd side-kick.  Meegenomen in verkleedpartijen, stukjes instuderen, voor het voetlicht treden.

Mij brengt dat opnieuw terug bij het besef hoezeer de familie waar je uitkomt, je levenslang vormt. Het is je eerste werkelijkheid, je kent niks anders. Dus als het daar goed is, dan is er een levenslange basis en is de kans veel groter dat  je het zelf ook goed gaat doen:  je hebt ervaren wat je zelf wil creĆ«ren. En als het schort, hoe met je dan weten en ontdekken, dat het helemaal anders kan? Een thuis maken voor jezelf, bedoel ik.

Kinderen zijn solidair met hun ouders, zeggen ze wel.Maar zo is het eigenlijk niet. Je weet niet beter, dus alles wat niet goed aanvoelt, dat herken je aanvankelijk niet eens. Dan moeten er stromen van water door je gaan, wil je de loop van de rivier kunnen en willen veranderen. Pas op late leeftijd weet je dan: hier bouw ik een dammetje en daar graaf ik het verder uit.

Natuurlijk speelt dan ook weer je eigen aanleg mee. Wat kun je maken van je beginsituatie? Degene die ik sprak was licht-autistisch. Hij werd door het kind Albert Verlinde op het spoor gezet om dingen spontaan te doen, dat de wereld lichter en speelser was, dan hij kende en dat is hem altijd bijgebleven: een andere doorkijk. Ik keek naar de film Rain Man met Dustin Hoffman als autistische savant, nog steeds vind ik dat hij dat fantastisch speelt. En zijn jongere broertje Tom Cruise, die niks meer wist van zijn oudere broer die Raymond heet en dacht dat hij Rain Man verzonnen had: iemand met wie hij liedjes zong.

Rain Man is niet in staat tot echt contact, leeft in een wereld vol vaste rituelen en raakt anders in paniek. En toch: er zijn momenten van aanwezigheid van beide, waar woordeloos, je toch ziet dat die twee elkaar raken, door alle oppervlakten heen. Dan is dat helemaal niet zo anders als in de wereld van twee 'gewone' mensen, want veel van wat we doen en   communiceren komt voort uit gewoonte en noodzaak, de stroom van de dingen waarin je staat. In zoveel dingen gaan we eigenlijk langs elkaar heen. Wat echt is en zal blijven, is er soms in een fractie van een seconde, dat ergens door je brein in jouw hart de eeuwigheid wordt ingeschoten.