Emma Donoghue. Twee van haar boeken kwamen voor mij exact op de juiste tijd. Haar eerste; Geroerd, over vrouwenvriendschap en liefde, toen ik net dat terrein zelf aan het verkennen was. ‘Verlies’ gaat over rouw, in een periode dat dit mij ook beving. ‘Room’ las ik decennia later: Onvergetelijk: een vijf jarig jongetje zit met zijn moeder opgesloten in een kamer. Hij kent niks anders dan dit, het is zijn wereld. En er is een tv. Dan moet hij ontsnappen van zijn moeder, door een raam, al begrijpt hij helemaal niet waarheen. Het is zo goed geschreven en ingeleefd, je voelt je helemaal dat jongetje.
Gisteren had ik veel zin in nog een boek van haar en alleen deze was online beschikbaar: De Verzegelde Brief. Ik las het in één ruk uit, een soort van Sinterklaascadeautje aan mezelf. Je zit helemaal in de Victoriaanse wereld van Londen, waar mannen in alle opzichten de baas zijn. Nog geen vrouwenkiesrecht, als vrouw getemd en gekooid in een huwelijk, als vanzelfsprekende bestaanszekerheid. En dan ben je zelfstandig, bruisend, ondernemend…Het boek is gebaseerd op een werkelijk bestaande rechtzaak. Hoe, als een surprise, de vrouwenliefde, pas op de laatste pagina’s erkend wordt. Door de vrouwen zelf.
Emma Donoghue is Iers, opgeleid in katholieke kloosterscholen en vond al jong haar grote liefde. Ze is voor haar verhuisd naar Canada en ze hebben een zoon en een dochter. Ze heeft ondertussen een groot,veelzijdig oeuvre. Zo schreef ze ook The Wonder. Het is onlangs verfilmd bij Netflix en daar schreef ze ook het scenario voor.
Wát een film. Het sluit aan bij mijn blogje Little Bird&Nightlights, waar vrouwelijke protagonisten de katholieke wereld verslaan. Weer extra actueel, nu bekend is geworden dat Paus Johannes Paulus II, al in de tijd toen hij aartsbisschop was, wist van pedoseksuele priesters. Ze ergens anders heen verplaatste, waar ze nog meer slachtoffers maakten. En andere mannen verklaren hem na zijn dood dan heilig…
De film begint, heel ingenieus, met een vierde wand. Je ziet een filmstudio, waar ingezoomd wordt op een interieur in een donker huisje. De verteller zegt: ik ga jullie een verhaal vertellen, het is aan jou, om het te geloven, of niet. Een Engelse verpleegster, komend uit de oorlog op de Krim, waar ze gewonden verzorgde, een grappig detail in deze oorlogstijd, arriveert in een klein dorp in Ierland. Daar is een meisje dat al vier maanden niet gegeten zou hebben en leeft van ‘Manna uit de Hemel’. Samen met een non, moet zij 14 dagen dit meisje bewaken en zij moeten onafhankelijk van elkaar verslag doen. Het meisje is al enigszins uitgegroeid tot een heilige in de omgeving en de katholieke mannen hopen er ook een wonder van te maken, goed voor de inkomsten van zo’n dorp, ook als het een pelgrimsoord zou worden. De verpleegster ontdekt wat er echt gebeurt. Ze verandert de gewoonten en daardoor verzwakt het meisje. Als er niks verandert, zal zij spoedig sterven.
En zó realistisch is het dus: de katholieken maken liever een slachtoffer, dan dat een leven gered wordt. Het geloof staat het toe, waarheidsvinding telt niet. Dus de verpleegster moet het narratief veranderen, maar hoe? Óók het narratief van het meisje zelf…En dat is wellicht het échte wonder. Dat hen dit lukt, samen. Ik dacht ook aan de kinderen van Ruinerwold. Hoe godsdienst en waanzin vlakbij elkaar liggen. Dat het mogelijk is, je daar tóch van te bevrijden. Dat verandering altijd mogelijk is. Voor wie daarin geloven, kan er een nieuwe werkelijkheid ontstaan: een wonder.
