Het loont de moeite om je naar het museum van Moderne kunst in Arnhem te vervoegen. Je kunt je daar op maken voor verschillende soorten van beleving. De hoofdtentoonstelling heet: De geheime schilderijen van Hilma Af Klint (1862-1944) een zweedse pionier van de moderne kunst. De titel verwijst al naar het dubbelzinnige van haar werk. Klint kreeg exacte aanwijzingen voor haar schilderijen van spirituele meesters en goeroes uit de kosmos, volgens haar zelve. Dit levert intrigerende doeken op, die anders orgineel en uniek, een pionierswerk had kunnen zijn in de zweedse moderne kunst.
Men ziet zeer grote doeken, 10 stuks bijvoorbeeld van 3,5 bij 2,4 meter, die zij zelf tempelstukken noemt. Ook het aantal en het formaat ervan, kreeg ze exact door. Het stelt de levensgang van de mens voor in pastelachtige en warme rozeoranje tinten: uivormig, bloemachtig, cirkels en eien, spiralerig. Best mooi, best intrigerend. Alleen al de grote ervan doet iets. Pas 20 jaar na haar dood mocht het werk openbaar gemaakt worden en sindsdien ontbreekt haar werk nooit als het thema 'spiritualiteit en kunst' is.
Tja, ik word er wat wrevelig van, ook. Ik geloof niet zo erg in stemmen en geesten van gene zijde, die daar grootse kunstwerken over Waarheid en Bestemming dicteren. Kennelijk wil de maker van de tentoonstelling deze gene zijde ook wat onzichtbaar houden. Dat is die zijde so wie so al, dus dat scheelt. Dus wordt Klint tegelijk een pionier van moderne kunst genoemd.
Het Dwingende dat om dat spirituele hangt, bevalt me niet en daarom is het een verademing om in een ander gedeelte van het museum de installatie Disorient van Fiona Tan (1966) te zien. Tan, dezelfde achternaam als die van mijn ene grootmoeder, heeft een Chinese vader en een Australische moeder, is geboren in Indonesie en woont sinds haar 17 e in Nederland.
Een aan me verwante mengeling van Oost en West, daar zelf geen tegenstelling in ervaren en dus altijd bezig met het zoeken naar verbinding en relativering. Ze noemt zichzelf een "professionele vreemdeling, met een identiteit gedefinieerd door wat ik níet ben." Kijk, daar kan ik wel wat mee. Ze is internationaal doorgebroken. Wereldburgers als haar, die maken mij altijd blij.
Disorient speelt zich af rondom de ontdekkingsreiziger en wereldreiziger Marco Polo, die in zijn tijd, de omgekeerde reis maakte als Tan: van het Westen naar het Oosten. Tan gebruikt dit gegeven door je mee op reis te nemen en iets van de passie van de verzamelaar dichtbij je te brengen. En tegelijk de consequentie daarvan: wie verzamelt uit andere culturen, rooft ook, pakt af.
In die prachtige zaal van het museum, die aan een kant een glaswand heeft met een panorama over de uiterwaarden van de Rijn, kun je je in zitkussens in het donker laten zakken en aan de ene kant mee dwalen in een wonderkamer, een schatkamer vol spullen uit China en andere exotische oorden. Aan de andere wand scènes uit het dagelijkse leven, wereldwijd.
Fiona Tan lijkt er mee te willen zeggen: we kunnen ons niet meer opsluiten in één kultuur en één identiteit. Alles en iedereen heeft met elkaar te maken. Globalesering: dat is geen proces buiten ons, maar speelt zich op alle niveaus af, ook binnen ons.
Men ziet zeer grote doeken, 10 stuks bijvoorbeeld van 3,5 bij 2,4 meter, die zij zelf tempelstukken noemt. Ook het aantal en het formaat ervan, kreeg ze exact door. Het stelt de levensgang van de mens voor in pastelachtige en warme rozeoranje tinten: uivormig, bloemachtig, cirkels en eien, spiralerig. Best mooi, best intrigerend. Alleen al de grote ervan doet iets. Pas 20 jaar na haar dood mocht het werk openbaar gemaakt worden en sindsdien ontbreekt haar werk nooit als het thema 'spiritualiteit en kunst' is.
Tja, ik word er wat wrevelig van, ook. Ik geloof niet zo erg in stemmen en geesten van gene zijde, die daar grootse kunstwerken over Waarheid en Bestemming dicteren. Kennelijk wil de maker van de tentoonstelling deze gene zijde ook wat onzichtbaar houden. Dat is die zijde so wie so al, dus dat scheelt. Dus wordt Klint tegelijk een pionier van moderne kunst genoemd.
Het Dwingende dat om dat spirituele hangt, bevalt me niet en daarom is het een verademing om in een ander gedeelte van het museum de installatie Disorient van Fiona Tan (1966) te zien. Tan, dezelfde achternaam als die van mijn ene grootmoeder, heeft een Chinese vader en een Australische moeder, is geboren in Indonesie en woont sinds haar 17 e in Nederland.
Een aan me verwante mengeling van Oost en West, daar zelf geen tegenstelling in ervaren en dus altijd bezig met het zoeken naar verbinding en relativering. Ze noemt zichzelf een "professionele vreemdeling, met een identiteit gedefinieerd door wat ik níet ben." Kijk, daar kan ik wel wat mee. Ze is internationaal doorgebroken. Wereldburgers als haar, die maken mij altijd blij.
Disorient speelt zich af rondom de ontdekkingsreiziger en wereldreiziger Marco Polo, die in zijn tijd, de omgekeerde reis maakte als Tan: van het Westen naar het Oosten. Tan gebruikt dit gegeven door je mee op reis te nemen en iets van de passie van de verzamelaar dichtbij je te brengen. En tegelijk de consequentie daarvan: wie verzamelt uit andere culturen, rooft ook, pakt af.
In die prachtige zaal van het museum, die aan een kant een glaswand heeft met een panorama over de uiterwaarden van de Rijn, kun je je in zitkussens in het donker laten zakken en aan de ene kant mee dwalen in een wonderkamer, een schatkamer vol spullen uit China en andere exotische oorden. Aan de andere wand scènes uit het dagelijkse leven, wereldwijd.
Fiona Tan lijkt er mee te willen zeggen: we kunnen ons niet meer opsluiten in één kultuur en één identiteit. Alles en iedereen heeft met elkaar te maken. Globalesering: dat is geen proces buiten ons, maar speelt zich op alle niveaus af, ook binnen ons.
