Maar ondertussen... wat zijn de tijden dan veranderd! Bijna niemand schrijft nu nog lange brieven, dat vraagt veel te veel tijd, maar zij deden dat bijna dagelijks naar elkaar. Hoeveel tijd ging daar dan niet in zitten? In deze tijd hadden ze voortdurend geskyped. Dan hadden ze als het ware bijna naast elkaar kunnen studeren, zonder in dezelfde ruimte te zijn. En natuurlijk zou het nu onzin zijn geweest om meer dan zes jaar 'hét' niet te doen.
Maar het is ook mooi, hoe in die langzamere tijd elke gebaar en handeling de tijd krijgt om neer te dalen en te winnen aan betekenis. Ook het wachten op ... de totale vervulling, de activiteit van wachten en geduld hebben in al het verlangen dat je kunt hebben, ook sterk je bewust zijn dat je uit lichaam en ziel of geest bestaat, hoe je ook kunt ervaren hoe soms het lichaam sneller gaat dan de ziel, maar soms de ziel je toch ook de weg wijst dat iets mooi en goed is, al zou een biechtvader er niet zo blij mee zijn... Ik vond het adembenemend om erover te lezen.
Just Kids, zo heet de biografie van Patti Smith over haar vriendschap met Robbert Mapplehorpe: ik denk daar nu aan omdat het dezelfde soort intensiteit beschrijft als dat ik lees in de correspondentie van Vader en Moeder in hun beginjaren. Het ontdekken wie je bent en wie die ander is en wat je wilt, zonder daar nog wezenlijk in teleurgesteld te zijn geraakt. Ik geloof dat het eerste beeld dat ze daarover samen hadden is, dat zij terug zouden gaan naar Indonesia, Moeder als arts en Vader aan het werk voor de kerk aldaar. 'We zijn gebleven voor de kinderen', heb ik altijd gehoord.
Hoe was deze relatie van deze twee mensen in de huidige tijd geweest? Eigenlijk denk ik dat ze dan misschien eerder al hun kruid verschoten hadden en wellicht hadden besloten om toch niet bij elkaar te blijven. Want Moeder was geheel gericht op 'binnen' en 'samen' en Vader op de wereld in reizen en sociale netwerken opbouwen. Hij hechtte aan zijn onafhankelijkheid, zij kon elke keer bijna geen afscheid van hem nemen.
Het verlangen gecombineerd met een sterke wil, het projecteren van dit verlangen in de toekomst: dat máákt deze toekomst ook. Mijn naam Miriam komt al in 1952 voor. Moeder heeft net een nieuw fototoestel gekocht, is daar héél blij mee en hoopt daarmee foto's te maken voor de eeuwigheid: 'van jou, Miriam en anderen' schrijft ze. Naar al die fotootjes heb ik nu gekeken. Ook die ze maakte met al die camera's daarna. En hier ben ik dan 65 jaar later. Wonderlijk.
