dinsdag 10 mei 2011

Flirten met God

Vandaag promoveert Koert van der Velde op: Flirten met God. Religiositeit zonder geloof. Zijn naam is me al langer opgevallen omdat hij werkte als religie journalist bij Trouw. Hij verzorgde daar 5 jaar lang de rubriek 'Religieuze belevenissen' en wat ik daar erg aan waardeer is dat er werkelijk plaats was voor van alles. Daardoor opende hij als het ware een ruimte waar de belevenis zelf tast naar ...ja, naar wie of wat eigenlijk? ... woorden schieten uiteindelijk tekort.

Nu blijkt het, dat hij godsdienswetenschapper is en 10 jaar lang heeft gewerkt aan dit proefschrift. Hier geeft hij dus een wetenschappelijke verantwoording voor zijn aktiviteit dat , zonder waardeoordeel elke religieuze belevenis er één is uit het vat vol onbeperkte mogelijkheden. Theologie, godsdienstwetenschap en vele alfa wtenschappen, ordenen en maken analyses, bouwen aan theorievorming, naar aanleiding van de dagelijkse praktijk. Koert van der Velde doet dat ook.

Hij konstateert dat mensen steeds vaker religieuze belevenissen hebben en hun religieus verlangen gestalte geven zonder daarbij het geloof daarachter te kunnen omarmen. Het gevoel en verlangen doét, het verstand kan het niet verantwoorden. Men parasiteert in de bestaande religies en rituelen en Koert van der Velde vindt dit helemaal oké. Dat parasiteren put het bestaande niet uit, zegt hij, integendeel.

"Religiositeit zonder geloof is een bruikbare stormram om de hemel mee te bestormen. Want we moeten iets. Als wij het zelf zijn die ons een God scheppen, laten we er dan werk van maken en aan het scheppen slaan", zegt hij. (Trouw 7 Mei 2011).
Met vriend E. die godsdienswetenschapper en priester is dikussieerde ik tijdens onze lange wandeling over de zandpaden van de Grote Veldroute in de Achterhoek over dit idee: Flirten met God. Vriend E. vindt er niks nieuws onder de zon, want mensen zijn altijd al onverbetelijk religieus geweest en konstrueren hun eigen religieuze universumpje. Dat kan dus overal zijn, ook op de markt en het voetbalveld en daarover heeft van der Velde het juist niet. Bovendien overkomt God je, je hebt dat zelf niet in de hand.

Maar ik vind dat Van der Velde wél een stap voorwaarts maakt naar toenemende helderheid. Tot nu toe was er altijd iets van een spagaat tussen gevoel en verstand. Oprecht veinzen, ietsisme, een vlot liegen: dat waren de laatste antwoorden om religieus bezig te zijn. Ingewikkelde aktiviteiten waarbij je kunt denken: geef je dan gewoonweg over aan een al lang beproefde en bestaande religieuze traditie! Koert van der Velde maakt het verfrissend eenvoudig: schort je oordeel op, geef zowel je hele verstand en je hele verlangen een plek: bestorm gewoon de hemel!

Wat vindt je dan? Een flirt met God en elke flirt is ook onverwacht en wordt je gegeven, die kun je niet zelf maken. Ik denk dat ik in veel Passiebloempjes ook flirt met God. Weet-ik-veel, ik weet niks, maar zie wel overal de mogelijkheden om dat, of degene die we 'God' , of een synoniem daarvan, te naderen. Er gevoelig voor te worden, handen en voeten te geven aan dat verlangen.
Wat je vindt, onstijgt alle woorden, maakt stil, laat je teder en rustig verwijlen en dat is volmaakt.