dinsdag 24 mei 2011

Samson

Afgelopen zondag heb ik drie uur lang naar het glas in loodraam van de Anthonis van Padua Kerk in Nijmegen gekeken. Pas na een uur zag ik dat de lichtbruine Jezus die aan het kruis hangt in een blauw hemelse achtergrond, in werkelijkheid in de armen van Maria ligt. Zij omsluit met haar gewaad zijn gehele wezen. Toen zag ik ook dat de onderste helft van het raam niet zomaar wat aarde bruin- met- groen was: er kronkelde een slang omhoog vanuit een mens die zijn armen in wanhoop omhoog strekt.


Wat jammer toch, dat er in de christendom een leer ontwikkeld is dat Jezus de Verlosser van de mensheid is en aan het kruis is genageld om te sterven voor de zonden van de mensen, een soort voor-wat-hoort-wat theorie. Want het had ook kunnen zijn, zoals dit glas in lood raam ook vertellen kan: wie lijden en verdriet wikkelt in mededogen en zachtheid die kan niet aangetast worden door de slang; de woede, wrok, hardheid en bitterheid. Dán kom je dichtbij de boeddhistische leer: het leven is lijden, maar het is mogelijk om hieruit mededogen te ontwikkelen voor jezelf en ieder ander levend wezen.

Enfin. Ik zat niet zomaar drie uur daar te mediteren ofzo: ik luisterde naar het oratorium Samson van Haendel, uitgevoerd door twee koren, het liefdesliederenkoor Oosterbeek en het kamerkoor Sotto Voce, waar P.een van de altstemmen is. Er was een barokorkest met authentieke instrumenten en 4 solisten, allen o.l.v Marc Buijs. Wat een prachtig, heftig stuk! Handel componeerde het op het einde van zijn leven, na de Messiah, die veel vaker wordt opgevoerd. Nou, deze mag snel gerehabilteerd worden, want de thematiek is moderner. Het hele verhaal van Samson staat in de Bijbel, in Richteren 13-16.

De muziek van Handel houdt een ondergrondse, krachtige jubel, een lyriek, maar kan ook zeer dramatisch zijn. Op het einde wanneer Samson met zijn laatste krachten, de ogen uitgestoken en beroofd wan zijn haar, de pilaren van de tempel van de Filistijnen omduwt en zelf ook ten onder gaat dacht ik dat horror en rampenfilms bij deze muziek de kunst hebben afgekeken en de huiver van aardbevingen en tsunami's kwam even dichtbij. De dodenmars kwam me ook bekend voor, in een populaire versie.

In acte 2 zingt Dalila, die de liefde van Samson terug probeert te winnen, tesamen met het koor van maagden: To fleeting pleasures make your court, no moments lose, for life is short. The present now's our only time, the missing that our only crime... In de Messiah staat dat hele verlossingswerk van de verheerlijkte Jezus centraal, in Samson gaat het veel meer over de vraag wat wij doen met ons onvermogen en met onze krachten. Dat glas in lood raam dat boven de uitvoerenden het geheel decoreerde, paste daar dus goed bij.