De laatste tijd denk ik steeds aan Back To The Future, waar in een alternatieve werkelijkheid Biff Tannen, de jongen met de grootste bek en plaaggeest, burgemeester is geworden. Allemaal door de aanvankelijke hebberigheid van Marty Mc Fly, die op het idee komt om een boekje met sportuitslagen uit de toekomst mee te nemen naar het heden; dan kan hij rijk worden door te wedden op de juiste uitslagen. Dit boekje komt in handen van Biff, die in de gewone werkelijkheid een sulletje en sloofje is geworden. Ik kom er nu achter dat Trump indertijd voor de scenario schrijvers de inspiratie was voor Biff… En nu is het dus werkelijkheid geworden: een wereldtoneel waar de president alleen maar jaknikkers om hem heen duldt en waar geen plek is voor… context: alleen wat híj́ waarneemt en voelt, telt en is waar.
Nu ben ik op deze gedachte gekomen, niét omdat hij van Gaza een Rivièra voor de rijken wil maken, of omdat hij Zelensky een dictator noemt, of dat hij alle buitenlandse hulp voor de wereldgezondheid wil afschaffen, enzovoort, maar doordat ik hem zag praten over zijn decreet waar hij de papieren rietjes afschaft en terug gaat naar die van plastic. ‘Ik ben niet dol op die anderen, ze drinken niet lekker, ze worden zacht, ik heb er een hekel aan’. Contexten als de klimaatcrisis, wereldveiligheid, wereldgezondheid, armoedebestrijding, vluchtelingen: ze bestaan niet voor hem. Dát hij zich bemoeit met Gaza en Oekraïne is, omdat de beker van de Nobelprijs voor Vrede nog ontbreekt in zijn gouden Trump Tower.
Door in te zoomen op iets kleins van het hele grote geheel, en daarin op de onderbuik in te spelen, wint hij het gevoel van de grote meerderheid. Dat stemmetje in je die er ook zit: wat stóm die papieren rietjes en je proeft het, dom dat groene trainingspak van Zelensky, lekker goedkoop in de zon naar de Rivièra, het zal wel loslopen- nog een keer een pandemie, ik zit lekker hoog en droog op mijn plekje, van mij mag er wel immigratie zijn, want wie verzorgt mij anders op mijn oude dag?, enzovoort.
Ja-knikken om je eigen vege lijf te redden, omdat je anders verstoten wordt: helaas komt dit mechanisme overal voor waar macht een rol speelt.
En ook in de persoonlijke relaties. Zoveel conflicten die in de kern beginnen omdat het de ene niet welgevalt wat je zegt over die ander: een beetje kritiek, iets wat niet goed voor je aanvoelt, iets waarvan je hoopt dat een ander ook rekening met jou wil houden. Dat wordt dan afgestraft met : het klópt niet wat jij zegt! Het is onwaar! Dus: hou daarmee op, ik wil er niet over praten, laten we dan maar agree to disagree doen! Dat is allemaal mooi en aardig, maar uiteindelijk delft degene die gewoon graag iets wil zeggen en gezien en gehoord wil worden, het onderspit.
Voor de lieve vrede kun je dat willens en wetens dan maar slikken. Maar uiteindelijk blijft er een stinkende wond over. Een soort van wereld van Trump in het klein, draaiend om het eigenbelang. Van die ánder, wel te verstaan.
Geen ja-knikker zijn, maar ‘nee’ durven zeggen, dat is iets wat ik de laatste jaren probeer. En dat alles in de hoop op meer empathie.
