Ik had er hoge verwachtingen van: van de graphic novel van de Japanner Osamu Tezuka (1928-89) die de peetvader wordt genoemd van de Japanse manga comics. Het boek is zo dik als mijn wijsvinger, handzaam en compact in oranje roze. Vormgeving van een boek speelt een grote rol bij mij voor de aanschaf ervan. Ik kan vallen voor iets heel ouds, een lettertype, en het is ook weleens gebeurd dat ik vertederd raakte door de opdracht die een ander voorin had geschreven.Osamu Tezuka heeft een bijna meterlang, achtdelige serie over het leven van Boeddha gemaakt die veel prijzen heeft gewonnen en is bekend om zijn 'sweeping vision, deftly intertwined plots and indefatigable commitment to human dignity' staat er op de binnenkant van de kaft te lezen. Dus wat zou dit boek me brengen, AYAKO geheten, de naam van de hoofdpersoon, een meisje van vier dat gedurende 25 jaar gevolgd zou worden? Ik had al een heel verhaal in mijn hoofd over een hippe, pittige heldin die vreugde in het leven van anderen zou brengen.
Het boek speelt zich af net na de tweede wereldoorlog, in het dus verslagen Japan en Jiro komt thuis in zijn familie clan die met elkaar leeft op clanwijze: veel vertrekken, veel gronden, een eigen begraafplaats erbij. Je wordt meteen meegezogen in een plot, er is iets met hem aan de hand, hij blijkt aan spionage of zo te doen, nog voor de Amerikanen, allemaal duister en geheimzinnig: de naweeën van de oorlog.
Om kort te gaan: het beeldverhaal is héél goed getekend, verbazingwekkend hoe je met voornamlijk plaatjes een hele wereld kunt oproepen, actie en dynamiek en intense emotie en ik hoorde zelfs in mijn oren het geluid van treinen en heftige regenval. Maar AYAKO blijkt een anti-heldin: ze is getuige als kleuter van de moord door haar broer op een familielid en de clan besluit dat ze sindsdien moet leven in een kelder, om de clan eer en naam niet te kunnen bezoedelen.
Het hele boek hoop je dat het nog goed zal komen, dat ze zich bevrijden zal en haar vleugels zal uitspreiden en dat je dan zult kunnen gaan genieten van haar nieuw gewonnen leven. Maar zo is het leven niet. Ze blijft hangen als icoon van de verkniptheid die oorlog teweeg brengt en van de onmacht van mensen om met sommige situaties om te gaan.
Dan schakel je de tv aan en zie je eerst bij DWDD, Dexter, een 14-jarige jongen met het verstandelijk vermogen van een 9 maanden oude baby, waarbij zijn ouders besloten hebben hun werk op te geven en hem de 20-uurs verzorging te kunnen geven die hij nodig heeft. Om hem een ander leven te geven dan Brandon die al drie jaar zichzelf moet ketenen in een tuigje aan de muur. Alle nieuws en praatprogamma's besteedden daar gisteren aandacht aan, de Kamer heeft vragen gesteld.
Inderdaad ja: onmacht en niet-meer-weten- hoe, dat hoort ook bij leven: de dikke band met de grote letters AYAKO erop, dat in het Japans ook 'raar' betekent, zal daarvan voortaan getuigen in mijn boekenkast.
