woensdag 19 februari 2020

I Wayan Mardika, schilder

Nou...dat is toch wel weer erg bijzonder. Ik besloot om op zoek te gaan naar de sawah’s, de rijstvelden, ik  steek het straatje over, langs de muur van het huis waar ik tegenaan kijk, boven vanaf mijn kamer, kom in een achterland en ja... daar waren ze al: kleine rijstterrassen glooiend naar beneden en er lagen kleren te drogen, terwijl de kippen en hanen er door heen scharrelden. Ik stond op het punt om een kleine afdaling naar beneden te nemen, een terrasje lager. Komt er een man tevoorschijn vanachter de bananenbomen, die vraagt of ik mee wil doen aan de ceremonie. 

Op de binnenplaats veel mensen, mannen, vrouwen, kinderen, maar al buiten het tempelgedeelte en de  bloemen al gestoken bij de oren en in de haren. Een vrouw die aardig Engels lijkt te spreken, komt naar mij toe en heet me welkom. Ik blijk op het terrein van een schilderschool te zijn, er hangen ook kleine schilderijtjes te koop.... Toch maar even kijken. De schilder zelf spreekt me aan en begint te vertellen. 

Hij blijkt niet zomaar iemand te zijn, zijn werk hangt ook al in musea,hij heet I Wayan Mardika, er hangen ingelijste artikelen in het Engels aan de muur en tal van onderscheidingen. Hij heeft het schilderen van zijn vader geleerd en viel al op vanaf zijn achtste jaar. In een artikel lees ik dat er in dit dorp Keliki Kawan vlakbij Payangan, Gianyar veel traditionele schilders geboren zijn. De stijl van I Wayan Mardika kenmerkt zich doordat hij heel verfijnd, bijna miniatuurachtig schildert. Hij zet zich nu in om de nieuwe generatie in dit dorp deze stijl te leren, na school, maar meestal op de zondag, zodat het niet uitsterft, gratis en voor niks; hij is bevlogen.

Hij leidt mij naar een groot schilderij in milde, pasteltinten en de afbeelding raakt mij meteen. Boven de drie heilige bergen waar de drie belangrijkste goden vandaan komen links Vishnu, in het midden Shiva en rechts Brahma. Helemaal bovenin de lucht tussen fijn gepenseelde vogeltjes de drie symbolen: het swistaka-teken, een omgekeerde hakenkruis van Vishnu, de drietand van Shiva en het ohm-teken van Brahma. Uit Shiva stroomt het water naar onderen naar een lingam en bovenin zijn alle andere belangrijke goden op hun voertuigen verbeeldt, de motorcycles zegt Wayan later in het gesprek, daarna een laag met een processie en de Balinese Barong, symbool van het goede en Rengda van het kwaad en de chaos, tussen vlaggen en parasollen tussen tempels en helemaal onder de mensen, manden met eten en offers en met apen en honden op de grond. 

Hij blijkt dezelfde afbeelding, met dezelfde thematiek nu in het zwart-wit te maken. Van helemaal hemels abstract naar helemaal concreet... hij vertelt dat de afbeelding uit zijn verbeelding is ontsproten, na meditatie. Een totaalbeeld van het gehele universum...Hij werkt er per dag 4-6 uur aan, dat is de uiterste spanwijdte dat hij geïnspireerd kan werken. Ik zeg het bijzonder te vinden dat hij vanuit meditatie werkt. Heb je wat met medtiatie? vraagt hij en ik vertel het zelf gegeven te hebben in een klooster. We kijken elkaar nog eens aan en het gesprek wordt zachter en dieper, we glimlachen veel... Hij zegt het ook wel eens te geven en dan met vuur en laat foto’s op zijn mobiel zien, westerse mensen in een kring met in hun midden een vedisch vuur.

Hij laat foto’s zien van zijn leraar die het hem heeft geleerd en die hem ook de drie symbolen bovenin heeft gegeven en ze heeft gezegend de Swastika, de drietand en het Ohm-teken  en dan zie ik ook Sai Baba aan de muur hangen. Hij vertelt dat hij rond zijn dertigste twee dromen heeft gehad, waar Sai Baba aan hem is verschenen. Ervoor kende hij alleen zijn naam, maar had er niks mee, hij was eerder afwijzend. Maar toen kwam hij di dalam, in zijn binnenste en hij voelt zich sindsdien zó gelukkig... Ik zie het aan hem, hij begint te stralen...

Ik vraag hem welk schilderij zijn voorkeur heeft, die met kleur of waar hij nu nog mee bezig is. Die met kleur is al weer langer geleden gemaakt zegt hij en sindsdien heeft hij bijgeleerd, het nieuwe schilderij is veel meer in harmonie met een dynamiek van links naar rechts in stromen en ook van boven naar onderen. Het gekleurde schilderij heeft dat nog niet. En nu zie ik het: ja, de eerste is veel rommeliger. De mensen zijn op de zwart-witte versie ook groter afgebeeld zegt hij, maar wel in evenwicht met de wereld boven hen, het geheel heeft nu de juiste balans. 

We praten zeer krakkemikkig Engels en Bahasa Indonesia door elkaar... desondanks begrijpen we elkaar wel. Het is gaan regenen en een van zijn twee dochtertjes kruipt bij hem op schoot, de andere ligt ziek op bed binnen, blijkt nu. Ze heeft buikpijn en heeft gisteren voor het eerst pedis, scherp dus gegeten. Tijd voor mij om weer te gaan, na de  koffie met koek. We zeggen beide dat we blij zijn met deze ontmoeting. Hij heeft mij uitgenodigd om op 7 maart mee te gaan naar een bijeenkomst in het museum van Ubud waar 20 andere kunstenaars komen die hij al kent vanaf toen hij klein was.