woensdag 14 juni 2023

Somewhere over the Rainbow

Rockefeller Plaza: In de winter een iconisch NewYork-plaatje: de hoogste kerstboom van de wereld en schaatsende mensen eronder. Nu een kleurige uitbundige viering van de regenboog. 
Schuin aan de overkant van de straat, de 5th Avenue, de bekendste in New York, St Patricks Cathedral. Vanuit Europese ogen, doordrenkt met de middeleeuwen, een soort van kopie. Alleen dus wat groter. En een recente heilige uit New York is toegevoegd: Elizabeth Ann Seton, in 1975 heilig verklaard.

En toen was er aan dezelfde 5th Avenue, maar veel noorderlijker in de stad, The Museum Mile Festival. Geen andere stad in de wereld, waar zeven grote musea, op één mijl bij elkaar liggen. Een keer per jaar wordt de straat autovrij gemaakt en zijn van 18.00-21.00 een aantal musea gratis te bezoeken. Er deden nu vijf musea mee. Overal waren rijen, daar had ik geen zin in, maar tenslotte kwam ik uit bij The Met. Het gebouw is zó groot, dat de lange rij wachtenden rechts, waar ik aan voorbij liep, helemaal niet door had, dat je links zonder rij naar binnen kon.

Dus ineens zag ik weer een aantal mooie dingen. Zoals een gezicht van een pop uit Sumatra, een viool spelende Orpheus uit Italië. En Egypte bleek Amerika in 1964 een tempel geschonken te hebben, als dank voor het helpen redden van Egyptische monumenten bij Nubia, die door de bouw van de Aswan Dam anders onder water waren geraakt. Amerika bouwt daar dan vervolgens een gigantische overdekking voor.

Ik mijmer wat over bouw aspiraties. De katholieke kerk besloot in 1858 de eerste bouwsteen te leggen voor die grote kathedraal, indertijd was het nog een verlaten stuk land. Rockefeller jr besluit in 1931 tot de bouw van Rockefeller Center, er schuin tegenover, een complex van 19 gebouwen, met een stratenplan dat ook een voorbeeld werd voor latere stadsontwikkeling. Alles in Art Deco en ook de radio en tv studio’s van NBC kregen er een plaats. In het midden dus dat plein, met dat grote gouden beeld: Prometheus die het vuur brengt naar de mensen. Zou Rockefeller een antwoord hebben willen geven, tegenover de macht van de katholieke kerk?
Ik kon me in ieder geval helemaal vinden in zijn geloofsbelijdenis, die aan het begin, als opgang naar het grote plein van ontmoeting, is gebeiteld in marmer. Die pracht en praal van de katholieken, die celebratie van het heilige, dat alleen door mannen voltrokken mag worden, die daar zelf ook door misvormd raken, de strikte dogma’s… Gelukkig zag ik ook een fijne kleine kerk op de Museum Mile, die eten en drinken aanbood, ballonnen, buttons, biologisch verbouwde groenten, een bellenblazer en een warm welkom voor de deur.
En ik zag de oudste emoticon, die wel aardig mijn stemming hieromtrent weergeeft.

In 1911 opende de New York Public Liberary haar deuren. In de nieuwe bewerking The Wiz van 1978 met Diana Ross als Dorothy en Michael Jackson als vogelverschrikker, waar het platteland verruild is voor New York als land van Oz, is het één van de grote stenen leeuwen voor de ingang, die tot leven komt en van een bange leeuw, een moedige wordt. Misschien dat de beide leeuwen daarom nu in de volksmond van New York Patience & Fortitude heten. (Nou nee, blijkt later: ze zijn al zo gaan heten sinds de crisisjaren dertig, de grote depressie, toen NY bijna ten onder leek te gaan.) 
 Dat kunnen we wel gebruiken in deze tijden: geduld en moed…