woensdag 18 maart 2009

Cross over

Gisteravond zag ik Puberruil-Xl op de tv. Een meisje gaat naar Oeganda, en de andere uit haar hutje naar een mooi jaren dertig huis in een rustige straat en groene buurt. Het was vreemd en merkwaardig. Wat er in dat vrolijke, sprankelende negermeisje omgaat? Vol verukking raakte ze de groene blaadjes aan in de tuin: nog nooit zoiets gezien! Ze wist niet wat een tampon was, ze wist niet dat er een aan-uit knop aan de tv zat, ze schrok toen ze met een schakelaartje per ongeluk een muurlampje aan kreeg.

Antropologen hebben ooit iemand uit Afrika in een grote westerse stad laten fietsen en hem daarna naar een indruk gevraagd. 'Ze hebben hier twee soorten bananen', antwoordde hij. Meisje uit Oldenzaal miste vooral dat ze een week niet kon douchen en gilde het uit, hoe zwaar het was om twee keer per dag met een pomp water uit de grond te halen en dat ze dat nooit zou volhouden.

Westers meisje woonde een Aidsvoorlichtingsles mee en was daarna verontwaardigt. Er werd zomaar heel veel gelachen, over zo'n onderwerp! En er werd gevraagd naar de negatieve én positieve kanten van aids. Nou, een voordeel is dat het werkgelegenheid verschaft en dat het de overbevolking remt, want er zijn al zoveel mensen in Afrika... Negermeisje vertelde aan de boerenkool met sudderlap dat ze op haar twaalfde van haar moeder gehoord had, dat haar vader gestorven was aan aids.

De kans is er dus, dat ze zelf besmet is. Ze beloofde om zich te laten testen bij thuiskomst. "Als ik het heb, dan ga ik medicijnen nemen en als ik het niet heb, dan ga ik héél voorzichtig met mezelf zijn", zei ze. Hier zit naar mijn gevoel een gigantische adder onder het gras, nou ja eerder: een blessing in disguise. Bijna niemand in Afrika laat zich testen, want wat niet weet, wat niet deert.
Niet uit onverantwoordelijkheid, maar door gebrek aan middelen.

Zoals condooms niet betaalbaar en bereikbaar zijn voor elke Afrikaan en aids dus zijn gangetje kan gaan, zo zijn medicijnen, aidsremmers en de hele reuttemeteut niet voor handen. Dat maakt aids tot een deel van de dagelijkse realiteit en niet zoals in het rijke Westen, tot iets dat je kunt tackelen. Dan kun je er ook maar beter grapjes over maken, als je er voorlichting over geeft.

Volgens mij kan het niet anders, dan dat dit meisje door haar nieuwe familie-voor-een-week de belofte heeft gekregen van medicijnenverstrekking. Dan heeft het zin om je te laten testen. En anders niet.
Het laat mij iets zien, dat armoede eigen strategieën ontwikkelt, om het leven dragelijk te maken. Grapjes maken, om stevig overeind te kunnen blijven. Kokervisie en ontkenning. Hoe dit te doorbreken? Was het maar elke dag Puberruil. Of eerder een soort Star Trek: beam me up, Scotty. Dan zou de wereld in een crossover van korte flitsende, snelle ontmoetingen, zich wellicht door elkaar laten raken.