Pratende robot

 De hele dag ondergedompeld geweest in de Architectuur Biënnale. Er komt zoveel nieuwe en vrolijke makende kennis naar je toe: architectuur is per definitie opbouwend. Dit was de opwekkendste ervaring: een robot die met je praat. Tevoren zag ik haar in het Japans, Colombiaans en Duits praten. Met de laatste begon ze ook met haar armen te gebaren, het leek alsof ze de ander aan het uitdagen was. Toen was ik aan de beurt. Het gaf een schokje dat ze ineens Nederlands sprak. Ze antwoordde nog in het Indonesisch, op mijn vraag in het Nederlands, en ze zei: 

Ach, dat gevoel is als de wind, die moeilijk te voorspellen is en voortdurend verandert. Wat maakt jou nieuwsgierig naar gevoelens? 

Nou ja, meteen het gevoel (!)  dat je met een intelligente gesprekspartner te maken hebt. Prikkelend. Ik zou wel willen weten hoe het is als je langer met elkaar praat, maar er waren andere wachtenden.

Wát een reactie, overigens. Daarna zat ik aan de kade met een Spritz. Dat gevoel laat zich niet makkelijk omschrijven en het is waar dat dit weer verandert, maar iets ervan blíj́ft bij je en voedt je. Wie ben je als je alle gevoelens en ervaringen niét als de wind door je heen kunt laten gaan? Daarom ben ik nieuwsgierig naar gevoel, bij een robot. Wie en wat is zij/hij/het? AI dus. Geen gevoel, wél intelligent …Eerlijk gezegd mis ik intelligentie bij gesprekspartners wel regelmatig in het dagelijkse leven. Zoveel ruis door diffuse gevoelens bij een ander (dat dénk ik dan…), met name als er een meningsverschil in de lucht hangt. Een goede vraag terug geeft je het gevoel (!) dat je wordt gezien.

Vrouw met hamer

 

Ik lig nog in mijn tent en hoor van héél dichtbij mij een hamer tikken. Ik sta op en zie aan de zijkant iemand mijn haringen de grond in slaan. Ze lijkt zich betrapt te voelen en doet veronschuldigend. Ik roep meteen: Thank you very much!!! Ze lacht, maar ik kan niet écht nog een praatje met haar maken, want ze beent weg.

Ze is, denk ik, de juf van een Duitse schoolklas die hier is neergestreken. Ik vermoed dat ze in de regen hun tentjes hebben moeten opzetten. Hun kleren hangen nu te drogen en de natte koffers stonden in de grote tent, waar ook de campingkoelkast staat. Eén tentje was mislukt, toen ik gisteren aankwam, die lag in stukken in het natte gras, nu alweer opgeruimd.

Deze school leert hun kinderen dus niks over vliegschaamte, schat ik zo in. Allemaal goedkoop met het vliegtuig hier geland, en één busje met keukengerei, grote klaptafels en waarschijnlijk alle tenten daarin, overland. Ook in Nederland is het aantal vliegbewegingen onder jongeren juist toegenomen. Ik zie het aan mijn eigen nichtje en neefje. Ik kan ze het niet kwalijk nemen, logisch toch?, zó goedkoop en helemaal wég kunnen, zonder veel tijdsverlies. Van burgerluchtvaart wordt de planeet echt niet beter of slechter…

Paolo, de eigenaar, is alweer druk bezig om al het weggerukte blad van de bomen met een bladblazer van de hoofdweg te verwijderen. Een deel van de dag zal hij waarschijnlijk bezig zijn om al het blad tussen de tenten enzovoort verwijderen. Hij is altijd een druk baasje, de hele dag en avond door. Zelf ooit deze camping begonnen op gehuurde grond naast zijn huis. En nu weet hij niet wat de toekomst brengen zal…

Mijn tent staat nu dus oké. Volgens de laatste weervoorspelling komt er geen regen meer, de komende tien dagen, de uiterste tijd dat ik hier nog ben. Naast mijn strandtas die als dam diende tegen inkomende regenval en mijn petje dat op de grond was gevallen, en het vloerkleed, is er niks nat geworden bij mij, bij buren zie ik ook grondmatjes en hele omgekeerde tentjes die in de zon zijn gelegd. Eigenlijk zijn de haringen aan de voorkant het cruciaals, maar zover is de vrouw met de hamer niet gekomen. Het zou mij niks verbazen, dat tijdens mijn afwezigheid ze alsnog het hele klusje klaart.

Mooie luchten enzo. Badhanddoek-capuchon

Mooie luchten met af en toe een bliksemflits. Schilderijtjes.

 

Dit jongetje met zijn badhanddoek-capuchon bracht een oeroude herinnering bij mij naar boven. Moeder maakte deze voor de eerste zonvakantie naar Torremolinos. Geel, waren ze, met grote drukknopen. Voor ieder met een eigen vignet. Ik had een groen zeepaardje. Ze vroeg aan mij welke ik voor wie van mijn broertjes het beste vond passen. Wie het anker, wie de zeester? Ik hoorde ineens haar stem. ‘Vindt je het mooi?’, vroeg ze.

Terug bij de tent en het regende ondertussen, was de overkapping, de voortent, opzij gewaaid en alle spullen rondom lagen ergens anders en de vloer is nat. Zomerblad van de bomen gerukt. Ja, de wind kan héél hard zijn, in de lagune klotsten de golven hoog.

Bij de Conrad allemaal lekkere dingetjes gehaald. Het zal de hele avond nog gaan regenen en onweren, maar de wind zou afnemen. Afwachten.

Ode aan camping en omgeving

 Ik hoopte eigenlijk dat ik het geluid van de donder en het onweer kon vastleggen, want het is spectaculair, midden in de nacht in je tentje op de grond. De lagune versterkt, alles trilt, het gaat als het ware door je eigen lichaam heen. Helaas pakt de microfoon vooral het tikken van de regen op het zeil.

Ik hoop dat deze camping, ook als Paolo geen eigenaar meer is, blijft bestaan. Aan de uiterste punt van het Lido,  ongeveer 500 meter van een klooster, en landelijke rust. Hengelaars aan de kade die ook met hun auto vanuit het hele Lido hier naar toe komen.

Hier geen massatoerisme, waar nu in Europa dus tegen wordt geprotesteerd en in Venetië tegen het aankomend huwelijk van Bezos, die met zijn grote luxe jacht en biljonaire internationale gasten hier de boel wil komen verstoren, maar vooral plaatselijke bevolking.

Zo leuk dat de ‘ijscoman’ mij uit de verte al groet, als ik aan kom lopen voor nu de blauw-giftige (zou Moeder zeggen), granita grande anice, anijssmaak dus. Lachend goot hij heel langzaam de siroop bij het ijs, dat hij ook zo hoog mogelijk opstapelde in de beker. Eigenlijk was de concentratie siroop nu té veel.

Het lijkt erop dat in de verte in het water de markering is te zien van de onderwater dam, die Venetië moet behoeden tegen totale overstroming, maar ik weet het niet zeker. Daar op het eind,bij dat huizencomplex, daar is de camping.

Alles komt terug

 Het had net zo goed op de Kunst Biënnale aanwezig kunnen zijn en dan had ik het ook een volmaakte bijdrage gevonden. Hier komt techniek, esthetiek, handwerk en nog veel meer samen. In de ruimte is een ‘architectonisch’ sculptuur gemaakt van 125 grote bolllen draad, zowel met de hand gehaakt als mechanisch geweven. Gedurende de hele Biënnale zal met zonne-energie dit weer ontrafeld worden, in ronde dozen opgeborgen en zo weer opnieuw gebruikt worden.

Er liep een man met een ladder rond die overal de verbindingen, waar via zonne-energie de klossen gaan draaien, controleerde. Dat beeld alleen al: één zo’n man met een ladder…

Je zag de electriciteitsdraden lopen, via de oplaadkasten naar het dak en extra schijfjes aan de zijkant om zonne-energie te kunnen laden.

Bijzonder was, dat het geheel gekoppeld werd aan de uitvinding van de Belgrado-hand; de eerste mechanische kunsthand die in 1963 in Belgrado uitgevonden is. Je ziet dat deze hand geen subtiele bewegingen kan maken, alleen maar vingers naar elkaar knijpen en weer terug. Je ziet hoe twee mensenhanden zichzelf en elkaar aftasten en dat deze dus in staat zijn om te haken. Eer twee kunsthanden dat kunnen, dat is waarschijnlijk nog een heel lange weg.

Hier gaan techniek en menselijkheid een samenspraak met elkaar aan. Zonne-Energie met behulp van AI zal dit werk weer terugbrengen bij het begin, alles is circulair.

Made in China

 In de Arsenale duizelt het me van de voorstellen, ideeën, berekeningen etc. Deze installatie wil je bewust maken hoezeer wij mensen ook plantaardig zijn.

Wat indruk bij mij maakt, zijn projecten die al gerealiseerd zijn. Zoals dit hotel ergens in China, waar de architect met de bomen samen heeft gewerkt, zoals hij zelf zegt. Alle bomen zijn gebleven, hij heeft rondom de bomen gebouwd en mensen en bomen als het ware de gelegenheid gegeven om met elkaar te communiceren.

Deze film heb ik bijna twee keer achter elkaar gezien. Drie gebouwen, ook in China, waar natuur en mens op een soort van organische wijze elk in hun waarde worden gelaten. Een museum in de duinen, alsof je in de zandholtes en glooiingen bent. Een kapel of tempel die is als een uitgeholde steen, sneeuw valt er naar binnen. Een uitkijktoren aan zee, die de zon voor jou ontvangt.

De architectuur is gevoed door het Taoïsme. De film brengt het allemaal mooi in beeld. Zowel het werk op de bouwplaats met hijskranen als met een groep dansers, die als één organisch lichaam op het strand dansen. En dat alle binnenruimtes ook alleen maar organische vormen hebben. Geen vierkanten, rechthoeken of rechte lijnen.

PS

En ook dit is gemaakt in China. Wat overigens leuk verzonnen is, dat men AI van uitgebreide verklarende teksten een samenvatting heeft laten maken. Beide zijn te zien, AI is telkens accuraat.

H O M E

 

In het paviljoen van Australië hing een contemplatieve poëtische sfeer. Het is ingericht door een curatorteam dat geheel bestaat uit de oorspronkelijke bevolking. Zij hebben een diepe verbondenheid met het land, alles daarin is en wordt een thuis; de grond zelf dus, de aarde en alles wat daarin en daarop leeft. Je kon er zitten in een ronding van zand en zelfs je eigen voetstappen kregen er betekenis. Daaromheen allemaal kleine objecten, elk gemaakt door iemand met de opdracht om daar je thuis mee uit te drukken. Je mocht ze ook zelf voorzichtig aanraken en oppakken, met de uitnodiging wat jij zou bouwen.

Ik wist het al, ik heb zelf ooit zoiets gemaakt. Iemand van de vrouwengroep was ook pottenbakster en we kregen een stuk klei, om daar iets te maken waar een waxinelichtje in kon. Als vanzelf werd het een open grotachtig gewelfd  ‘iets’, met welvingen en bogen zoals de rotsformaties in Zuid-West Amerika, waar ik mij kon voorstellen dat een mini-Mirjam daar kon zitten, met een groot vuur in het midden. Geborgen en tegelijk open met veel uitzichten, zo ziet mijn HOME eruit.

Als ik thuiskom zal ik er een foto van maken en als PS hier toevoegen.

Stresstest

 

Ik wist eerst niet waarnaar ik keek; zo wordt je verwelkomt in het Duitse Paviljoen nadat je de megalomane marmeren trapjes tussen de neo klassieke pilaren langs bent geweest. De laatste jaren verborg men zijn eigen ingang en kwam je via een zijdeur of de achteringang binnen. Hun bijdrage heet Stresstest. Zo dichtbij mogelijk komen bij het naderende onheil. 

Op grote schermen proberen ze invoelbaar te maken hoe de klimaatverandering de steden en de hele leefomgeving verhit. In een zijzaaltje de naakte cijfers. Ik wist niet dat het in zoveel steden in Europa al meer dan veertig graden is geweest…

Het blijkt dus een noodklok te zijn, die men luidt bij de ingang.

Gelukkig is het in Venetië zelf, nu alleen maar heel erg aangenaam.

Overkapping

De Architectuur  Biënnale heeft vier woorden als thema, waarmee je alle kanten op kunt en dat gebeurt ook, zag ik op mijn eerste bezoek. Heel interessant.

Het Amerikaanse paviljoen heet The Porch, daar kwam ik pas achter nadat ik lang plaats had genomen in een aantrekkelijke schommelachtige stoel.  Binnen meldde men dat dit een Amerikaanse uitvinding is, die overkapping buiten, die ik eigenlijk altijd veranda heb genoemd. Bedoelt als plek van 

samenkomst en ook om je blik te kunnen centreren. 

Zowel de slaven als hun meesters hadden er een, maar die van hun meesters ging geheel rondom hun huis om zo hun hele bezit goed te kunnen overzien.

In mijn stadhuis had ik ook een zelfgebouwde overkapping, waar ik heel wat genoegelijk uurtjes heb doorgebracht, ook als het regende, zat ik daar droog en ik zat er ook met een dik vest aan tot diep in de herfst. (Helaas is het zonder overleg afgebroken door wie ik nu mijn Regelmatige Logé noem, ik kwam er pas achter toen ik voor het eerst weer in mijn stadshuis kwam en hij er een weekje ofzo woonde.) 

Mijn boshuisje voelt vaak als geheel aan, als een soort van overkapping, waar de natuur dichtbij is. Ik heb er een punt gemaakt waar het centrum is, het concentratiepunt vanwaar uit ik verder kijk.

Heel toevallig kwam deze foto op mijn iPad tevoorschijn. Hier kijkt de vos naar dit punt.

 

Make love…

 Deze foto was ongeveer het eerste wat ik zag, toen ik vanochtend mijn iPad opende. Het blijft aan mij hangen. Al dat geweld, de verwoesting, bombardementen in het Midden Oosten (ja, o.a.), alleen las ik vlak daarna over de escalatie van Israël met Iran.

Uit Beiroet, dan deze jonge fotograaf. Zouden de kunsten, waar dan ook te wereld, voor verzachting en menselijkheid kunnen zorgen, dat er nog een beetje een balans blijft…? Ik zie hier als het ware twee soldaten, uitgekleed. De laag achter elke politieke werkelijkheid. Het verborgen en universele verlangen: Make love, no war…

Er is altijd wel wát te zien.

 

Uitzicht vanuit de tent. Voor het eerst geen moestuin bij de buren, maar kaal gras.

De andere buur langs de lagune heeft voor het eerst een vredesvlag wapperen.

Hoge stokroos in een tuin van een van de villa’s bij de lagune, nooit eerder gezien, denk ik.

Deze bloeit hier wel rijkelijk, oranje bloemen in hoge struiken.

Ik lees véél te snel, het boek is alweer uit. Een heerlijk boek, zeker om het hier te lezen, in Venetië.

Lopend naar de boekhandel & terug vanaf het strand

 

Versieringen op één gebouw. Mooie brievenbus 

Op Campo Magaritha nu geen enkel kind, wel groentenstallen en een viskraam.

De dorpse sfeer; twee gondeliers verdiept in een gesprek.

Een werkplaats van een lijstenmakerij.

En dan zing je best aardig, maar er luistert bijna niemand.

Het water in de lagune is vrij helder.

Tijdloze kralen van glas

 Ik wist al welk boek ik nu wilde lezen en had het al gezien in de etalage van een kleine boekhandel vlakbij de universiteit. Vriendin W had er al een poos geleden over geschreven omdat ze dan aan mij dacht; het speelt zich af in Venetië. Toch was het nog geen reden om het meteen te gaan lezen. Toen ze in Nederland was, vertelde ze dat het over Venetië gaat door de eeuwen heen, vanaf  de 15 e eeuw, maar dat de hoofdpersonen dezelfde blijven en langzaam ouder worden. ‘Dat is een leuk concept’ zei ik, en zij beaamde dit: je hoeft je niet telkens in te leven in nieuwe personages. 

(Ineens denk ik aan de moeder van W die ooit tegen haar gezegd had: ‘de hele wereld verandert, maar Mirjam Kho blijft altijd dezelfde’)

De hoofdpersoon  is Orsola Rosso, een jonge vrouw uit een glasmakersfamilie uit Murano, die uiteindelijk furore zal maken met de kralen die ze maakt. Dan komt de tijd dat de Nederlanders in Amerika, Manhattan kopen van de Lenape, de Indianen, voor wat geld en kralen, en de verteller stelt zich voor dat dit de kralen van Orsola konden zijn. Zij verkoopt haar kralen aan een Duitse zakenman, die ze vervolgens over de hele wereld door verkoopt.

Ik sloeg het nieuwe boek open in het kleine universiteitstuintje, diagonaal aan de overkant van de brug, tegenover de ingang en dit was het eerste wat ik las. Het is precies waarom Venetië mij zo na aan het hart ligt. De tijd verdwijnt en elke keer als ik hier terug kom is daar die eeuwenoude stad die min of meer dezelfde is gebleven. 

In het boek is er de vergelijking van een kiezelsteen die je over het water laat scheren. Elke keer raakt die even het water, dan is er in de buitenwereld heel veel tijd vergaan en is er heel veel veranderd, maar de tijd in Venetië is er dezelfde en je leeft verder met de personages.

Grappig, en toen begonnen de klokken van 12.00 te luiden. Ik voelde me exact op de juiste plaats in de juiste tijd.

Het verbond van het water

 Eergisteren werd ik wakker en dacht ik even dat ik op Terschelling was. Daar waait het bijna altijd, je hoort de tent wapperen, windstilte is uitzonderlijk. Hier op het Lido is het omgekeerd. Het ‘Terschellinggevoel’ bleef ook op het strand: De zee brulde en ik lag beschut tegen de wind in wat hier de duinen zijn. Ik zag wél hetzelfde groepje jongeren, denk ik, als vorig jaar onvermoeibaar in de golven spelen.

Gisteren was het bijna windstil, dus ik lag vlak aan zee. Ja, het is tóch dezelfde man, waar ik bijna altijd een granita grande menthe koop, maar vandaag niet, daarvoor was het net niet warm genoeg; dat platgeslagen ijs is zo lekker verkoelend en komt precies op tijd, ongeveer 15.00 in de middag.

Op zijn terugweg, toen hij weer langskwam, keek hij om en hij groette me, wat leuk om herkend te worden! 

Terwijl de zon aan het zakken was aan de kant van de lagune, verdween aan het strand de horizon tussen water en lucht. Uiteindelijk was ik helemaal alleen op het strand en kreeg net op tijd, voor het donker zou worden, mijn boek uit. Een dik boek, een familiesaga in Zuid -India die zich ook af en toe in Mahabalipuram afspeelt, aan het strand. Waar ik twee maanden was. Heel apart die coïncidenties ; het water dat een verbindende rol speelt tussen de generaties in het boek. En in mijn leven, het water van Venetië, Terschelling, Mahabalipuram, New York…

Weer langs de badhokjes, alwaar een live-bandje muziek maakte voor enkele mensen die aan eten waren op het terras. Ik hou van de rust en een soortement sfeer van geborgenheid, hier op het Lido. Langs het klooster en langs de lagune, een wandeling van ongeveer een kwartier naar de camping. Het geurt naar pijnboom en jasmijn.