Waar gaat het over? Over de relatie van een alleenstaande zoon, die psychiater is in de crisisopvang voor mensen met zelfmoordneigingen, met zijn moeder? Niet helemaal. Over de zorg voor zijn moeder en de onmogelijkheid om die naar tevredenheid op te lossen, buitenlandse meisjes uit Nepal die bij moeder wonen, vertrekken: ook niet zomaar.
Gaat het over identiteit, over de niet scherpe grenzen tussen wat een ziek en een gezond brein is, over de mogelijkheid om via fantasie een wereldje te creëren buiten de reguliere wereld en gezondheidszorg? Gaat het over al die subtiele vormen van manipulatie, van mensen als dan niet voor je karretje willen spannen, over het Joods-zijn, de concentratiekamp-ervaring die levens meebepalen, over de leegheid en de routine van seks hebben in deze moderne wereld? Ook al niet.
Na het boek voldaan uit te hebben gelezen, had ik zin in een Kerstfilm. De harmonie van Hatert had 's middags een kerstconcertgegeven, een doedelzakspeler, zo'n jonge alternatieveling tussen al die 'gewone' mensen , speelde die on-Nederlandse klanken, ik kon geen kerstbrood meer zien, maar raakte desondanks in een kerststemming.
Zuster M. belde op. 'Kom laat ik een belletje plegen, in plaats van een kerstkaart schrijven', zei ze. Ze hoeft nog geen zin uit te spreken, of ik herken haar stem door de telefoon, al had ik haar al in geen vijf jaar gehoord. De kerstkaart, was het lijntje, en verhalen uit de tweede hand, dat zij, nu 82 jaar oud, nog steeds heel actief is op de plek waar zij leeft.
'Ik woon boven mijn stand', zegt ze daarover. Meer dan 15 jaar geleden heb ik met haar de Rietie-voettocht begeleid en ze vertelde toen en de jaren daarop over de nieuwe woonplannen: haar congregatie zou zich samenvoegen met een ander en er zouden op hun terrein nieuwe zorgflats worden gebouwd, waar ook leken kwamen te wonen: wanneer er een zuster zou sterven, zou er een leek voor in de plaats komen.
En nu wonen er nog maar 39 zusters, maar alles bloeit, precies zoals ze zich het toen, idealiter voorstelde. Er zijn leken die meedoen in het koorgebed, er zijn hobbyclubjes en kaartgroepjes, in de lange gang tussen het hoofdgebouw en de kapel worden tentoonstellingen georganiseerd. En zij geniet ook van het alleen wonen en alleen eten... zo gun je het een ieder. Ook het gesprek met haar, gaf me een kerstgevoel.
Dus op het einde van de dag, als toetjes, een kerst-actie film: The Abyss. Een oude film uit de tachtiger jaren, die zich bijna geheel onder water afspeelt. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat er kunstenaars zijn, die heel goed, ooit naar deze film hebben gekeken. Actie dus én een Kerstboodschap: dat hoe rot en gemeen en gewelddadig de mensheid ook is, deze wel gered kan worden door de liefde van een vrouw en een man. Tevreden knipte ik het licht uit.
