Law Poles & Berlinde de Bruykere

Beeld van Berlinde De Bruykere

In het Aboriginal Art Museum in Utrecht is weer een mooie tentoonstelling: De kracht van het hout. Bij binnenkomst overweldigden ze me opnieuw: de Law Poles, die eerder geschonken waren aan het museum. De eerste keer dat ik ze zag dacht ik eerst zoiets als: 'Nou ja, palen met streepjes en stipjes, ik weet het niet hoor.' Maar toen ik er dicht bij stond ging er inderdaad een levenskracht van uit. Ze stelden omgekeerde bomen voor, waar de stam en de wortels boven de grond zijn, de kruin ondergronds.

Ook trof de ontstaansmythe van de aarde uit de droomtijd van de Tiwi-mensen me.  De aarde was een platte schijf en uit die aarde kroop een blinde oude vrouw met drie kinderen op haar arm: twee meisjes en een jongen. Al kruipend over de grond schiep ze zo de bomen en bergen, de rivieren en de wolken en alles wat we nu op aarde vinden. Een blinde en oude vrouw die de wereld schept:dat is nog eens wat anders dan een grote almachtige God de Vader!

Wat me erin aanspreekt is, dat de wereld zo tastenderwijs geschapen is. Op de tast, niet alziend, vormde zich alles wat levenwekkend is. Ik dacht er weer aan toen ik bij het werk stond van de kunstenares Berlinde De Bruykere in het Gemeentemuseum van Den Haag. Ik raakte ontroerd: ook bij haar die tastzin. Elk 'ding' dat ik zag schokte me ook, schudde me op mijn grondvesten. Tegelijk zó lichamelijk, zo onvermijdelijk aanwezig: wreedheid en kwetsbaarheid, afschuw en schoonheid, lijden en geheeld worden.  Met mijn oog haar werk aftastend, ging dat alles door me heen.

Ook zij gebruikt grote takken en stammen, maar ook afgietsels van lichaamsdelen en ze bewerkt het met was en kleurt het. Daardoor lijken het soms uitgebeende botten, waar het bloed nog aankleeft.Ze verbindt delen met touwen en doekjes. Ook stond er een groot sculptuur van de huid en de flanken van paarden, en iets wat op een aangespoelde walrus leek van oude dekens. Op de Biënnale van Venetië, nu bijna twee jaar geleden, werd ik voor het eerst overrompeld door haar werk  Kreupelhout dat de hele zaal van het Belgisch paviljoen in het donker in beslag nam.

Het is zo raadselachtig en wonderlijk dat er zulke intense emoties kunnen ontstaan, door dat wat andere mensen gemaakt hebben. Woorden vervallen, je begrijpt er eigenlijk niks van, het gebeurd aan je en het verzoent je tot op je eigen bot en met heel je wezen met de wereld om je heen.