dinsdag 25 augustus 2015

Out of the blue

Vandaag at ik als lunch de laatste sardientjes in uien, zoet gemarineerd, een Venetiaans gerecht, vroeger uitgevonden om de vele sardientjes langer goed te houden. Ik zocht de spullen op van Documenta 11, waar  Okwui Enwezor ook curator van is geweest, evenals bij deze Biënnale in Venetië. Het was voor mij de eerste Documenta waar ik heenging en weet vooral nog dat ik overweldigd was door het aanbod.

Duizelingwekkend veel videofilms, veel te veel voor die twee dagen dat ik er toen overheen liep. Enwezor heeft indertijd de kunst uit een Westerse cocon gehaald en kunstenaars uit de hele wereld een podium gegeven. Nu lees ik in een gekopieerd krantenartikel terug dat het hem vooral gaat over ideeën die kunstenaars vertegenwoordigen. Hij zegt daarin: "We leven in een instabiele tijd. Het wordt tijd dat we de scheuren helen die door het imperialisme zijn ontstaan. Kunst kan een belangrijke rol spelen bij het oplossen van ethische vraagstukken". Het was vlak na 9/11.

Misschien komt het door Enzewor dat ik pas echt geïnteresseerd ben geraakt in kunst omdat hij met zijn visie het exclusieve en elitaire wat er rondom kunst hing, doorbrak. Ik weet nog dat ik in 1983 ook in Venetië was en H. mijn toenmalig vriendje naar de Biënnale wilde, maar ik mijn neus ervoor optrok, ik hoefde niet zo nodig naar zoiets voor de High Brow.

Nu hoor ik precies bij de middenmoot van Documenta- en Biënnale-bezoekers. Hans Haacke een kunstenaar, doet daar al jaren onderzoek naar. Ook nu kon je een vragenlijst invullen en het resultaat was op een grote wand geprojecteerd. Wat blijkt? 43% van de bezoekers heeft een inkomen dat lager is dan 20.000 euro per jaar. Ook is 45% een gewone belangstellende en heeft op geen enkele wijze een professionele band met kunst.  Hetzelfde soort percentage heeft ooit kunst gekocht dat tussen de  0-1000 euro kostte. Dat ben ik dus allemaal. Meer dan driekwart van de mensen is hetero, net als in het gewone leven, de leeftijdsopbouw is geheel gemêleerd, en bij deze Biennale was 6% homo, 2% lesbisch en 7% bi. Een derde, ongeveer, heeft van oorsprong een Rooms-katholieke achtergrond, meer dan 20% heeft geen enkele godsdienstige achtergrond.

Zomaar wat feitjes...hoe je ergens in terecht komt en mainstream bent. Maar daarom typ ik dit blogje niet. Ik typ het omdat het krantenartikel waar ik in het begin uit citeer aan mij door Vader is gegeven. Die was eerder dan ik op dezelfde Documenta. Op een plattegrond die hij kennelijk ook meegaf staat: Veel plezier! Het krantenartikel vertelt ook over een videofilm Out of the Blue, waar Zarina Bhimji, geboren in Uganda als dochter van Indiase immigranten en sinds haar elfde woonachtig in Engeland terug gaat naar de plek waar ze opgroeide.

Het is een film zonder tekst, zonder uitleg, zonder hoofdrolspelers maar vol trage beelden van kapotgeschoten huizen, achtergelaten schoenen, spinnenwebben, verlaten gevangenissen en vervallen begraafplaatsen. Vader heeft de titel van deze film omcirkeld met balpen en erbij geschreven: 'Zeer aangrijpend en knap.' Dat zou ik ook zo kunnen zeggen, van zo'n  soort film. Ineens is daar de familieband, hij die eerder dezelfde soort dingen ervoer als ik, Out of the Blue.