Song Dong in Groningen

Ik zou er eigenlijk niks over moeten zeggen want dat past bij de  eigen innerlijke instelling van Song Dong, een Chinese kunstenaar die nu in Groningen een grote overzichtstentoonstelling heeft. 'Art = Life' en dus ook omgekeerd, is zijn motto. Op Dokumenta 13 had hij een Doing Nothing Garden gemaakt, twee grote modderbergen waar gras en wilde bloemen gingen groeien, die ik in de loop van de twee weken dat ik er was, steeds weelderiger zag worden en waar steeds meer mensen bij gingen zitten en hangen.

Doing Nothing: dat is het Taoïstische principe van Wu Wei: het gaat niet om een doel of een resultaat:  Leef gewoon met aandacht, dan doe je vanzelf iets en dan doe je ook genoeg. Dus schrijft Song Dong met water op stenen en papier, anekdotes en herinneringen van zijn moeder aan hem en eigen herinneringen, op kleine vierkante gele papiertjes. Het deed mij aanvankelijk  denken aan het nepgeld dat je verbrandt bij Chinese begrafenissen, met het geloof dat dit geld bij de voorouders wel materieel wordt. Keurig in een glazen vitrine lagen daar 5x6  stapeltjes papier, voor elke levensjaar één, van verschillende hoogte, maar er stond niks meer op, dat was allang verdwenen.

Een grote zaal ernaast was ingericht met dezelfde vorm grote vierkante stenen met houten vierkante zitplekken in natuurkleuren van dezelfde hoogte als de stenen, en daar kon je zelf een penseel in water dopen en iets opschrijven. Waarom zou je? Zo'n nutteloze handeling, die niks oplevert. Maar zo is het bij alles wat je doet. lijkt Song Dong te willen zeggen, alles verandert, alles vergaat, maar dát je iets doet met liefde, daar gaat het om.

Ontroerend was het, dat véél wat Song Dong doet, te maken heeft met zijn directe familie. Mooi dat dit kon. Beide ouders waren ingenieurs, en zagen zijn kunstenaarschap aanvankelijk niet zo zitten, maar beide ouders hebben hem uiteindelijk geaccepteerd en zijn gaan geloven in hem.

Van zijn vader was hij vervreemd, omdat die tijden niet thuis woonde door de Culturele Revolutie. Maar uiteindelijk heeft hij met zijn vader meerdere projecten gedaan. Eén ervan heet Touching Father. Met een virtuele hand van licht raakt hij zijn vader aan. En zijn hand gaat door het water, waar een filmpje van zijn vader bij de voorouder-tempel in geprojecteerd is. Hij streelt zijn vader, als het ware, maar het beeld verdwijnt daardoor ook.

In een andere installatie zie je zijn vader aan de ene kant en hij aan de andere. Ze zijn gescheiden van elkaar door spiegelend folie. Daarin zien ze dus eerst zichzelf weerspiegeld. Dan wordt het folie in brand gestoken en gaandeweg verschijnt die andere in het echt: Ze zien  elkaar.

Met zijn moeder heeft hij een gezamenlijk kunstproject gedaan, door grote delen van de spullen die zij in de loop van een heel leven heeft verzameld in museumzalen uit te stallen. Hierdoor kreeg zijn moeder weer zin in het leven. Kunst redde de familie weer, net zoals hij al ervaren had met zijn vader.

Het was een heel inspirerende tentoonstelling, waar vriend E. en ik urenlang hebben rondgekeken.

Website van de tentoonstelling.