bell hooks schroomt niet om liefde die écht is en dus ook altijd transformerend is, ‘spirituele liefde’ te noemen, al vond ze dat hoofdstuk tegelijk het moeilijkst om te schrijven. Het geloof in de liefde die onder alles zit, die aan ons vooraf gaat, waaruit we kunnen putten, die is divine, goddelijk dus, en door daar telkens naar terug te keren en ernaar te verwijzen, wordt liefde vitaliserend en zal deze altijd energie geven.
Je zou al gauw kunnen zeggen: fijn, dat is weer zweven en heel gratuit, hoe moet dat dan eruit zien en hoe blijkt dit dan? Gewoon maar in een tussenzin zegt ze, dat de meesten van ons in een westerse samenleving, gericht op materie en welvaart, denken dat wanneer we zorg geven aan elkaar en een beetje affectie en aandacht, er dan sprake zou zijn van een liefdevolle relatie. Nou nee, zegt ze, want daarmee is zo’n relatie gewoon ingebed in een maatschappij die denkt in goederen, voor-wat-hoort-wat en de partners hebben dan alleen als criterium: haal ik er genoeg voor mezelf uit, wordt ik er beter van, geeft deze relatie mij aanzien en word ik nu voor vol aangezien? Want dat is wat telt in een maatschappij waar materie en denken in winst en verlies belangrijker is dan echte betrokkenheid en verbinding.
In haar ogen kan er in een relatie, en dan gaat het niet alleen om een romantische relatie, maar om alle interactie tussen mensen, nooit sprake zijn van een status quo, want dat impliceert een verdeling van de macht. Maar macht sluit liefde uit. Ooit meldde ik in mijn gedachten over liefde: Liefde is geen pakketje dat je van de ene aan de ander geeft en waar je dan gaat wegen of de pakketjes even zwaar en groot zijn, het is geen goederenvervoer. Het was een theologische scriptie dus ik stelde voor om het christelijk gebod om elkaar lief te hebben, te veranderen in: ‘We beheren elkaar’. Je buigt je met elkaar, naar elkaar en zo, over elke zaak die je tegenkomt, die je dan samen beheert en zo al doende ook elkaar beheert. Dus liefde is altijd in beweging en transformeert elk klein eigen ikje: je bent bereid en het gaat eigenlijk vanzelf, om af te zien van eigen gewoontes en zo kom je uit je comfortzone.
Enfin, dat klinkt natuurlijk heel vaag … Het boek van bell hooks is al 20 jaar oud, maar het bracht mij terug naar eigen kerngedachten en het is altijd fijn om een zielsverwant te treffen. Haar analyse zit heel kernachtig ook in dat nieuwe liedje van Adele I Drink Wine: ‘We are in love with the world, but the world just wants to bring us down, by putting ideas in our heads that corrupt our hearts somehow’. In alle gebieden, van werk tot privé, worden we gedegradeerd tot objecten en worden we gemeten of we wel genoeg van nut zijn, winst maken, productie leveren… We zijn zo cynisch geworden dat we denken dat het nou eenmaal zo is en zo hoort. Maar… máár, en toch, en toch…
