Dit is een gezicht vol…smart…zou ik willen zeggen. Ik dacht aan de piëta’s, zoals die in de christelijke kunst zijn ontwikkeld. Daar zie je Maria die de dode Jezus in haar armen draagt, ook altijd met een uitdrukking vol smart.
Dit is Maria in een schilderij van Bellini. Zó zit haar entourage eruit. Jezus is dood, heel erg dood, maar haar omgeving is behouden en leeft. Het ademt structuur uit, belofte. Er zijn wegen die bewandelt kunnen worden, ze gaan naar een stad, er zijn vergezichten naar de bergen, om haar heen groeit levend groen. Er is een aarde die behouden blijft en in het christelijk verhaal is die dode Jezus ook maar een momentopname: Hij zal weer gaan leven.
En dit is de situatie van vandaag. Een politieagent heeft een jongen gered uit de bosbranden in Griekenland. Gevolg van de klimaatcrisis en één van de vele, vele plekken waar het nu mis gaat. Hij zou blij kunnen zijn, hij heeft het leven van een kind gered, de jongen komt zó uit de wereld van nu, met Barbie-roze in zijn handen en aan zijn voeten. Maar het is de smart die zijn gezicht tekent. Rouw om wat vergaan is en niet zomaar meer terug komt. Het zal een eeuw duren, eer er weer zo’n bos in de bergen is. Misschien is het de natuur waarin hij zelf als jongen heeft gespeeld…
Zóveel verlies en gevaar is er hedentendage door de opwarming van de aarde. De klimaatcrisis maakt zich overal kenbaar. Maar het is nog niet te laat. De jongen in zijn armen leeft en heeft nog toekomst. Roze toetert hij dat als het ware uit. Alleen de stem van velen, de massa van de mensen, in Nederland zijn dat er 600.000, zal de ongeveer honderd bedrijven die wereldwijd verantwoordelijk zijn voor de CO2 uitstoot, hun beleid doen keren. Zélf doen ze het niet, gevangen in hun kokervisie en missie van méér winst en expansie. Als een ieder tien mensen in haar omgeving actief maakt en die op haar beurt wéér elk tien, dan heb je zó een sneeuwbaleffect. Ook William Kentridge zette vandaag op Instagram een teken van zijn zorg: The Leaves Smell of Ruin.
Zó is het niet overal. Bij mijn boshuisje ruikt het nu naar regen en bos. Dat maakt het ook zo ingewikkeld om werkelijk in actie te komen: je kunt je hoofd een kwartslag draaien en dan lijkt er niks aan de hand. Op Rhodos liggen aan de ene kant toeristen te wachten op de vlieghaven, als vluchtelingen op de grond, om naar huis te kunnen. Terwijl er ook toeristen aankomen, want aan de andere kant van het eiland merk je niks van al die branden…En dan help je de inwoners daar, want toerisme is de belangrijkste inkomstenbron van het eiland…
Er is smart en er is hoop. Hoop dat deze zomerdagen terugkomen,
wereldwijd: warm en aangenaam. Mahalia Jackson zingt deze klassieker als een gospel. Uit Porgy&Bess, dat zich afspeelt ten tijde dat er nog rassensegregratie was in Amerika en alles nog heftige sporen droeg van de slavernij. Daar heeft de mensheid zichzelf ook van bevrijd. Het kan wél.
