dinsdag 30 maart 2010

Sensu amoris

Gisteren is me iets merkwaardigs gebeurd. Ik hecht helemaal niet aan mijn verjaardag en ben me ook nooit zo bewust van mijn leeftijd. Dus ik werd wakker en dacht: Jarig! Hoe oud word ik ook alweer? 53, ja 53 jaar. Goh, wat gaat de tijd toch snel. Dat is een theorie: dat hoe ouder je wordt, je beleving van tijd ook sneller is.

Ik vind het altijd wél aardig om mijn verjaardag wel een ander tintje te geven dan andere dagen. Ja, toch: een verjaarstintje. Dus ben ik appeltaart gaan halen en slagroom om bij de koffie uit te delen in de Schola Contemplativa in Diepenveen. Voor degenen die willen. Want het is vastentijd. De slagroom is niet aangebroken. Men vroeg mij hoe oud ik was geworden. 53, dus.

Ik kwam thuis en de post had verjaardagskaarten gebracht: Gefeliciteerd met je 52 ste verjaardag! Uuuuh? 52?! Ja ik was 52 geworden, rekende ik uit! Dus ik heb een dag lang gedacht dat ik 53 was. Nu heb ik een jaar gewonnen! Het jaar dat komen gaat, dat dacht ik al geleefd te hebben. Mijn nieuwe levensjaar is dus als het ware een cadeautje: extra, een blanco blad, nog niet geleefd, terug gewonnen uit de tijd.

Dit jaar ga ik al mijn aandacht geven aan de sensu amoris, dat is het zintuig van de liefde, waarover Willen van St Thierry(1075-1148) bericht. Het is fantastisch dat in zo'n oude tekst, precies beschreven wordt waar het in de diepe roerselen van de ziel om gaat. Hoe je je ziel kan richten zodat deze heel en ongeschonden leven kan. In de stilte: de stilte dat is de ruimte waar de ziel zich kan uitbreiden tot ongekende en onbegrensde horizonnen en zich tegelijkertijd klein, intiem geborgen kan voelen in een omhelzing van liefde.

Die liefde heeft geen object, is niet gekoppeld aan een mens, aan iets, aan iemand. Dat zintuig is een geheel andere dan onze andere vijf zintuigen. Het zit niet in het gevoel. En ook niet in het verstand. Het tast, raakt aan en neemt waar in de stilte, daar waar alle taal opgeheven is, want taal kent subjekten en objekten.

Willem zegt: Er is eerder een stem dan een woord, want er zijn geen lettergrepen te onderscheiden, en er wordt geen taal gesproken. Maar het wordt. Door de zuivere genegenheid in het verlichte verstand, terwijl alle zintuigen van het lichaam en de rede in slaap zijn en rusten. En dit geheel is het werk van de Heilige Geest in het Zintuig van de Liefde. (...)
Die stem wordt slechts gehoord in de afzondering van de stilte en is slechts werkzaam in een zuiver hart. (Commentaar op het Hooglied, par. 137)

Dit klinkt wellicht toch nog erg moeilijk. Maar het is zo simpel als wat: we schaffen al het praten over God af, of niet dat kan ook, we schaffen alle druk doenerij af, of niet dat kan ook: Het enige dat telt is, of je dat zintuig van de liefde, de sensu amoris gewaar wordt. In jezelf. In de mensen om je heen, de wijze hoe ze met een soort vanzelfsprekende zachtheid en gratie en een glimlach reiken naar elkaar. Als dat er niet is, behoedt je dan zelve, trek je terug in de stilte: Leef in de tijd die je gegeven is, terwijl je dacht dat deze verspild en verbruikt is.

Elk moment opnieuw, wordt de liefde geboren. Een verjaardagcadeautje dat tijd noch plaats, noch aanzien des persoons kent. Alom aanwezig, voor wie het wil ontvangen.