Het is een intrigerende leeservaring. De actie van het bedenken om een koord te spannen tussen de twee torens, met een soort van pijl en boog gedaan, na zorgvuldige berekeningen, zes jaar heeft hij met enige ingewijden alles bestudeerd, o.a. hoe je langs de bewaking ongemerkt omhoog komt met die dikke stalen kabel, is een soort van negatief van de actie om er met twee vliegtuigen in te boren. Ik vraag me nu af of de beramers ingecalculeerd hadden, dat de torens zouden instorten. Het was toen voor iedereen een complete verassing.
Het ene was een droom, een uitdaging, maar ook illegaal: de ludieke straf die de koordanser heeft gekregen, is een dubbeltje boete voor elke verdieping: Hij moest dus 1 euro en tien cent betalen. Het is het leven willen uitdagen, zonder ongelukken te willen maken. Als de koorddanser naar beneden was gevallen was er wel een kans geweest dat hij nog tientallen doden of gewonden had gemaakt, is de berekening.
Maar er gebeurde niks. Iedereen is behouden gebleven. Het kwam de mensen toen zelfs wel goed uit; reclame voor de Twin Towers, want er was leegstand van de kantoren aldaar. Hiertegenover staat de totale verpulvering van de gebouwen en zoveel mensen. Je leest en denkt steeds: of... of... Alsof het leven een dubbeltje op zijn kant is en het elke moment in feite, alles of niets, is.
Je maakt in het boek de levens van een aantal mensen mee, die, uiteindelijk allemaal aan elkaar verbonden zijn, zoals in de films van Alejandro Gonzales Inarritu. Een momentopname rondom de koorddansersdag. Plus hun verleden: wat hen heeft gemaakt tot wie ze nu zijn. Twee kunstenaars, die een man en een vrouw overrijden. De man, die een priester is en de week ervoor voor het eerst de liefde heeft bedreven. Met een negervrouw die twee zoons heeft, verloren in de Vietnamoorlog en daartoe in een lotgenotengroep zit met vier blanke vrouwen. Waarvan de man van de rijkste, een rechter is, die de koorddanser berecht. En die tevoren twee hoertjes berecht, moeder en dochter, waarvan ook de dochter dood is gereden in dat verkeersongeluk en wiens twee kinderen helemaal onverwachts, ook voor haarzelf, worden geadopteerd door die negervrouw.
Is het nog te volgen? Deze samenvatting van een heel boek in éen alinea? Je hoeft het niet te kunnen volgen. Het is de leeservaring van dat boek, dat zo apart is. Want je leest NIET over Nine Eleven, en toch heb je het gevoel dat je er oók over leest.
Alles of niets: het leven van mensen dat voorgoed verandert, zowel op de koorddansersdag als op Nine Eleven, dat is wat steeds meetrilt, terwijl je leest. Om je vervolgens te realiseren, dat elke dag een dag kan zijn, waarop je leven veranderen kan, een onverwachte wending kan nemen. Mooi is in het boek, dat naast al het verdriet, de rouw,het verval en het onaffe van die levens in de roman, het uiteindelijk toch de draad ofwel het koord van de liefde is, die verbindt.
PS: het boek heet Laat de Aarde Draaien en is van de Ier Colum McCann.
