donderdag 17 juli 2014

Speels spel

Er zit een oorwurm in mijn oor. Steeds gaat die ene opmerking van U. uit Dresden door me heen: 'Het is nu 2014 en Duitsland verloor in 1944 de oorlog, als we nu winnen dan is dat precies 60 jaar later.' Wat bedoelde ze daar nou mee? Winnen met voetbal is deel van de Gründungsgmythe, heeft in Der Spiegel gestaan. De Duitse Mannschaft kwam terug en had een liedje met een dansje ingestudeerd voor tijdens de inhuldiging: 'De Gauchos die gaan zó', en dan bukten ze met zijn allen en de Duitsers gaan zó: en dan gingen ze met zijn allen omhoog met een zegengebaar. Een Berlijnse journalist had daar weer kritiek op.

U. had me tevoren een afbeelding laten zien: Argentinië heeft Messi, maar wij hebben de Mannschaft. Vijf minuten na het winnende doelpunt ging er door het internet al de uitspraak 'Gott sei dank!' Een associatie dus, van de voltreffermaker, met God. In het wijkcentrum was het eerste commentaar: die Schweinehunde! over de beestachtige beuk die de Duitse doelman  had gegeven aan een speler. Toen ik keek hoorde ik alleen: 'O, die was misschien wat hard... maar voor een doelman gelden andere regels. 'Het lijkt wel of ik in twee werkelijkheden tegelijk ben geweest.

Ergens, voor Duitsers, is er wellicht een soort van behoefte om tesamen een nieuwe geschiedenis te schrijven, waar je trots op kunt zijn. Samen ja, want Duitsland heeft tenslotte ook nog jarenlang uit twee delen bestaan: De Ossies en de Wessies. Er zat bij de Mannschaft één Ossie, vertelde U., die tegelijk bij de wedstrijd wél haar kleinkinderen voorhield: daar staan 24 heel goede voetballers op het veld, maar omdat wij Duitsers zijn, zijn we nu toevallig voor Duitsland.

Toeval: ja, dat is het misschien. Zoals alles wat wezenlijk is in het leven, tegelijk van toeval afhankelijk is. Niemand kiest ervoor om  lid te zijn van een land dat de grootse horror van de wereldgeschiedenis heeft voortgebracht met het systematisch, fabrieksmatig doden van mensen. En dan vervolgens te moeten leven in een nieuwe zogenaamde heilstaat, de DDR, waardoor je wie weet nog even gedacht hebt, dat je iets van het goede Duitsland kon redden...

Ach, mensen kunnen zo verknipt raken door hun verleden. Het patroon van eens en ooit en vroeger kan je levenslang tekenen. Misschien mag je dan een ander toch van harte gunnen, dat dit alles een beetje verzoend wordt, door een 'onschuldig' spelletje als voetbal. Soms wil ik  ook, dat ik een nieuwe geschiedenis kon schrijven voor mensen, met iets van een speels spel.