Meedragen

Eindelijk. Ik heb mijn oerfilm terug gezien: de film waarvan ik zeker weet dat die mijn leven mede een richting heeft gegeven. Ik vond het wel spannend om terug te zien: stel je toch voor, dat ik me steeds herbrond heb aan een film, die ik nu een absolute draak zou vinden? En hoeveel zou ik in de loop van de tijden niet zelf aan de film toegevoegd hebben? Dan is de oerfilm vooral een soort schetsboek gebleken, van allerlei schetsen, die je daar later zelf bij op hebt gekrabbeld.

Gelukkig, de film was nog herkenbaar. Sommige scenes die ik me herinnerde, die zaten er ook echt in. Als een beetje een wetenschapper keek ik naar de film en naar mezelf: O, dát en díe scene die zijn op deze wijze gaan wandelen in mijn brein en zijn een eigen leven gaan leiden. Ik heb het over de film: L'une chante, l'autre pas van Agnes Varda. De ene zingt en de andere niet. En die twee, alleen al, dat zijn gewoon twee kanten van mezelf.

Het gaat over een levenslange  vriendschap tussen twee vrouwen, die ik in de loop van mijn leven de status van een liefde heb gegeven. Wat indertijd, 1976, zeer binnenkwam is de intense betrokkenheid van twee vrouwen op elkaar. Dat wilde ik ook: dat mensen elkaar blijven volgen, elkaar trouw blijven, ook al woon je op twee verschillende plekken op de wereld, ook al ziet je dagelijkse leven er totaal anders uit. Dat idee deed ik in deze oerfim op en zo wil ik het nog steeds.

Een andere richtlijn, die me nu een beetje verbaasde, was het heel feministische gehalte van de film. Dat zag ik toen niet zo. Ik zag een vrouw die in een beschilderde bus met een regenboog erop met anderen ging trekken door Europa en op dorpspleinen voorstellingen gaf en zong: Ja, dat kwam binnen: niet vast zitten op een plek, rondzwerven, leven bij de dag. Als diepte-instelling, nog altijd Oer in me aanwezig. Al heeft mijn actuele leven zich in feite afgespeeld op 10 vierkante kilometer. Zoals het leven van die andere vrouw in de film, die niet zingt.

Helemaal  vergeten, maar het moet me toch ergens in de diepte zeer geraakt hebben, is de zeer orginele oplossing die De Vrouw Die Zingt vindt voor de vormgeving van haar liefde voor een Iraanse man van wie ze zwanger wordt. Ja, ze houdt werkelijk van hem, maar kan niet leven in Iran, waar haar gevoelige man in Frankrijk, toch wilde dat ze aldaar de traditionele vrouwentaken op zich nam.

'Maak me opnieuw zwanger', zegt ze, 'zo zullen we toch altijd met elkaar verbonden blijven, ook al zijn we niet meer bij elkaar.' En zo geschiedde. Zoiets heb ik nooit gedaan. Maar de gedachte dat je altijd een ander met je meedraagt, ook al is die andere je, wie weet, allang vergeten, ja ook dat ben ik  gaan doen. Zoals zusters in het klooster ook de hele wereld met zich meedragen.