Gisteren las ik twee graphic novels, die, hoe verschillend ook, hetzelfde thema hebben. Een meisje dat zich ontworstelt aan de katholieke wereld. Little Bird speelt zich af in de verre toekomst, waar The New Vatican de wereld heeft overgenomen en er ergens nog een groep ouderen is, die wist te ontsnappen en de wereld hoopt te kunnen bevrijden van dit dodelijke regime. Nightlights speelt zich in het heden af, of in een voor mij herkenbaar verleden. Ik had op de kleuterschool ook nonnen in datzelfde habijt.
Mijn leeswijze werd waarschijnlijk beïnvloed door een artikel dat ik tevoren las van Stephan Sanders, die katholiek is geworden en sindsdien zijn geloof tracht te combineren en te verantwoorden met zijn links intellectuele identiteit. Hij zegt: ‘Ondoenlijk, dat het beste, meest indrukwekkende van je geloof almaar verkleind wordt tot bloemetjes en bijtjes.’ Mijn reactie is dan: ‘Onverdraaglijk, dat het mooie narratief dat het geloof ook bevat, misbruikt is door mannen om zichzelf vrij te pleiten.’ Het vrouwelijk principe, aanwezig in Maria, de moeder van God, dient daar ook nog eens om de eigen zonde en zwaarte te verzachten. Hier zie je hoe het meisje Sandy al een andere metgezellin heeft gevonden, onzichtbaar voor anderen, ‘Morfie’: Het Griekse woord dat ‘vorm’ betekent.
Hierbij zie ik, hoe dat katholieke taalgebruik en denkwijze, gebruikt is, om mensen van hun eigen gedachten en gevoelswereld weg te houden. Beroep doen op ‘het Hogere.’ Zó gingen die gesprekjes vast tussen priesters, bisschoppen, die mannelijke clerus, tegen al degenen, vooral jongens, die sexueel misbruikt werden: ‘Denk je niet, dat Jezus nu toekijkt en het wel mooi vindt, als wij lief zijn voor elkaar?’…
Ik begrijp best dat Stephan Sanders het mooie van het geloof wil bewaren. Geloof dat ‘God’ een mysterie is, dat de ervaring van ‘genade’ écht bestaat, dat er zoveel rituelen zijn die mensen kunnen begeleiden bij o.a. geboorte en de dood…Kaarsen, muziek, prachtige kerken, troostende woorden, enzovoort. Maar zie ook, wat daarmee voortdurend wordt toegedekt: het extreme geweld onder de kerkelijke kleding, de negatie van vrouwen als volwaardige wezens, de ontkenning van homoseksualiteit, terwijl een groot deel van die kerkelijke clerus zélf homoseksueel is. Katholieken in de westerse democratische wereld eten in feite van twee walletjes. Élke goedkeuring van het instituut van de Katholieke Kerk omdat het zulke mooie rituelen kent en drager is van cultureel erfgoed, betekent ook het sanctioneren van de officiële leer rondom abortus, homoseksualiteit, euthanasie, vrouwenrechten. Wereldwijd voor velen een last, maar in jouw leefstijl te ontwijken in een democratische westerse moderne samenleving…Hoe fragiel dit is, blijkt al uit de anti-abortuswetgeving, die zomaar weer mogelijk is in een heel aantal staten in Amerika.
Radicaal anders omgaan met de katholieke erfenis. Verbeeldingskracht inzetten om een andere wereld gestalte te geven. Deze twee graphic novels doen dat. Dat een jong meisje daar de protagonist van is, lijkt mij geen toeval.
