Sommige dingen in de geest zijn niet bestuurbaar en controleerbaar. Onlangs kwam die scene me in herinnering uit Marnie, een film van Hitchcock. Een mooie vrouw kan het niet nalaten om te stelen in winkels. Waarom? Bovendien raakt ze helemaal buiten zinnen als ze rode gladiolen ziet. Gekmakend wil ze dan weg en om haar heen slaan. Waarom? Wat blijkt: haar moeder was een prostituee en Marnie maakte op jonge leeftijd van alles mee. Er komt een storm, ze is bang, een klant wil haar troosten, maar haar moeder denkt dat Marnie door de klant belaagd wordt. Er onstaat een bloedbad met een pook en messteken waardoor er rode strepen op de muur onstaan. Het patroon en motief lijkt op rode gladiolen.
Ikzelf werd lang panisch, als ik een net niet regelmatig motief zag van allemaal kleine vierkantjes. Ik wist ook waar het vandaan kwam: ik zat als nog geen tien-jarige op de commode van jongste zusje, alles in een roze wolk, ze werd in badje gedaan. Toen was ze aangekleed en al de kamer uitgedragen, ik wilde opstaan en zag op mijn onderarmen allemaal kleine vierkantjes. Ik wreef en wreef en ze verdwenen niet. Ik dacht dat ik dood ging. Het bleken de vierkantjes van het plastic 'lekmatje' op de commode, ik had op mijn armen gezeten. En al wist ik het, het heeft wel 30 jaar geduurd eer ik het gevoel kwijt was van : help, wegwezen, benauwenis.
Wat moet je met die kloof tussen gevoel en verstand, tussen kunnen en willen, of eerder niet-kunnen en willen? Ik weet het niet. Je ziet in Marnie hoe iets van levenslust een eigen uitlaat krijgt: je gaat stelen om als het ware het leven van je moeder een andere draai te geven: zó kun je ook aan iets komen, je hoeft je lichaam niet in te zetten, lijkt dan de boodschap van de volgende generatie aan de eerdere. Misschien had ze ook non kunnen worden: je hoeft niet aan bezit te hechten, om gelukkig te zijn, is dan de boodschap. Hoe ga je om met eigen en ander persoons trauma's? Hoe worden rode gladiolen weer bloemen? Ik weet het niet. Het maakt me stil.
