Toen las ik deze week in Trouw een mijmering van Ger Groot, waar deze film Death Watch ook genoemd werd. Dit in het kader, dat de tijd waarin je leeft zo is als het water voor een vis: je beseft niet wat heel kenmerkend zal blijken te zijn voor jouw tijdperk. Het ging over middeleeuwse muziek waar een man in de film zegt daar geheel in te leven en dat Ger Groot heel lang op zoek is geweest naar die middeleeuwse componist.Totdat hij ontdekte dat de muziek voor de film gecomponeerd is en dat hij dat toentertijd niet waarnam, maar nu wel.
Want de film is alweer bijna veertig jaar oud. Dus ik bedacht me dat ik zelf dus ook al minstens dertig jaar ouder ben dan toen ik die film zag en dat de ervaring van toen waarschijnlijk los zal blijven staan van wat ik er nu aan zou ervaren. Het is een soort van sci-fi: een vrouw krijgt te horen dat ze nog maar kort te leven heeft en dat besloten is dat de hele natie haar stervensproces van dichtbij zal meemaken. Ze wil dit ontvluchten, maar weet niet dat de aardige man die ze onderweg ontmoet een camera in zijn oog heeft en ze dus toch natie-wijd te zien is.
De manier hoe zij koel, helder water in een woest, ledig landschap, Schotland zo blijkt, over haar gezicht gooit, hoe hij, de cameraman, op een tv zijn beelden ziet en ineens weet wat voor vreselijks hij haar daarmee aandoet, hoe hij daardoor zelf blind wordt, hoe zij aankomen bij een oudere geliefde van haar die in een huis vol boeken woont in de wildernis: het klopte allemaal met mijn herinnering.
Hoe zij, wanneer haar verteld wordt dat het allemaal fake was, en zij dus nog lang kan leven, dan toch besluit om... Aan de toen gefantaseerde techniek: oude bakbeesten van computers, drukknoppen, broeken met wijde pijpen, oubollige kapsels, zie je dat de film uit die tijd kwam, eind zeventiger jaren van de vorige eeuw.
Maar ik zag tegelijk hoezeer de thematiek nog altijd de mijne is en die ik nu maar even kort samenvat met: willen léven en niet geleefd wórden. En misschien ook iets dat gaat over het gegeven dat de wijze waarop anderen naar jou kijken, nooit kan samenvallen met hoe je jezelf waarneemt.
Gaat dit dan over eenzaamheid? Ik denk dat het uiteindelijk gaat over ultieme vrijheid: je hebt maar één uniek leven, jouw leven, dat alleen jij zelf vorm kan geven op een wijze die geheel en al bij jou alleen past. Je kunt je omstandigheden niet modelleren, maar wel de wijze hoe je ermee om gaat: laat je je leiden daar anderen of daal je af naar het leven, diep in je? Death Watch zo heet de film, maar hij zou ook Life Guard kunnen heten.
