Ergens onderweg ben ik dat verschijnsel kwijtgeraakt. Misschien wel toen ik beheerder werd, want in den beginne werkte ik ook veel in de weekenden, dus toen bestond dat niet meer: vijf dagen 'verplichtingen', twee dagen vrij. Maar afgelopen maand was het er ineens weer: het weekend-boek. dat kwam omdat ik in het weekend vrij met de trein kon reizen, en niks is zo leuk als in de stilte-coupe, een boek lezen, terwijl het landschap langs je heen glijdt.
Afgelopen weekend las ik De Amerikaanse Prinses van Annejet van der Zijl. Een reconstructie van het leven van de Amerikaanse Allene Tew, die de latere petemoei van prinses Beatrix werd, omdat ze voor Bernard, haar vader, een soort suikertante was. Annejet van der Zijl gaat, vind ik, steeds mooier schrijven: ze richt haar zicht van weids naar kleine stemmings- en natuurbelevingen en weet daarmee de sfeer van een heel tijdperk op te roepen.
Al dat gereis over de continenten Europa en Amerika heen: dit was het tweede boek van een sterke vrouw uit dezelfde periode. Een ander prachtig boek was Een schitterend vergeten leven van Toni Boumans, over Frieda Belinfante, de eerste Nederlandse vrouwelijke dirigente:Zij is na de tweede wereldoorlog naar Amerika geëmigreerd en is daar een compleet nieuw leven begonnen. Zij heeft veel Joodse vrienden verloren en heeft, als vanzelf , in het Nederlandse verzet gezeten: ze bleek heel goed in het vervalsen van persoonsbewijzen.
Het meest opmerkelijke verschil tussen beide vrouwen is, dat Allene Tew middels de vijf huwelijken met mannen, van een eenvoudig meisje van het platteland, verzeild raakte in de hoogste kringen: eerst in Amerika en daarna ook in Europa. Terwijl Frieda Belifante van verzetsstrijdster in Europa, niet meer omkeek en een totaal ander leven begon in Amerika, op eigen kracht, met al haar muzikale talent, met verschillende vrouwelijke partners, die zo lijkt het, als vanzelf haar pad kruisten. Ja, ik had wel een voorkeur voor het leven van Belinfante, boven Tew.
Toevalligerwijs ontving ik in de trein een app van vriendin W. uit Nieuw Zeeland: een foto van de besneeuwde bergen en het meer waarop zij uitkijkt in mooi , koud winterochtendlicht. En ik ging naar Vlissingen , waar wij beide ooit op Beneluxtour verzeild raakten. Het was, geloof ik, de eerste keer dat zij de zee zag. Emigratie was vroeger werkelijk het los snijden van oude banden. Maar nu? Op de terugweg in de trein appte ik twee fotootjes terug: Hebben we daar niet gezeten, vroeg ik me af. Vrijwel meteen appte ze terug: ja, we dronken er warme chocomel, of was het iets sterkers?
Dan is de trein die kamer die door het landschap gaat, zoals Vasalis dichtte, en je brein een volkomen vloeiend, immaterieel' íets', waar tijdzones en continenten dankzij de techniek oplossen in het niets om even in contact te staan met een ander levend brein.
