vrijdag 6 juli 2018

Wonen in boeken

Ooit heb ik besloten om niet meer over elk boek, film of gedicht dat me raakt te bloggen. Dan kun je wel bezig blijven en bovendien doet het bloggen zelf soms afbreuk aan de beleving omdat je er alweer woorden aan wil geven. Soms is echter ook het omgekeerde het geval: door het woorden te geven intensiveert het en maakt het scherper, waarom iets je raakt.

Het besluit is me ingegeven, weet ik nog wel, door Moeder die zei eens, ongeveer het enige wat ze over het blog ooit gezegd heeft, behalve ook nog eens, dat ze me er daardoor wel beter heeft leren kennen. Ze zei dus: 'Je lijkt wel een vampier, hoeveel je elke dag opzuigt... het is niet negatief bedoeld hoor...' Maar het kwam toch wel aan.

Nu gaat er een stapel boeken naar de bieb terug, het resultaat van almaar verlengen, door de Oerol-periode die ertussen zit en daaruit wil ik toch twee boeken conserveren in dit blog. De bibliotheek van onvervulde dromen van Peter Manseau en De Monnik van Mokka van Dave Eggers. Wat de boeken met elkaar gemeen hebben is dat  je een aantal mensen leert kennen in een wereld waarvan ik tevoren niks wist.

Ik lees vaak, wat me toevallig opvalt in de bieb, ben zelden gericht op zoek, en De Monnik van Mokka viel me zowel op door de monnik in de titel en dat het van Dave Eggers is, die eerder  prikkelende breinbrekende sci-fi-achtig schreef zoals De Cirkel,over de transparantie van het internet, dat als een nieuwe morele code gedicteerd wordt.

Maar dit boek is verrassend anders: het is het waargebeurde verhaal van Mokthar Akhansali, zoon van twee islamitische immigranten uit Jemen , die in San Francisco opgroeit. Hij ontdekt dat de koffie oorspronkelijk uit Jemen komt, maar dat die koffie nauwelijks een rol speelt in de groeiende koffie-hype, zoals Starbucks die ontketend heeft. Hij besluit die koffie op de kaart te zetten door af te reizen naar Jemen, koffieboeren een exclusieve boon te laten telen. Het leest als een avonturenroman en er is ook nog een gekke rol voor Nederland weggelegd, die de koffiehandel ooit per toeval in de schoot geworpen heeft gekregen.

Het boek over de bibliotheek, opgevallen door de mooie titel, opent de wereld van Joods Russische immigranten in New York. De verteller is een katholieke jongen uit Boston, die komt te werken in een immens archief van   een oude Russische Jood, die beweert de laatste Jiddische dichter in Amerika te zijn. Je komt in het perspectief van beide: de jongen in de huidige tijd, die ook graag dichter wil worden en de levensgeschiedenis van die man over de 90: zijn reis van Rusland naar Amerika en het verlangen van beide om taal aan hun ervaring te geven.

Taal geven aan ervaring... dat is toch het mooiste wat er gebeurt als je aan het lezen bent. Ik kan me geen wereld zonder boeken voorstellen. Hierdoor snap ik des te meer, hoe het christendom het heeft gehaald tot in de 21-ste eeuw: de Bijbel was zo lang een van de weinig toegankelijke boeken vol diep menselijke ervaring waar mensen zich aan konden spiegelen. Nu barst het van de verhalen, maar ook tv-programma's: gisteren was ik op zoek naar iets specifieks dat me als tip was gegeven, maar waarvan ik de titel niet meer wist en scrolde in het tv-aanbod bij de NPO: duizelingwekkend wat een werelden je worden aangeboden. Maar dit terzijde.

De huidige wereld en zeker die sinds de tv en het internet, is een definitief andere dan ooit tevoren. Ik hoorde dat er ook al een App bestaat, waarmee je wereldwijd de exacte locatie van je vrienden kunt bijhouden en zien. Iedereen kan nu Big Brother is Watching You worden. En dan is het de kunst om alleen maar mee te kijken en zelf geen deel van die App te zijn. Als dat mogelijk is.

Dan blijven boeken toch de plek waar verborgen werelden zichtbaar worden en waarin je jezelf ook kunt herbergen, in een eigen tempo en rust; kauwen en herkauwen, proeven en tasten, die met de snelheid van het internet je nauwelijks gegund wordt.De prikkels daar zijn zo veelvuldig groots en uitgebreid.
Ik wil blijven wonen in boeken.