iPad. Biënnale: Sonia Boyce en Oekraïne

Mijn iPad deed het twee dagen niet meer. Ik was werkelijk onthand, iets van geamputeerd. Werkelijk alles zit erin en doe ik ermee. Ik heb nog een simpele laptop, maar dat is al struikelend en hakkelend me behelpen. Gisteravond deed zij het ineens weer en ben ik weer aangesloten op de vaart der volkeren. Ondertussen heb ik wel een nieuwe besteld, het is als een vitaal lichaamsdeel, en die wil ik inrichten als een soort van back-up, want ik weet niet wanneer deze het weer begeeft. Al veel eerder,  bij aanvang van de  reizen naar India en Bali, schoot het door mij heen dat ik eigenlijk twee iPads moet hebben, want wat als deze het niet meer zou doen in den vreemde, waar goede computers in de openbare ruimte schaars zijn? Maar ik vond zo’n aanschaf toch wat overdreven, En nu heeft ‘het lot’ voor mij gekozen.

De snelheid om van het ene in het andere te geraken, gelijk opgaand met mijn associatieve brein… en dat terwijl ik zó lang, toch wel schat ik, de eerste tien jaar dat ik dit blog al doe, geeneens een internetverbinding in huis had! Dan komen er weer andere dingen naar je toe, zo is het ook. (Dit blog is steeds meer mijn actieve geheugen: ik typ onder ‘iPad’ in en zie dat ik op 18 maart 2012 voor het eerst in een Apple Store een iPad in mijn handen heb. Het zal nog tot 22 november 2017 duren, eer ik een internetverbinding plus een iPad in huis heb.) 

iPad is dus soort van ‘onmisbaar’ geworden en nu kon ik weer allerlei filmpjes rondom de opening van de Biënnale in Venetië bekijken. Likkebaardend: ik zie zó vanaf het scherm dat de sfeer en de gecreëerde alternatieve ruimte buiten de alledaagsheid bijzonder is, de neerslag van intieme gesprekken van de curator met kunstenaars, grotendeels vrouw,  waar in de kunstwerken het lichaam, sensitiviteit en tastbaarheid een grote rol speelt, gemaakt in tijden van een wereld-lockdown.

Sonia Boyce heeft in het Brits Paviljoen met ‘Feeling Her Way’ de Gouden Leeuw gewonnen voor het beste landenpaviljoen, een combinatie en dialoog en confrontatie van zang, geluid en kleur van vier vrouwen en ik verheug me er al op alles langzaam en gedegen tot mij te nemen. Ook de bijdrage van Oekraïne is indrukwekkend: ik zag een film hoe drie curatoren dwars door de oorlog heen, het werk in de achterbak van een auto naar Venetië loodsten met de pijn en de zorg van verlies en een zoon die aan het vechten is. Het behelst een al oud kunstwerk van Pablo Makov, dat al heel lang het thema heeft van het uithouden in onderdrukking: ‘Fontein van de uitputting’. 

En er is in korte tijd een extra Oekraïns Paviljoen uit de grond gestampt in samenwerking met de Oekraïense overheid: This is Ukraine, defending Freedom, waar ook buitenlandse kunstenaars zoals Marina Abramović uit solidariteit een bijdrage leveren. Zelensky opende de tentoonstelling met een videoboodschap waarin hij zegt: ‘Art is the Victory of Hope’. Het Russisch landenpaviljoen is gesloten. Wat een kracht en potentie in die ene man die als president besloot te blijven in zijn land en opriep tot verzet en het Westen succesvol aan heeft gesproken op het geweten. En dan zie ik hem dansen in ‘Dancing  with the stars’ en zingt hij met zijn vrouw op een gitaar ‘Endless Love’.