En zo kan het gebeuren dat ook in deze tijd iemand als Stephen Sanders zich in het openbaar in allerlei gedachtekronkels begeeft, om die geloofsbelijdenis te beamen. Zijn intellectuele vrienden begrijpen hem niet meer, hij wordt weggestoten. Maar ook dat hoort op een vreemde wijze bij dat geloof: dat je offers moet brengen: Jezus is tenslotte ook aan het kruis genageld. Helaas, vanuit een ieder met een beetje intellectueel vermogen, kun je niks anders concluderen dat Stephen Sanders in een ‘fabeltjesfuik’, zoals Arjan Lubach dit woord verzon, is gezwommen, gelegitimeerd en van een basis voorzien door de theologie, die ooit een koninklijke positie had in het gebied van de wetenschap…
Is het nu dan een kwestie van of… of? Ofwel je bent een weldenkend mens ofwel je neemt die geloofssprong, waardoor je ‘andersoortig’ wordt en in eigen ogen en beleving, eindelijk een thuis vindt, troost, een echt zinvol en betekenisvol verband? Je zou bijna denken dat dit een reëel dilemma is. Totdat je je realiseert dat je alleen maar meegaat in een verhaal, ‘een narratief’ heet dat tegenwoordig, dat mensen zelf hebben verzonnen. Je creëert een fantasie, een droom en omdat die er dan ineens is, komen daar bijhorende vragen, problemen en acties die gedaan moeten worden bij.
Stel dus, dat er geen ‘geloofssprong’ is, wat is er dan wel? Dan ontstaat er een nieuw onontdekt terrein waar je stap voor stap op onderzoek gaat, hoe te wandelen op andersoortige terreinen, ook met hindernissen die telkens opnieuw eigen uitdagingen geven. En daarin moet je keuzes maken. Als ‘naastenliefde’, ‘zorg voor de armen en kwetsbaren’, kernwaarden zijn van de christelijke boodschap, dan is het nú in deze tijd, welhaast een morele plicht om afstand te doen van het instituut katholieke kerk, waar geen plek is voor deze waarden, getuige de uitsluiting van vrouwen, homoseksuelen en de wijze waarop dit instituut verbonden is aan macht, de Wereldbank etc. Niet voor niks kan de Paus wel vanaf zijn balkon in Vaticaanstad oproepen tot vrede, maar niet naar de grenzen van het Westen reizen om vluchtelingen daar te gaan troosten, want daarmee kiest hij als het ware partij, hij moet toch ook de banden met de Russisch orthodoxe kerk openhouden.
Deze tijd laat zien dat er ook wél een geloofssprong nodig is. Zelensky laat dat in zijn 'narratief' zien: geloof je in de overwinning van Oekraïne en daarmee ook in de overwinning van westerse waarden als vrijheid en democratie? Wat hebben we over voor dat geloof? Zelensky zegt dat zijn land doorgaat tot het wellicht heel bittere einde, hij vraagt steun van het westen. Dat deze geen no-fly zone kan geven, dat is te begrijpen uit het oogpunt van escalatie. Maar het Westen kan wel besluiten om zelf ook een concreet offer te brengen: Nu Poetin wil dat de uitbetaling van geleverd gas en olie in roebels moet, zou het Westen kunnen zeggen: Oké, dan maar niet, en daar zullen we zelf zeer onder lijden, maar dat moet dan maar, voor ‘de goede zaak’. Dit is een geloofssprong: zonder de afloop te weten, neem je een sprong of een duik in onbekend water.
Zo is het op wereldniveau, maar in het persoonlijke leven is het nét zo. Niet bang zijn voor afscheid en verlies, want naïef toedekken van wat in de grond niet juist is, dingen vergoelijken, wat krom is recht proberen te praten… Dat kan niet. Dat gaat ten koste van eigen integriteit en waardigheid, het maakt je kleiner dan dat waartoe we uiteindelijk geroepen zijn (door wie? De ene noemt het God, de ander ‘het morele geweten’ of het menselijke bewustzijn): in vrede met elkaar leven met empathie en mededogen als verbindende knooppunten en die knoopjes zijn er om dagelijks te maken, zelfs als dat ook snijden en strijd betekent. Omdat je hoopt op een ommekeer.
Een cellist die speelt in een kapotgeschoten stad, een pianist die Chopin speelt te midden van haar eigen woonkamer in puin, de violiste in de schuilkelder, dat meisje dat ‘Letting Go’ zingt en toen in een feestjurk het Oekraïens volkslied zong in een concertzaal vol lichtjes… Er is geen één enkele geloofssprong naar een geloofsbelijdenis die je een toegangskaart en garantie verschaft naar een blijvend thuis: er zijn de hele dag talloze geloofssprongetjes te maken, die een caleidoscopische waaier geven, waar je in fragmenten soms géén thuis vindt, integendeel. Maar soms ook zal er een kleurig patroon ontstaan tussen mensen en soms kun je daar zelf mee gestalte aan geven. Een wereld waar even alles klopt; eindelijk thuis, op je bestemming gekomen, even een wereld van verbinding en vrede.
