Gisteren was het een dag met contrasten, die gelijk opliepen met het weer. De dag begon bewolkt en een beetje koud en ik besloot boodschappen te gaan doen en ook even te snuffelen in de kringloopwinkel, dat is twaalf kilometer verder op de fiets. Ik heb nu een kleine diepvries in mijn schuurtje, weer zomaar uit de lucht komen vallen. We aten met de familie in het restaurant hier, ik zei dat ik weleens een diepvriesvakje miste in mijn koelkastje, E. de buurvrouw hierachter bediende, een baantje dat ze ooit scoorde en waar ze veel lol aan beleeft, en die zei: 'Hoor ik diepvries? Ik heb er binnenkort wel eentje voor je, want ik neem de grote diepvries van S. over!’. Zodoende.Ik had niks in huis voor een diepvriesje, met drie laden, zo bleek, en het eerst wat ik wilde is ijsklontjes maken, dat had ik actief gemist, ijsklontjes in je mond zijn een soort van snoepjes, ik hou van die koele, frisse tinteling. Ik vond een zakje waarin de mogelijkheid om zes ijslollies te maken, dat vond ik ook altijd zoiets geinigs, maar dat paste nooit in mijn klein diepvriesvakje en ook een plastic bakje waar je ijsklontjes in de vorm van kleine flesjes kunt maken.
De zon begon te schijnen, gauw naar huis, ik heb ijslollies gemaakt met limonadesiroop met passievruchtensmaak, die ik vandaag ga uit proberen. En toen las ik in de zon het boek Niets is waar en alles is mogelijk; Het surrealistische hart van het nieuwe Rusland (2014) van Peter Pomerantsev uit. Hij heeft Russisch bloed, maar is opgegroeid in Londen, waarvan ik door het boek nog beter een besef kreeg dat dit voor rijke Russen een soort van buitenwijk van Moskou is, met acht vluchten per dag, gewoon op-en-neer wippen is de praktijk.
Hij heeft een opleiding tot film en programmamaker en ontdekt tot zijn verbazing dat alle deuren bij de Russische staatstelevisie wagenwijd openstaan. Waar hij hier moeizaam zich een weg omhoog had moeten promoveren, kon hij daar, met de toverwoorden ‘ Westerse opleiding en Londen’ meteen programma’s op prime-time maken en werden programma-ideeën met open armen ontvangen en kreeg hij zomaar een dubbele opslag op zijn salaris, zelfs nog voordat er iets van was uitgezonden. Alles wat Westers is, is geweldig, maar gaandeweg ontdekt hij dat dit alleen maar zo is om aan de buitenkant een gigantische camouflage op te trekken. Niet alleen de Russen, maar het gehele Westen is daar in getrapt, blijkt nu. Ik begreep ineens waarom mediatycoon Derek Sauer, nu gevlucht naar Nederland daar een goed leven had en zijn gezin daar groot heeft gebracht.
Veel geld, veel privileges, mooie huizen, reisgelegenheid enzovoort is waarmee de paarden gaan rennen, hoe kun je dat afslaan zo’n leven waar je waarschijnlijk nooit aan toe was gekomen in het Westen? Voor deze Peter dus het leven à la John de Mol. Hij ontdekt dat alle wijzen van leven in Moskou mogelijk zijn, want Russen zijn het gewend om met meerdere persoonlijkheden tegelijk te leven, moeiteloos switchend en ook in de bouw van Moskou is dat terug te vinden omdat er woonwijken zijn met, zeg een Parijs of een middeleeuws of een barok aanzien, alle smaken zijn mogelijk, er is ook een bubbel met transgenders, een homoscene, zeer avant-garde intellectuelen en bohemiens en daar mag hij zelfs verslag van doen op de tv, mits er de subtiele saus omheen zit, dat dit ook verwerpelijk en in de grond staatsgevaarlijk is… maar dat is er op het allerlaatst door een redacteur in de ‘onderste regionen ‘, dan aan toegevoegd
En zo geldt dat voor alle programma’s die hij maakt, veelal van al bestaande westerse formats. Tot zijn verbazing slaat ‘Hello Goodbye’, in Nederland gepresenteerd door Joris Linssen , waar mensen bij de ontvangsthal gevraagd wordt wie zij ophalen, niet aan omdat de Russen denken dat dit gemanipuleerd en onecht is! Dat was het maar een beetje in de keuze van wie wel en niet, het criterium was dat het vooral vrolijk moest zijn, maar lang niet zo erg als in al die andere programma’s waar Poetin en de staat onzichtbaar en dus onbewust voor de kijkers, een wereld voortoverden, waar het in Rusland het beste is om te toeven en het Westen de vernieler van waarden is. En het gáát ergens om in veel programma’s: de diepte, de schoonheid, de passie van de Russische ziel, waar getormenteerd zijn je ook sterk en waarachtig maakt.
Ik dacht aan de film The Truman Show, waar hoofdrolspeler Jim Carrey ontdekt dat zijn hele leven in scène is gezet. Zó geldt dit dus voor de hele Russische bevolking: Poetin heeft in het begin van zijn regime al het gigantisch belang van de tv gezien. Dat las ik dus in de zon op mijn bankje, afgewisseld met het nieuws over de oorlog bij CNN… Het deed mij hardop zuchten… De dag eindigde met een heel bijzondere lucht: de ene helft was oranje, de andere blauw en daardoorheen kwam er een volle maan op, een speciale weersomstandigheid leerde de weervrouw mij op het NOS-journaal dat ik mag geloven, hier geen subtiele manipulaties en machinaties, daar ga ik vanuit. Maar net als in de film The Matrix, het beeld dat ook in het boek wordt gebruikt, wie zegt mij dat het niet waar is en waarom zou ik iets anders geloven? Zo denkt dus de gemiddelde Rus.
De hemel had dus twee kleuren en laat op de avond nam ik een heel bakje met ijsklontjes-flesjes tot mij, gemengd met nep-Baileys. Water wordt ijs, ijsflesjes worden weer water, het werd nacht en het werd ochtend, het begin van weer een nieuwe dag, ik sta op.
