The Magic Fish. Beowulf

De meeste graphic novels die ik bestel komen de dag erop of anders binnen één tot drie weken. Dan stel ik me voor dat de eersten uit een magazijn in Nederland leverbaar zijn en dat die anderen dan elders besteld moeten worden. Nu zijn er tot nu toe twee, die er meer dan een half jaar over gedaan hebben, alvorens te arriveren. Tussendoor komt er dan telkens een bericht met de nieuw verwachte levertijd. Moet ik mij hierbij voorstellen, dat er ergens in het algoritme van het boek genoteerd is, dat deze ergens op de wereld nog bestaat, alleen weet men even niet waar, en daarom echt wel een weg zal afleggen naar mijn handen? 

De eerste is van een Vietnamese kunstenaar uit het enigszins alternatieve circuit:  The Magic Fish van Trung Le Nguyen. Het belang van taal, tekeningen en ‘het narratief’ dat betekenis geeft aan het leven: het zit allemaal in dit boek. Drie kleurensoorten worden gebruikt: rode-roze voor het heden, zandkleurig bruin voor het verleden, blauw-paarsachtig voor de sprookjes en verhalen die moeder en zoon aan elkaar voorlezen. 

Het is meteen ook een verhaal dat ook nu weer een nieuwe versie zal krijgen: Moeder is een Vietnamese vluchteling die op een bootje hiernaartoe is gekomen, onverwacht, omdat zijn vader die al opgesloten was in een kamp en bevrijd, een kans kreeg om direct te gaan. Ze moest haar oude moeder achterlaten. Haar zoon blijkt ‘gay’, maar dat woord bestaat niet in het Vietnamees en hij weet niet of hij ooit aan zijn moeder duidelijk kan maken wie hij is. En dan blijkt dat de sprookjes die ze aan elkaar voorlezen, hen uiteindelijk te kunnen verbinden, mengelingen van De Kleine Zeemeermin en Assepoester zijn erin terug te vinden. In beide het thema van transformatie, de vraag bij wie je hoort, wie je bent…

Moeder gaat halsoverkop terug naar haar geboortedorp, haar moeder ligt op sterven. Ze ontmoet daar haar oude tante en ze zegt: ‘My past and present selves speak two different languages. It feels like I died on that boat. And I’m still stuck in the middle of the oceaan’ En dan denk ik aan die miljoenen vluchtelingen nu: zoveel verscheurdheid… De eerste stroom kwam met hun huisdieren, kinderen krijgen nu online les van hun schooljuffrouw vanuit Oekraïne, wier huis weggebombardeerd is, vaders die vechten aan het front en dat heeft iets van een middeleeuwse ‘allure’, of zoals je het kent uit  The Lord of the Rings: één-op-één, nu mens tegen mens,  en tegelijk de angst dat het oog van Mordor uiteindelijk totaal vernietigend zal toeslaan.

Vorige week kwam Beowulf binnen, zo’n klassiek, episch lang gedicht uit ongeveer de 10e eeuw, over de strijd tegen een monster, waar je dan vaag wat van weet, maar waar je nooit aan toekomt om het te lezen. Totdat ik dus tekeningen zag van David Rubin, en de expressie en de dynamiek spatte ervan af. Dus dit leek me het moment om toch kennis te maken met Beowulf, dacht ik, heel lang voordat de oorlog in Oekraïne uitbrak. En nu lijkt het één op één werkelijkheid. Een monster dat verslagen moet worden met heel weinig middelen, gedreven door innerlijke kracht en noodzaak. En dat monster is veraf, buiten ons, maar kan ook  dichtbij zijn: in jezelf, de kaft toont dit. In de oorlog van Oekraïne lijkt voor een deel ook het lot van de westerse ziel besloten. Wie wint: het monsterlijke of het menselijke?