Taal & Teken

Zo. Nu is de cirkel weer rond: ik zag in Venetië op een zwoele zomeravond liggend op een bankje de gemankeerde, halve film, zonder verstaanbare taal en daardoor werd de film volkomen Teken. Een half jaar later las ik het boek en werden alle losse stukjes Betekenis en nu heb ik de film als nog in het geheel gezien en nu is het universumpje compleet. Het gaat over Le Hérisson, (de Egel) en het boek Elegant als een egel van Muriel Barbery is te koop voor 9,95 euri, maar ik zou eerst de film gaan bekijken, geloof ik. Omdat de film geconcentreerder is , het voornamelijk van de beelden moet hebben en flarden Mozart, en dat toch meer aan komt dan het boek vol mooie woorden.

Nu ik de film zag, moest ik wel grinniken: Renée is conciërge in een sjiek appartementen complex in Parijs, en ze blijkt er aanvankelijk, dikkig, slonzig en nors uit te zien. Ze voldoet bewust aan het algemene beeld van conciërge-zijn, het is een camouflage, want haar werkelijke innerlijke leven speelt zich af in een kamertje achter de portiersloge: alle wanden tot de nok gevuld met boeken, een leesstoel en een muziekinstallatie. B. van de boekenclub moest aan mij denken, bij die Renée. Zou het...? Zo slonzig?!

Paloma is een hyperintelligent meisje van elf, die met lede ogen om haar heen ziet dat alle volwassenen leven als een goudvis in een kom, steeds maar botsend tegen dezelfde glazen wand. Haar moeder, bijvoorbeeld, is al tien jaar in psychoanalyse, leeft op antidepressiva en het praten tegen haar planten. Ze gaat zelfmoord plegen als ze twaalf wordt, besluit ze en tot die tijd gaat ze het ledige leven van de volwassenen om haar heen op video zetten. Maar dan ontdekt ze een Japans boek van Renée op haar keukentafel, die Renée is een ander dan de buitenkant doet vermoeden, ze is als een egeltje bedenkt ze, stekelig van buiten, zacht van binnen. Paloma spreekt zelf een aardig mondje Japans en dan komt er ook nog een nieuwe bewoner in het complex Kakuro, met wie ze de uitspraak van het Japans verbeteren kan.

Paloma's lievelinghaiku is, zo vertelt ze in het begin van het boek, er een van Basho:

Vissershut
Tussen de garnalen
Een paar krekels!

En dat is precies wat Paloma ontdekken zal. Er ontstaan vriendschappen tussen Renée de conciërge en de rijke Kakuro, rang en stand verdwijnen, en tussen Renée en Paloma,verschil in leeftijd en milieu verdwijnt. Hoe heldere intelligentie alles verlichten kan. En nee, Paloma weet op het einde van het boek en dus ook de film dat ze géén zelfmoord zal plegen. Het belangrijkste is, om te weten wat je doet op het moment dat je sterft en dat is, ontdekt Paloma: beginnen lief te hebben.