Het beeld heeft iets onafs, er hapert iets. Alsof je midden in een verhaal zit. Gaat het nou over twee lagen in de tijd: de ene de Griekse oudheid, een titanenstrijd, en de andere de moderne wereld met autosnelwegen? Wat moet ik met dit beeld? Wat wil het me zeggen? Van de weeromstuit ben ik een fotoboek gaan opzoeken van Eliot Porter: The Greek World. Hier is de schoonheid van de Griekse zuilen, de ruïnes van tempels en anderszins, zó poëtisch met heldere klare lijnen en de bloemetjes en de grasjes ertussen in beeld gebracht, dat dit een reden was indertijd dat ik ze in het echt wilde zien.
De schoonheid van die Griekse overblijfselen, het begin van de westerse beschaving, is eigenlijk zo'n rare. Want je ziet maar weinig. Wat zuilen, gestapelde stenen, soms een beeld. Heel anders dan boeddhistische en hindoeïstische heiligdommen, of de hiëroglyfen en beelden uit het oude Egypte. Maar het is precies genoeg. Een ode aan de zuivere rede, het onderscheidend denken, sport en spel, waar we ook de Olympische spelen aan te danken hebben: ooit begon dat in Olympia en ooit heb ik tussen die ruïnes en het allereerste stadion gelopen...
In den beginne... en toen verdween die beschaving onder de tegenwoordige snelwegen. Een snelweg voor auto's, terwijl ik zelf niet eens auto kan rijden. De suggestie van mobiliteit en de suggestie van Oudheid. Maar al die Griekse zuilen ondersteunden die snelweg, bedenk ik nu, ze waren tezamen een van de pijlers...
Al mijmerend hierover bladerde ik wat gedachteloos in een oude Vrij Nederland van 19 april. Daar heet het fotodocument: Een Vreemd Gezicht. Precies mijn gevoel bij mijn droombeeld. De fotograaf Richard Renaldi reisde door Amerika en liet wild vreemde mensen elkaar aanraken.Twee aan twee staan ze op de foto's. Hetzelfde niet eenduidige als mijn droombeeld: Wat zie je? Zijn de bij elkaar gebrachte mensen ontspannen? Als je beter kijkt zie je de hapering, het onaffe. Die twee mensen zouden vrienden kunnen worden. Of elkaars geliefden. Maar ze zijn het niet. Die orthodoxe Jood laat voorzichtig zijn hand rusten op de pols van de negerjongen. Die twee waren anders nooit zo in elkaars nabijheid geweest.
Het onaffe, de hapering...Het bij elkaar zijn van twee verschillende werelden, die elkaar voor het beeld althans, nodig hebben. Dat zendt mijn onderbewuste naar mij toe. Wat voor woorden zouden daarbij kunnen horen? Ik blader in de gedichten van de Griek Kavakis. En hier kwam ik uit:
Dynamoosis (Sterker maken)
Wie verlangt zijn geest sterk te maken
moet zich bevrijden van respect en gehoorzaamheid
van de wetten zal hij er enkele in acht nemen,
maar meestal zal hij zowel wetten als zeden
overtreden en van het gangbare ,
onbevredigende fatsoen zal hij zich bevrijden.
van het genot zal hij veel leren
van de vernielende daad zal hij niet terugdeinzen
het halve huis moet worden neergehaald
zo zal hij zich behoorlijk ontwikkelen tot inzicht.
