Nu denk ik terug aan de grote overzichtstentoonstelling van de Japanse fotograaf Nobuyoshi Araki in FOAM in Amsterdam. Toen ik er was wist ik werkelijk niet wat ik ervan vond. Veel naakte vrouwen in allerlei houdingen, sommigen met touwen ingesnoerd, een Japanse specialiteit die tot kunst verheven is, las ik in het commentaar daarbij. Ook van al die andere vrouwen is niet bekend in welke mate Araki het allemaal geënsceneerd heeft, als ze in bed tussen de lakens liggen. Lag hij daar dan bij, of...?
Tegelijk was er een reis door zijn leven te maken: zijn vrouw op de foto, tijdens hun huwelijksreis al, en toen ze later ziek werd en kanker kreeg, tot en met haar doodsbed. Foto's van telkens hetzelfde uitzicht van hun grote gezamenlijke balkon, met door hemzelf ingekleurde luchten. Plastic speelgoeddinosaurien, een slang, een popje, alles dat steeds meer in verval raakt. Uitbundig gekleurde bloemboeketten met dit speelgoed, als laatste fotowerk van nu. Nu hij in de herfst van zijn leven is. En de poes: die zijn vrouw nog net heeft meegemaakt en die Araki daarna jarenlang met regelmaat fotografeerde.
Zijn productie is enorm: meer dan 400 fotoboeken en hij is zeer bekend en geliefd in Japan. Maar wat vond ik er nu zelf van? Iets van een nabij gevoel met zijn werk kwam pas, toen ik in Trouw las, dat Wim Boevink de tentoonstelling bezocht, vlak na de aanslag op Charlie Hebdo. Hij heeft het helemaal niet over al die kale, vervreemdende foto's van al die vrouwen. Hij heeft het over Chiro, de kat die als vanger van licht door de beelden sluipt. Voor Boevink was het, naast het tumult in de wereld, bij Araki, stil, vol wonderschone momenten.
En,wonderlijk genoeg, dat werd het voor mij ook. De wreedheid in de werkelijke wereld wordt nu, achteraf, als het ware mild gemaakt door Araki. Omdat hij ook daar over vertelt in zijn foto's. Hij geeft aandacht aan al die minder fraaie gevoelens die door het brein kunnen gaan. Acceptatie in plaats van verzet en ervoor weglopen. Dat werkt troostend: overal zijn er ook vangers van licht.
