woensdag 28 oktober 2015

Alles verandert, In ongenade met happy end.

Wat een cadeautje gisteren: op je vrije dag stralend warm weer. Dus nog één keer op mijn campingstoeltje in het plantsoen, de hele dag lekker lezen. Ik las Alles verandert van Kristien Hemmerechts, in opdracht van de boekenclub, waar I. een interview met haar voorlas waarin het ging over het feministisch perspectief dat tanende is en dat dit nog steeds erg nodig was en dit een inspiratie was voor dit boek.

Het boek vertelt hetzelfde verhaal als In ongenade van Coetzee en op het einde van de leesdag fietste ik nog even naar de bieb om dit boek erbij te lenen. Ook deze had de  boekenclub  al gelezen en in de avond viel me op dat in ieder geval de eerste paar hoofdstukken bij  Hemmerechts werkelijk exact hetzelfde zijn , soms letterlijk met dezelfde soort zinnen.Alleen is de hoofdpersoon nu dus een vrouw.

Een professor in de Engelse literatuur krijgt een affaire met een studente die hem/haar vervolgens aanklaagt voor misbruik. Professor wordt geschorst, gaat tijdelijk wonen bij een zoon/dochter op het platteland, in Zud Afrika op een landgoed waar de beheerder een kleurling is, in België een ooit -vluchteling. Het laatste maakt het boek onverwacht zeer actueel: wat betekent zo'n asielzoekrscentrum in een burgelijke omgeving en als één van hen het verder schopt en opzichter wordt op een landgoed nabij?

Ik moest dit dus lezen met de verwachting dat ik anders zou reageren op het feit dat het hier een vrouw is, die iets krijgt met een studente en daardoor haar leven op de kop zet. In beide boeken wordt de professor zelf slachtoffer van verkrachting en mishandeling op dat landgoed, waarbij het bij Hemmerechts ook drie vrouwen zijn die Iris met haar eigen dildo mishandelen.

Maar bij mij gebeurde er niks extra's. Ik vond de vrouw niet extra zielig of juist overdreven seksueel. Wél viel me op dat de hoofdpersoon bij Coetzee net wat meer mee heeft gekregen om die sympathiek te vinden: mooie citaten uit de Engelse literatuur larderen zijn gevoelsstemmingen. Bij Hemmerechts doceert zij niet de klassieke poëzie en literatuur, maar juist het seksistische in de Engelse mannenliteratuur. De hoofdpersoon is ook vanaf het begin nogal bezeten van dildo's.

Beide boeken riepen bij mij echter exact dezelfde soort wrevel op: dat ik me moet inleven in een hoofdpersonage die ik in feite niet sympatiek vind. Ik geloof gewoonweg niet dat welke vorm van seksualiteit of erotiek goed is als er sprake is van een machtsverhouding, in welke vorm dan ook.

Vroeger al. kon ik er niet over uit dat de pedofielenclub Martijn in het COC-gebouw plek kreeg voor ontmoeting. Ooit heb ik met de voorzitter van Martijn een lang gesprek gehad en hij vond ook dat seksualiteit wegens machtsongelijkheid niet uitgewisseld kon worden: hij kon zichzelf niet veranderen, en vreesde zijn leven lang alleen te blijven. Het was toen een jonge, aantrekkelijke man, die theologie studeerde.

Enfin, het is een zwaar onderwerp, dat ik ook steeds gecompliceerder vind. Want ook in gewone relaties speelt machtsongelijkheid vaak een rol. Iets wat op het ene moment goed kan voelen, kan naderhand, achteraf, toch ook als een vorm van misbruik aanvoelen...

Dus ik eindigde deze cadeautjesdag met een toch best toepasselijke,  luchtige Walt Disney film: de Prinses en de Kikker. Heerlijk: een gekleurd  negermeisje in het swingende New Orleans droomt van een eigen restaurantje. De muziek is gecomponeerd door Randy Newman. Ze ontmoet een prins in de vorm van een kikker en wordt bij de eerste kus ook een kikker. Het komt allemaal weer goed, ze worden weer mensen,  omdat ze écht van elkaar houden. Op het einde van de dag een Happy End.