Het waren leuke gesprekjes, want de omstanders begonnen als vanzelf herinneringen op te halen en liedjes te zingen uit de film en ook ik bromde vals mee. De film zit in het geheugen gegrift van mijn generatiegenoten. Ik heb de dubbel-lp indertijd grijs gedraaid en ik ben dus niet de enige. De Bolero van Ravel, voor het eerst gedeeltelijk gezongen. Dat liedje over Paris en Goodmorning Sarah.
En nu vond ik de dvd gewoon in de bieb! O. Ineens bedenk ik me, dat de tijd wellicht zó snel gaat, dat het wie weet alweer jaren geleden is, dat ik deze gesprekjes had en niet bijvoorbeeld afgelopen lente. Of misschien is de dvd nog niet zo lang uit en ziet het hoesje er zo oud en versleten uit omdat die de hele tijd achter elkaar uit wordt geleend in de bieb
Anyway: ik zag de film dus weer. Over die vier muzikale families, in Amerika, Duitsland, Frankrijk en Rusland voor, tijdens en na de Tweede wereldoorlog. Alles was precies zoals in mijn herinnering, de key-scenes kon ik zelfs van te voren voorspellen, dat die eraan kwamen. Misschien dat juist door de muziek, de film zo goed geconserveerd is in mijn geheugen.
De scene waar het Franse joodse jonge stel hun baby, tijdens het transport naar Auschwitz op de spoorrail leggen bij een dorpje op het platteland. Dat zij, violiste, dan later, viool moet spelen, terwijl ze haar man de gaskamer in ziet lopen. Het moment dat de Russische danser een sprong maakt op het vliegveld en in het Westen blijft. Het moment dat de Duitse pianist voor Hitler speelt en later marcheert in Parijs. Dat moment dat het Franse meisje wordt kaalgeschoren omdat ze met de Duitsers heulde. De eind- en beginscène: dat de Bolero van Ravel wordt gedirigeerd door de Duitser, de Russische danser erop danst bij de Eiffeltoren en de Amerikaanse zangeres zingt, tezamen met de kleinzoon van dat Franse Joodse stel. En nog veel meer.
Het enige wat écht anders was, en mij het gevoel geeft dat ik zelf verandert ben en de tijd met me mee, is dat ik het nu allemaal veel te filmisch mooi eruit vond zien. Haar kleren bijvoorbeeld, terwijl ze viool speelt in het concentratiekamp, waren schoongewassen blauw-wit, terwijl ik dat toen, in 1981 één van de gruwelijkste scenes vond. Keek ik toen met meer onschuld? Of zijn er zoveel meer films daarna gekomen met hard-realistische beelden? En foto's in kranten van gruwelijkheden, nu. We zijn slimmer geworden en meer alwetend en alziend, dan in 1981 door de voortschrijdende techniek. Denk ik. Niet cynischer dan toen. Hoop ik.
