Daarna ging ik voor het eerst deze zomer, naar de Staartjeswaard: het strand langs de rivier. Wat een prachtig gebied is het toch. Er liepen nu wilde oerkoeien en paarden en ik bekeek het vanaf het picknickkleed met de roze flamingo's, die in Venetië van binnen de tent bekleedde en las ondertussen de laatste Vierdaagsethriller: Oorlogspaden van Rudy Dek. Getriggerd, omdat Zusje meldde dat het klooster De Bron erin voorkwam met ook een zuster Hannah en zo iemand bestaat er in het echt. Pas in de allerlaatste bladzijden gebeurt dit en de oplossing van het mysterie wordt op het bankje in de kloostertuin tussen de hagen gegeven.
Ik had nog nooit een Vierdaagse-thriller gelezen, en het is vooral vermakelijk omdat je de omgeving kent, maar het is toch een beetje B-literatuur. Heel anders dan de dwarsliggers die ik de afgelopen vakantie las. Zoals van David Grossman: Een vrouw op de vlucht voor een bericht. Grossman heeft zelf zijn zoon verloren in het Israëlitische leger en het werd me voor het eerst duidelijk, dat in Israël, met dienstplicht in gevaarlijke gebieden, er eigenlijk een sfeer van permanente oorlog heerst.
Er zijn portretten van Rineke Dijkstra die ik al lang aangrijpend vind. Ze fotografeerde daar jongens en meisjes in hun burgerkleding, vlak voordat zij het leger ingingen en dan enige jaren later in hun soldatenkleding. De onbevangenheid en onschuld van adolescenten verandert in doorgewinterde hardheid, de zachtheid van dromen en idealen verdwenen uit hun gezichten en hun hele presentie. Nu lees je het van binnenuit: Door de ogen van een moeder, die de geschiedenis van haar hele familie vertelt en in de woestijn en natuurgebieden een tocht gaat lopen in de hoop haar zoon die naar een gevaarlijk gebied is, te kunnen redden.
Een vorm van magisch denken, dus: als ik dit doe en dat laat, dan kan ik de loop van het universum meebepalen... niet dus. Het dikke boek eindigt heel abrupt en dan komt er een nawoord van Grossman waarin hij meldt dat hij gedurende de tijd dat hij aan dit boek heeft geschreven, hoopte dat hij daarmee zijn zoon heelhuids terug kon laten keren. Zijn zoon las en leefde mee, met elk volgend hoofdstuk. En toen sneuvelde hij.
Ik bleef tot bijna zonsondergang aan de rivier en het stromende water kleurde net zoals de lagune in Venetië: al die levende, bewegende tinten blauw en grijs met daarboven een zacht oranje hemel Zo stroomt het water verder, op alle plaatsen.
