Ik liep door het bos en maakte deze foto van lariksbomen, beschenen met ochtendzon.Lariksbomen heb je hier niet veel, dus dat is uitzonderlijk. Ik dacht aan de lariksbomen in, ik geloof, het Teuterburgerwoud. Dat Hitler die daar geplant had, midden tussen de donkere naaldbomen. Lariksbomen verkleuren in de herfst, dennenwoud niet. Dus uiteindelijk zou er vanuit de lucht in de herfst een groot gouden hakenkruis te zien zijn. Zo is het ook, lang na de tweede Wereldoorlog, per toeval ontdekt omdat er een vliegtuigje overheen vloog.
Het megalomane en de zelfverzekerdheid ervan. Dit bedenken, laten uitvoeren en geduld hebben dat ooit ‘voor de eeuwigheid’ jouw merkteken te zien zal zijn, in oude bossen. Niet het hele jaar door, alleen in de herfst. Ik huiverde. Uit deze geest is dus ook ‘de oplossing van het Jodenvraagstuk’ ontstaan. Menselijke breinen hebben zich daarover gebogen. Gas. Je laat ze zogenaamd douchen. En ja, uit een eerste experiment in een klein dorp, bleek dat je zomaar alle Joden die er woonden, in vrachtwagens weg kunt halen. Mensen houden zich alleen bezig met hun eigen hachje. Alles mag, om je eigen kleine zelf te kunnen behouden.
Ik dacht aan het werk van Andy Goldsworthy. Hij werkt ook in de natuur en gebruikt natuurlijke materialen. Hij stapelt stenen en vlecht met takken. Hij bouwde slangachtige muurtjes door het bos, verzamelde kiezelstenen, sorteerde de kleur, legde patronen. Herfstblaadjes. Hij verknipte of bewerkte ze niet. De kunstwerken hadden vaak een tijdelijk karakter. Een foto ervan vereeuwigt het.
Er is werk van hem, dat nu niet meer kan. Hij bouwde met sneeuw en ijs in de zomer. Ik las ooit dat hij daarvoor gigantische ijsmakers; diepvriezen en dergelijke, naar zo’n plek bracht. De kunst zat er dan in, om het midden in de zomer, op tijd te kunnen neerzetten, voordat het smolt. Ook dit werk was dus zeer tijdelijk in het landschap aanwezig, maar het realiseren ervan is nu een affront. Dan was Hitlers hakenkruis milieuvriendelijker, dat luisterde naar de natuur…
Ach, het mooiste is voor mij die natuur zelf. Kijk toch naar zo’n boompje met die fijne vertakkingen. Dat het zilvergrijs oplicht in het zonbeschenen riet, en elk stengeltje in een gloed wordt gezet. Dat dit maar 30 seconden ofzo te zien was. Dat je met de handzame moderne techniek dan ‘klik’ zegt met je iPad. Geen enkele moeite of planning is ervoor nodig. Zomaar aanwezig.
