Eerste sneeuw

 Mooi, gisteren, die eerste sneeuw van het jaar en het wisselende kleurenpalet in anderhalf uur tijd.

Hoe er dan stipjes in de sneeuw komen, door de regen en de druppelende kracht van het water versneld weer een uitzicht geeft naar de hemel.

All creatures great and small

 

De engelen van Paul Klee hebben verschillende gezichten en zijn soms wat ambigu, het is allemaal niet zo eenduidig.

Zoals veel van ons menselijke handelen; dan denk je het goede te doen, maar dan komt daar toch niet het perfecte plaatje uit.

Je maakt bijvoorbeeld met veel moeite je kruipruimte helemaal droog, kleine bijdrage aan het klimaat, blijkt het dat er nu ratten onder je vloer leven, die dit een heerlijke warme plek vinden. 

In New York zijn tijdens de corona pandemie veel meer  auto’s verkocht dan gewoonlijk;  elektrische en allemaal met nieuwe leidingen eronder die van soya gemaakt zijn en niet zulke waar petroleum doorheen moet, en nu blijkt de rattenbevolking van naar schatting drie miljoen, op een inwonertal van meer dan acht miljoen, bovengronds te komen in de straten, voor hen is het een nieuwe bron van voedsel.

De zin all creatures great and small schoot mij te binnen. Mensen zijn niet de enige bewoners op de planeet. Kwam deze regel niet uit een gedicht?…Ja, en het is ook op muziek gezet en het wordt ook gezongen in de kerken. Niks mis mee, het is fijn als het woord ‘God’ gebruikt wordt in een context van schoonheid, respect, zachtheid, positiviteit. Dat het verwijst naar een wereld die opbouwend is.

De dichter Mary Oliver plaatste dit gisteren op Insta. Zo wil ik ook wel aan God denken en deze eren. 

Hopen dat we als engelen kunnen zijn, die zacht neerdalen op de aarde. 

WCNSF. Gebed voor de aarde

 Ik kwam de term gisteren pas voor het eerst tegen op Insta: WCNSF: Wounded Child No Surviving Family. Het wordt gebruikt door de hulpverlening en Artsen Zonder Grenzen in Gaza. Een nieuw categorie ‘mens’, die nog een heel leven voor zich heeft… Zonder een bloedverwant meer om haar heen. Al zoekend blijkt dat deze term helemaal niet nieuw is, maar al sinds vorig jaar November in gebruik is.

Hoe zal het verder gaan met deze kinderen? Wat voor erfenis zullen zij aan de wereld geven, wat voor vruchten zullen ze gaan dragen? Je kunt alleen maar hopen dat zij onderweg toch genoeg liefde zullen ervaren, dat zij zich ergens toch gedragen weten en dat het geen haat en wraaklust en angst zal zal zijn dat hen zal leiden, wanneer zij straks degenen zijn die de wereld mee vorm geven…

Er gebeurde mij, tot mijn eigen verbazing, iets vreemds tijdens de bijeenkomst met de projectgroep. Iemand las een lied voor en daarin werd tot in detail opgesomd wat er allemaal mis is in deze wereld. De hele waslijst vol ellende. Ik kreeg een knoop in mijn maag en bij elke alinea méér,  ik kreeg buikpijn. Helemaal op het einde van het lied wordt er dan aan God gevraagd: laat dit stoppen; een bede.

Ik zag een gemeenschap voor mij, die dit lied zong. Allemaal welbespraakt, want anders kun je niet in detail benoemen wat er allemaal mis is, in de eigen warme, ook letterlijk, bubbel. Zo’n opsomming kún je toch niet met droge ogen aan je voorbij laten gaan?  Want daarna gaat een ieder weer de eigen gang in een leven waar er géén oorlog, bedreiging, honger en geweld is. 

Misschien ook wel; geweld achter de eigen voordeur, misschien is er ook doodsdreiging; pijn en verdriet om ziekte en onmacht…Maar toch. Het doet er ook niet toe, ik kon mijn buikpijn daarmee ook niet zomaar wegwerken. 

Met eentje praatte ik na, terwijl anderen een wandeling gingen maken. ’God’ kwam als het ware té laat voor in het lied…Als je dan over God praat, dan ‘moet’ het in één beweging, in één taalslag met wie wij nu zijn. 

Taal is ook een vorm van handelen, dat was mijn belangrijkste vondst die ik deed in mijn theologiestudie. 

Het woord ‘God’ geeft dan de mogelijkheid om onze eigen beperkte grens te doorbreken. 

Zij dacht aan een gebed dat de Paus bij zijn encycliek Laudato Si, dat over de schepping gaat, had bijgevoegd. Dat was wel te pruimen vond ze. Ja, ik meende het ook eens voorbij te zien hebben gekomen. Ik zoek het nu op en ja, zo kan het voor mij wél. Dit is het eerste gedeelte daarvan.

Ik hoop dat die kinderen in Gaza, dit uiteindelijk op hun eigen wijze, ook kunnen stamelen.

Hattem

 Ik fietste 56 km naar Hattem, voornamelijk door weilanden en herfstbos. Wat een mooi, klein vestingstadje aan de IJssel, met stadsrechten uit de 13e eeuw.

Ik ontmoette daar mijn ‘projectgroep’, die ik ken vanaf mijn eerste jaar theologie, da’s toch bijzonder, om elkaar te kennen van piepjong, zoekend, vragend, studerend, werkend, naar nu allemaal grijs en op ééntje na, met pensioen en vorige week heb ik mijn AOW aangevraagd.

We gingen naar het museum van Jan Voerman, senior en junior, die hier gewoond hebben. De oude vooral bekend om zijn gezichten op de IJssel en de koeien in de weilanden en mostertpotjes met bloemen. De jonge heeft heel veel Verkadeplaatjes gemaakt voor de verzamelalbums van Jac Thijsse: Senior was gehuwd met de dochter van de Verkadefabricant.

De jonge Voerman schildert fris en prachtig, hij zegt erover zélf even bloem en plant te worden tijdens het maakproces. Dan wordt hij wellicht ook even een sneeuwlandschap met verse sporen daarin.

Daarna ging iedereen even haar eigen weg: de ene was al linea recta naar de  B&B gegaan om te relaxen, een andere ging haar achterna om te kijken of de thee al was gezet, eentje ging alle boodschappen doen, eentje ging wandelen naar de B&B en ik ging nog even flaneren in Hattem, waar ik Sinterklaas zag, die met een Volkswagen busje zijn intocht had gemaakt.

Er was ook nog het Anton Pieck Museum. De aquarel die hij op 10 jarige leeftijd maakte, verraadt voor mij zijn grote talent. Achter al die karakteristieke prenten die hij maakte, vergeet je bijna dat onder elk een proces schuilt van schetsen, aquarelleren, bedenken hoe en wat; ook als je de wolf met de zeven geitjes voor de Elfteling tot leven brengt.

Er hing ook nog een andere illustrator; Marius van Dokkum, die acht prentenboeken met Opa Jan maakte, allen met een humoristische ondertoon. Die Opa Jan met zijn balanceervermogen in allerlei situaties…Wellicht het streven van een ieder in deze groep. Theoloog zijn is ook geïnvolveerd zijn in een onzichtbare wereld, die je op de één of andere wijze tijdens je leven ten gelde hebt gemaakt. Er zit een soort van missie-element in minstens je professionele handelen…

Uiteindelijk blijkt het vaak te gaan om de kwetsbaarheid en machteloosheid van elk mens en niemand verwacht meer iets van een almachtige God.

Smoke

 Erg leuk om weer oude films te kunnen bekijken. In mijn stadshuis heb ik een aardig grote dvd-verzameling en daar heb ik dus meer dan drie jaar lang niet naar omgekeken. Maar in mijn boshuisje kan ik onder de tafel nog heel veel dvd’s kwijt, dus ik nam deze week een grote tas mee. Wél een gesjouw, 2,5 km door het bos, maar nu voelt het als een privé-bioscoopje, ik kan weer vooruit. En ik bekeek Smoke, een film waaraan ik in New York spontaan dacht, omdat ik in een zelfde soort buurt als in de film sliep.

Het speelt zich af in 1990 en het was grappig om te zien dat sommige dingen nu nog exact hetzelfde zijn. De sfeer in de straten, er rijden nog dezelfde oude schoolbussen, de metro ratelt over hetzelfde spoor. Maar de Twin Towers waren er nog, de skyline is nu véél voller, de gele taxi’s en andere auto’s zijn vervangen door modernere varianten. Én roken was geheel vanzelfsprekend; de titel van de film verwijst naar de rook van sigaren en sigaretten en veel speelt zich af in zo’n winkeltje, waar je ze kunt kopen,  Auggie is er de eigenaar.

Het is een mooie, gelaagde en ook poëtische film, waar ook een kerstverhaal van Paul Auster in is verwerkt, en een van de hoofdpersonen is ook een schrijver, die Paul heet. Het gaat over vriendschappen en relaties die de stormen van het leven doorstaan en het openstellen dát het mogelijk is: écht contact en uitwisseling van wat je ten diepste bezig houdt. Heel anders dan de instrumentele wijze waarop tegenwoordig aan veel ‘vriendschappen’ vorm wordt gegeven: rondom een gezamenlijke interesse, dat samen ondernemen en als de hobby verdwijnt, verdwijnt ook de vriendschap. Dan heb je je dus nooit laten raken door die ander, zó dat je trouw wilt blijven aan elkaar…

Maar dit terzijde: hiér gebeurt het wel. Op het einde van de film heeft Paul, de schrijver, gespeeld door William Hurt, heel snel een kerstverhaal nodig voor de New York Times en Auggie, gespeeld door Harvey Keitel, heeft er wel eentje, zegt hij, écht gebeurd. Het is de wijze waarop hij zijn camera heeft verkregen, waarmee hij al jarenlang elke dag, op hetzelfde tijdstip en op dezelfde plek, een foto maakt van zijn winkel op de hoek. Hij vertelt het als hij een lunch getrakteerd krijgt en de schrijver luistert en is geraakt, maar laat ook merken dat hij denkt dat Auggie het misschien verzonnen heeft en hij dus ‘alleen’ een heel goede verhalenverteller is. Auggie geeft hierover geen uitsluitsel.

Maar dan komt de eindscene, in zwart-wit, en dan weet je als kijker dat het echt gebeurd is: dat hij de Kerst vierde met een blinde oude vrouw en ze samen net deden of hij de teruggekeerde kleinzoon was;  de jongen die in zijn winkel een blad met blote dames stal. Het wordt begeleid met het rauwe lied van Tom Waits: Innocent When You Dream

Ook dat oude liedje hoor je dan: Smoke gets in your eyes. In het begin van de film een anekdote, hoe je het gewicht van rook kunt wegen en er wordt de vergelijking gemaakt, dat dit zo licht is, als dat de ziel zou kunnen zijn.Ik vraag mij af het idee voor de film 21 Grams (het gewicht van de ziel), hier is begonnen.

Altijd meerdere identiteiten in één mens

Dit is de sfeer van de politie en de openbare ambtsdrager in New York, zoals ik ze in die 7 weken al dan niet met opzet heb vastgelegd. Joviaal en ontspannend tegen het publiek, toevallig voorbij lopend, zelf in een rustig moment op hun mobieltjes kijkend of een koffiepauze nemend met de thermoskan op straat. De gesluierde vrouw die ik vaak in het loket van de metro zag zitten, in mijn buurt, hier waarschijnlijk net uit haar werk, of ernaar onderweg. De politie die je gewoon kunt zien, zoals zij in het dagelijks niet werkende leven ook zijn: met tatoeages, eigen kapsels en sieraden, ik heb er ook eentje met een hanekam gezien.

De boodschap en hun gedrag is: wij zijn hier de orde handhavers, we regelen wat we moeten doen, voor jullie veiligheid, maar we zijn net zo goed één van wie we allemaal hier zijn: divers en iedereen uniek.

 Maar in Nederland wordt het een wet dat deze niks meer mogen laten zien van hun identiteit. Kan nu een gemeente dat zelf beslissen, zoals Den Haag, waar hoofddoeken, keppeltjes, kruisjes, Davidsterren etc. wel mogelijk zijn, volgend jaar mag het landelijk niet meer. Nederland sluit zich met de onervaren, eendimensionale, eenogige -cycloopachtige rechtse regering steeds meer op in zichzelf. De boodschap moet van hen zijn: wij zijn autoritaire handhavers, we zijn anoniem, we hebben geen gezicht.

Terwijl het de Joodse denker Levinas was, die zei, dat je pas in het gelaat van de andere, toekomt aan menselijkheid.

De grond waarop de samenleving in New York wortelt is het bewustzijn dat bijna iedereen er oorspronkelijk een gast is. Dus je verleent gastvrijheid aan elkaar. De autochtone Indianen werken nu veelal aan de bouw van de wolkenkrabbers. Je bent niet één identiteit, maar altijd meerdere. 

Burgemeester Marcouch gebruikte in een les op een school in Arnhem, in het kader van de week van respect het beeld van een boom

Supermaan. Sacha Bronwasser

 Wat een contrast met vorige week: toen zag je geen hand voor de ogen in de compacte mistige duisternis, nu kon ik tot in de bosrand kijken, door de verlichting van de bijna volle maan. Vanavond is het Supermaan, het fenomeen dat ongeveer 2-3 keer per jaar voorkomt, doordat de maan dan het dichtst bij de aarde is. Je kunt nu als het ware ín de maan zelf kijken: naar al die kraters enzovoort: het is nu niet egaal vlak van kleur.

Wat je kunt zien, door de wisselende omstandigheden: dat is ook een thema in de roman van Sacha Bronwassser, die Luister, heet. Pas op het einde van het boek, als alles verteld is, besef je wat een krachtige titel het is. Het speelt zich af in het aupair-milieu te Parijs, in de jaren negentig, toen er zoveel aanslagen van geweld waren. Philipe, de vader heeft helderziende vooruitblikken omtrent de aupairs die elke jaar verwisseld worden. M de laatste aupair, is degene die het gereconstrueerde verhaal verteld aan Flo, die een gerenommeerde fotograaf is, en M was haar vroegere student. Zij is halsoverkop na alles wat er gebeurd is, vanuit een middelgrote stad A, in Nederland, het lijkt mij Arhem omdat daar ook een kunstacademie is, naar Parijs gegaan, om daar als aupair de boel te verwerken.

Het is de eerste roman van Sacha Bronwasser, na een boek met korte verhalen, zij is ook journalist en kunsthistoricus en ze schrijft kunstrecensies bij de Volkskrant, dus er komt in het boek ook veel kunst voor.

Daardoor vond ik deze foto, met de eerste mens ooit erop. Het ontgaat de meesten, als je het niet weet, zegt Flo in een van haar lessen. Het is de man die zijn schoenen laat poetsen, linksonder in beeld, aan het begin van de boulevard. Waarschijnlijk waren er in het echt veel meer mensen op straat, maar dat pakte de camera niet, want alles moest enkele minuten stilstaan.

Het is een heel ingenieus boek, dat zowel een coming of age verhaal is, maar ook over machtsmisbruik gaat en geweld en hoe je mee moet en gevoelens moet onderdrukken in die spiegel-schijnwereld om succesvol te zijn. En de stad Parijs speelt ook een hoofdrol, Bronwassser heeft er zelf ook gewoond.

Ik las het in een dagdeel in één ruk uit en kwam erop omdat het een van de genomineerden is voor de NS Publieksprijs.

Wegens spoilers kun je verder niet veel meer over dit boek vertellen, maar de sfeer en thematiek zit wel vervat in deze foto, een fotograaf die ook in dit boek genoemd wordt.

Klimop op de berging

Dit bericht heb ik zojuist verstuurd. Het laatste hoofdstuk, hopelijk, in het jarenlange epos omtrent mijn tuin in de stad, de begroeiing en de mussenkolonie. Die jarenlange strijd met de Woningbouwvereniging ; helemaal voor mij te volgen als ik ‘mussenkolonie’ of ‘woningbouwvereniging’  intyp in dit blog…Die mussenkolonie heeft het uiteindelijk overleeft. Ze hebben naast mijn geheel afgeslankt domein, ook plekjes gevonden in dakranden in de buurt. Ze hebben een tactiek ontwikkeld om zich toch veilig te voelen in die ene flard klimop en bruidssluier die er nog over is: ze verzamelen zich s’avonds allemaal in de lijsterbes boom ervoor en vliegen dan tegelijk hun nesten in, die nu als een flatgebouw, geconcentreerd boven en naast elkaar liggen.

En toen ontstond er een nieuw hoofdstuk: de woningbouwvereniging wil de klimop en laurierkers achter bij de berging als geheel verwijderen. Daar, waar ik in de zomer in een hangmat kon schommelen. Er is een lekkage ontstaan bij de buurvrouw, die na het overlijden van J. geheel in paniek is, hoe zij het allemaal moet doen, alleen. J. deed alles. Huilend zei ze tegen mij in het voorjaar dat ze nu voor het eerst onkruid uit de tuin getrokken had. Ze wil op termijn een onderhoudsvrije tuin: dat betekent dus steen en beton en mijn wilde ‘oerwoudtuin’ staat nu in de weg… Terwijl J. er ook wel lol in had. Maar J. heeft ook verborgen voor mij gehouden dat hij al reparaties had verricht bij de berging, om lekkage te voorkomen…

Enfin. 

PS Weer fijn in mijn boshuisje, waar ik de maan zie opkomen.

Zitten, fietsen, luisteren, kijken

 Het had ook wel wat, dat windstille, grijze, zwaarbewolkte, weer. Ineens was het ook weer echt koud, dus voor het eerst weer het elektrische kacheltje aan, met warmtekussens. Opnieuw ga ik ernaar streven om de stand van de gaskachel niét te veranderen, die blijft op 3. Het grijze weer zorgde ervoor dat je zo goed kon zien welke kleuren er wél nog waren: er hangt nog oranje-lichtbruin en geel tussen de takken. ’s’nachts voor het slapen gaan stapte ik buiten een inktzwarte duisternis in. Gisterennacht was het voor het eerst van de week anders. Ik had dit nog nooit zo gezien: alles dichtgepakt donker, maar er was één gat in het wolkendek en daaruit kwam een kartelende ronde vlek van stralende sterren.

Na de hele week in mijn hol gezeten te hebben, ging ik in het weekend op pad. Een waar genoegen: fietsen door dat goudgeel eiken- en beukenblad. Ik stapte niet af om een foto te maken, dus dat haalde ik gisteren in bij Paleis het Loo. Mooi, dat bruine bladerdek en die iele takjes en twijgen die ook alweer te zien zijn, in die lichte zweem van kleur.

De dag ervoor naar Burgers Zoo. Een bliksembezoek, ik wilde gewoonweg minstens even weer de oceaan inkijken, dus ik blééf kijken, tegen het glas aan en waande mij weer even snorkelend tussen de tropische vissen. Ik zag ook voor het eerst een schildpad lopen, bijna rennen. Een dierentuinbezoek levert altijd scènes op, die ik nog nooit eerder heb gezien.

Er was een muziekmiddag op het plein bij de stallen van het Paleis, op twee podia, alternerend, in het kader van de dag van de Mantelzorg. Het bleken allemaal groepen te zijn uit de buurt. Twee rappende jongens hadden geen eigen publiek mee, het waren ouderen die belangstellend even luisterden, en toen weer vertrokken. Daar hoorde ik zelf ook bij. Je weet het nooit zeker, maar ik meende ook aardig wat psychische wat kwetsbare mensen te zien, die een dagje uit waren. Soms kunnen mensen mij ineens ontroeren.

Een vrouw die buiten, op krukken, achter glas naar de rijtuigen keek van de koninklijke familie. Ik vroeg mij af, of zij wegens de krukken het ingewikkeld vond om naar binnen te komen, omdat er twee zware deuren waren waar je tegenaan moest duwen of trekken. Een meisje dat zo werkelijke geïnteresseerd was in de schilderswoonwagen van koningin Wilhelmina. Die liet zij dan ergens, met potkacheltje en al, neerzetten in de omgeving van Paleis het Loo, zij had de wagen zelf ontworpen. De kinderen op kussens bij  een band die Cubaanse muziek speelden, leken mij de kleinkinderen…De poging om schwung erin te brengen was niet onverdienstelijk, maar ik miste, zoals in New York ongetwijfeld wel het geval was geweest, dat er ook iemand in de band zat, die daar haar wortels had; het kwam allemaal net niet van de grond. Alle muziek die ik in N.Y. hoorde was van hoge kwaliteit, het hart musiceerde. Dat laatste gold ook wel voor deze twee jonge mensen, die in ieder geval ook twee liedjes zongen, die ook horen  bij mijn ‘pareltjes uit de schatkist’, zoals zij het noemde: The Rose en The Sound of Silence. Ze hadden ook eigen gemaakte liedjes, met een positief ‘christelijke’ sfeer: Wie gelooft, kan bergen verzetten. Ach, toch lief. Het is het heimwee dat mij soms kan overvallen, naar religie die erop gericht is om mensen in hun waarde te laten, die verwijst naar de liefde, die alle mensen met elkaar verbindt. Er is zoveel inspiratie te vinden daaromtrent, in alle tradities.

Week van de (on)machtige mannen

Eerst won Trump met overmacht. De prognose dat vrouwen deze verkiezingen zouden bepalen, bleek ongegrond. Het waren de mannen die vanuit het platteland en de arbeiderssteden tevoorschijn kwamen. Zij die meestentijds onmachtig zijn. En de machtige rijke mannen zullen de wereld gaan bepalen.

Als ze dat niet al deden… Na 7 oktober was er éven een wereldgeluid dat het ook een wake-up call was. Israël die al zo lang illigaal aan landjepik deed, dat de Palestijnen nu toch eindelijk recht op vrijheid hadden. De óók met weinig middelen inventieve en tegelijk wrede aanslag van onmachtige Palestijnen zou  wellicht nodig zijn geweest, om weer de aandacht van de ogen van de wereld te krijgen.

Niks van dit alles, ondertussen. De westerse pers behandelt de toestand in Gaza als een soort van natuurramp en meldt alleen nog dat er een tweede polio vaccinatie ronde aldaar, in gang is gezet.

Dat er een heel volk hongert, vernedert en uiteindelijk uitgemoord wordt (ja, genocide) daar gaat het niet over. Wél over het toenemende anti-semitisme op de wereld. 

En nu kwam daar gisteren dan Amsterdam bij, die notabene dit jaar haar 750ste verjaardag viert. Opnieuw was het de inventiviteit van een kleine groep onmachtige mannen die het mogelijk maakte om met scooters chaos te creëren. Het opjagen van supporters van een voetbalclub. Mannen, waarvan een deel hoogstwaarschijnlijk, nu een paar dagen weg waren van hun dagelijkse werk: het opjagen van Palestijnen in hun eigen land. ‘Sport en politiek moeten niet gemengd worden’, zei een man uit Israël, nog voor de wedstrijd en de nacht die nog moest volgen. Ondertussen haalde een supporter wél een Palestijnse vlag van een gevel en scandeerden ze : ‘ Weg met de Arabieren’. Wilders en Natanyanu, de machtige mannen, waren er als de kippen bij om het een ‘pogrom’ te noemen en een vergelijking te maken met de Kristallnacht. En wéér wordt het westerse schuldbewustijn getriggerd: dat zij zes miljoen Joden naar de gaskamers hebben geleid. En daarop volgt: Israël mag zich verdedigen, tot in het oneindige. Wie protesteert is een anti-semiet.

Wie neemt het nu nog op voor de Palestijnen? … Ellen, zij deed het voortdurend, ik heb haar ook kwaad en wraakzuchtig, wanhopig en héél verdrietig gezien in haar posts op Instagram. Maar uiteindelijk is machteloosheid overgebleven…Is het toeval dat deze oproep van een vrouw komt? Het geslacht dat altijd al onmachtiger was dan haar mannelijke tegenpool? Dat er dan uiteindelijk, toch maar een verwijzing komt naar liefde?

PS uit Trouw, maandag 11/11

The Grid; Everyday People

 Deze foto kwam vanuit mijn fotobibliotheek op mijn IPad, en dan voel ik meteen: YES!, het maakt mij vrolijk. Alleen al The Grid, het rasterpatroon op Manhattan brengt mij in een goed humeur. Waarom? … Dat dit ooit verzonnen is om orde te scheppen, om chaos tegen te gaan. Wildgroei doordat de ontwikkelingen in New York zó snel gingen en dat op tijd bedacht is, dat met het scheppen van een structuur, daarbinnen weer alles mogelijk is. En dat dit dus letterlijk zicht geeft: binnen de grid zie je altijd wel ergens een horizon.

Op de dag na de verkiezingen, dit iniatief in een van de lange gangen in de metro: kunnen opschrijven wat je nu bezighoudt en dat je dan ook kunt zien wat anderen denken en voelen. En dat daar zo uitgebreid gebruik van wordt gemaakt. Die energie is het, waarom ik zo dol ben op NY: je voelt dat er altijd een levende, dynamische, diverse gemeenschap om je heen is.

Ik heb de man zien zitten, voor het Guggenheim Museum: hij schrijft behartigenswaardige zinnen op plattegronden van NY. En dát is het dus, wat NY mij leerde over mezelf: hoezeer ik diversiteit hoogacht, dat het verhaal van immigrant-zijn, waar NY op gebouwd is, het dichtst bij mijn eigen ‘wordingsgeschiedenis’ hoort, hoezeer ik mij thuis voel wanneer er werkelijk allerlei soorten mensen, ook in rangen en standen, culturen en subculturen, zich bewegen in de openbare ruimte.

Dit liedje kwam bij mij tevoorschijn op YouTube. Ik zie ook YoYoMa meedoen en de architect Frank Gehry die het Guggenheimmuseum in Bilbao ontworpen heeft. Naast die jonge blije jongens Jack Johnson en Jason Mraz en die al oudere Paula Abdul nog uit mijn ‘poptijd’, dit dan maar in plaats van een bestorming van het Capitool. The Grid die de chaos beteugelt, die blijft reiken naar een menselijke orde.

PS (een fijn berichtje uit de New York Times)

De ‘gewone mens’ heeft gesproken.

 Ik denk terug aan de mensen in De Grondel, waar ik indertijd de enige beheerder was. Eerst was er niks, en toen ontstond er van alles. Er was animo voor een fitnessruimte en een gymclub, waar de naam ook verzonnen is door een deelnemer: Gymclub Veerkracht. Ook een ruilkast en de boekenkast, samen eten, een Kerst-Inn en samen voetballen kijken, sloeg allemaal aan. T en J waren zó gemotiveerd dat zij vrijwilliger werden, zodat het elke dag open kon zijn, want ik had maar 18,5 uur beheer tot mijn beschikking. En toen werd ik wegbezuinigd, de vrijwilligers moesten zelf alles doen en na twee jaar werd de boel opgedoekt, er kwam niemand meer… Wat voor mij écht leerzaam was, is dat het opzetten van een creatief clubje met tekenen en schilderen niét lukte en ook een ‘lezing’ over het bevorderen van groen in de wijk en het opzetten van een soort van ‘hulpketen’ vond men maar niks. Op een gegeven moment zij iemand tegen mij: ‘Mirjam, we zijn maar gewóne mensen, laat ons nou maar gewoon doen wat we altijd gedaan hebben, die dingen gaan boven mijn petje.’

Ik was bijna vergeten dat er een filmpje van was op YouTube: leuk om ze allemaal terug te zien.

Ik denk aan ze, omdat nu blijkt dat over het algemeen de hoogopgeleiden en  ‘elitairen’ voor de Democraten stemmen en veel laagopgeleiden nu van zich hebben laten horen en Republikeins stemmen. In het wijkcentrum stond ik ook al vroeg met de mond vol tanden, ik kreeg ook niet uitgelegd waarom hun kind of kleinkind geen sociale woning kreeg toegewezen en al die buitenlanders wél.

Mensen zijn over het algemeen welwillend en zich helemaal van geen kwaad bewust, ze willen gewoon kleine veranderingen ten goede in hun directe leefomgeving. Alles rondom ‘de democratie ‘, klimaat, rechten van vrouwen, het grote politieke plaatje op het wereldtoneel: het is té abstract, het zegt hun niks. Dus ze stemmen op iemand die hen direct belooft dat ze het beter zullen krijgen en het campagnelied ‘Freedom’ van Beyoncé heeft waarschijnlijk eerder een bedreigende klank dan een bevrijdende. 

Er is toch dat christelijke verhaal, van Hem die door de zittende macht als een misdadiger ten dood werd veroordeeld, maar wonderbaarlijk na drie dagen weer verrezen is? Het is toch juist goed om het politieke establisment te wantrouwen? … En daar is dan Trump, gewoon een man van het volk die grapjes maakt met een microfoon en pijpende bewegingen, een half uur gaat wiegen op muziek, één van ons is in zijn vuilnismannenhesje en frietjes bakkend in Mc Donalds. Met een 18 jarige zoon Baron, die hem wees welke podcasts populair zijn, zodat hij ook met dat publiek een praatje kon maken. Hij is de Verlosser, degene die het kan fixen voor hen en die bacon, die vijf keer zo duur werd onder Biden, weer mogelijk maakt op hun bordje. En Trump zelf zegt in zijn overwinnaarsspeech dat hij niet voor niks de moordaanslagen op hem overleeft heeft, God wil dat hij een gouden tijd voor Amerika maakt.

‘De gewone mens’… dat wat we allemaal delen: het wordt op een heel andere wijze ook verwoord door Joseph Fasano. 

Iedereen zoekt een veilige omgeving om te kunnen floreren. 

Trump wint…

 Zo raar. Ik word wakker uit een heel levendige droom. Ik ben op het Amerikaanse platteland en voor mij vertrekken er allerlei mensen met rolkoffertjes en campagnemateriaal over het gras, ze zijn teleurgesteld. Het blijken democraten te zijn, die hier hun kamp hadden opgezet om stemmen te gaan zoeken, maar nu is het toch Trump die gaat winnen. Alles voor niks geweest. Ik ben er ook eentje van. 

Ik kijk bij de NPO, die de hele nacht verslag heeft gedaan, maar ik hield het om 2.00 uur voor gezien. Het blijkt nu dat ook de New York Times Needle naar Trump uitslaat. Ook blijkt dat het juist de mensen zijn op het platteland, die anders nooit stemmen, dat die naar de stembus zijn gegaan: voor de Republikeinen.

 Onder hen veel zwarte jonge mannen, die dus eigenlijk gehoor hebben gegeven aan de oproep van Michelle Obama: do something. Deze blijken bitter teleurgesteld te zijn dat Joe Biden zich niet aan zijn belofte heeft gehouden, om een wet in te stellen, die geweld tegen zwarte mensen héél streng zou bestraffen, als antwoord op Black Lives Matter. Allemaal mensen die vier jaar geleden dat kleine verschil maakten en hem aan zijn overwinning hielpen,  doen nu dus hetzelfde voor Trump.

Dan kun je nog zoveel geld hebben opgehaald voor reclamespotjes die bijna op elke buurt en gebiedje waren toegesneden, al die beroemdheden hebben die je endorsed hebben, het morele gelijk aan je kant hebben (dénk je), maar

de kiezer zegt: geen woorden, maar daden. Er zit ook iets heel eigenzinnigs in : we maken zelf wel uit welke bladzijde wij om willen slaan. En in de praktijk betekent het nu dat er géén geweld zal uitbreken na deze verkiezingen omdat de uitslag zo duidelijk is. En tja …ook latino-mannen hebben voor het eerst op de republikeinen gestemd. En dat  Kamela Harris een vrouw is, speelt waarschijnlijk ook een rol. Op Rockefeller Plaza kon je de hele avond de uitslag volgen en meerdere gebouwen kleurden naar de Amerikaanse vlag. Het democratische, linkse New York: de stad waar het vooruitstrevend is en de crème de la crème leeft, intellectueel en financieel aardig welvarend.

Wat nu? In het ochtendnieuws lees ik in de NRC ook het dagboek dat de illustrator Marit Törnqist een week lang heeft bijgehouden als opmaat naar de prijsuitreiking. Ze schrijft dat ze gespannen is om de hele avond naast een minister, Eppo Bruins, te moeten zitten van zo’n afschuwelijk kabinet. Dan blijkt dat ze met hem een geanimeerd gesprek heeft over wetenschap en kunst, naar aanleiding van een expeditie waaraan zij gaat deelnemen naar de Zuidpool.

Dan improviseert ze op het einde in haar dankwoord: En ik wil er ook iets aan toevoegen. Zelfs voor een minister kan er een moment komen dat je zegt: tot hier en niet verder, ik stap op. En dat geldt ook voor u. 

Zoiets moet het worden met de democraten en de republikeinen: gedwongen tafelgenoten zijn, je toch positief laten verassen door die ander, samen op pad gaan, de ander aanspreken op het geweten, al is het met een president die nooit gezegd heeft dat hij een president wil zijn voor elke Amerikaan; voor iedereen. Hoe die je dat overigens? … Iedereen is every body: elk lichaam.

Amerikaanse Verkiezingsdag

 Dit eerste plaatje uit de Graphic Novel -reeks De Onzichtbare Steden; La Frontiere Invisible van Schuiten&Peeters geeft wel aardig mijn gevoel weer van deze verkiezingsdag in Amerika. Een kartograaf is op weg naar een stad om nieuwe kaarten te maken en nieuwe orde te scheppen. Welke kant gaat het op? Die van de chaos, de leugens, het onbehagen? Of maken we een sprong daarover heen, die van de hoop om de democratie nieuw leven in te blazen en ook om de vrijheid van mensen te waarborgen omtrent gender, het homohuwelijk, euthanasie, abortus etc?

 Let wel: het is de krachtige lobby vanuit de katholieke kerk en andere conservatieve christenen, die mensen doet geloven dat zij op Trump moeten stemmen. Hoe werkt dat toch in het brein? Dat je zomaar niet mee verdisconteert dat Trump al veroordeeld is en nog talloze andere rechtszaken aan zijn broek heeft hangen? Er zijn volkomen irrationele krachten in het spel.

Ik bekeek een deel van de muziekfilm uit 1981: Les Uns et les Autres. Daar komt een echtpaar in voor, die hun baby-zoontje vanuit de trein naar een vernietigingskamp, op het spoor legt. De man overleeft het niet, zij wel en ze gaat op zoek naar hun kind. Maar het paar dat bij de spoorwegovergang woont, weet van niks en ook niet dat er een baby zou zijn overreden. Een jongen op een fiets heeft de baby gevonden en om het geld en de juwelen voor zichzelf te kunnen houden, legt hij het kind ten vondeling bij een pastorie in een dorp op fietsafstand van de vindplaats. De moeder krijgt een warme familieband met het paar dat bij het spoor woont, zij krijgt groenten mee uit hun moestuin en ze neemt ook haar Parijse vrienden mee naar deze plek, waar zij zo vaak als ze kan naar terugkeert, om bij zinnen te blijven.

 Ineens dacht ik: dat kán helemaal niet meer in deze tijd! Dat kind was via het internet zó opgespoord, het drama dat haar volwassen zoon haar vindt op een bankje in een tehuis voor dementerenden en zij van niks meer weet, had nu niet meer zó voortgekomen.

Dit is vooruitgang, gelukkig, en we will not go back, zegt de Harris campagne. Alleen hebben die het niet voor het zeggen, de Amerikaanse kiezer bepaalt.

Het internet geeft deze laatste beeldende acties van beide, in het laatste weekend voor de verkiezingsdag. De ene loopt wankelend naar een vuilniswagen en krijgt de deur nauwelijks open, de ander verschijnt stralend en vol zelfspot in Saturday Night, een populaire tv-show, met degene die haar al jaren persifleert, die lacht en Kamela vraagt, lach ik écht zo? Ja, een beetje wel, zegt haar spiegelbeeld. Samen gaan ze natuurlijk wel op Kamela stemmen.

Wat zullen we hier over een poosje over zeggen? Ik hoop natuurlijk dat de gang naar de vuilniswagen iconisch wordt: over een man die, zogenaamd daadkrachtig, in feite naar zijn eigen vuilnis loopt en daarvan, net als alle gewone mensen die misdaden begaan, moet brommen in de gevangenis. 

In beweging blijven

 Mooi ochtendgloren, het belooft weer een heldere dag te worden. Dus net als gisteren: heen en weer van binnen naar buiten, want in de zon met een vest aan is het aangenaam, maar zodra die achter de kruinen van de bomen verdwijnt, dan is het meteen te koud , terwijl het dan op de bank, waar de zon dan wel schijnt, heel behagelijk is. Die praktijk duurde tot ongeveer half vier voort.

Maar de zon lokte wel nog, in het bos, dus dan wandelen naar het goudgele beukenblad. En verder dan maar.

Mooie cadeautjes, dan toch: zo’n enkel rood blad aan een tak, spinrag in het gras, de weerspiegeling in een modderbad, waar ongetwijfeld wilde zwijnen in rollen of uit drinken, gezien al die omgewoelde aarde, overal.

Die fijne dennennaaldjes bespikkeld op natte, zompige paddestoelen, die fragiele kleintjes in het kreupelhout, een verkleurde, dus stervende, varen op een smal olifantpaadje kronkelend tussen de bomen.

En dan die weidsheid ineens en een zon die onder gaat en geen enkel mens verder te bekennen.

Het verrassends was wellicht deze omgevallen boomstam waar ik overheen moest klimmen, die een heel universum aan kleur herbergde.

Ik had voortdurend dat liedje van Eva Cassidy in mijn hoofd: The Autumn Leaves…