In Kröller Müller maakte ik kennis met een verschijnsel dat in de wereld van de kunsten Mail Art is gaan heten en in de jaren 70-80 van de vorige eeuw frequent beoefent werd. Kunstenaars stuurden met regelmaat post in één en hetzelfde format. Bovenstaand is van Gilbert & George, die zichzelf tot levend kunstwerk benoemden en zodoende zelf in al hun kunstuitingen te zien zijn. Altijd in pak, altijd samen, twee mannen wier privé en werkend buitenleven geheel verstrengeld waren.
Het waren dubbelgevouwen kaarten, met in de binnenkant een gedichtje, met een sfeer van weemoed en lichtvoetige ironie.
Wat moet het fantastisch zijn om met een regelmaat zo’n enveloppe op jouw deurmat te krijgen.
Heel anders zijn de kaarten die On Kawara dagelijks postte vanuit zijn woonplaats New York. De I Got Up serie, die hij tien (!) jaar lang beoefent heeft met op elke kaart de exacte tijd wanneer hij opgestaan was. Het vastleggen van zijn dagelijkse leven hoort bij hem bij zijn kunstenaarschap. Hij maakte ook kleine datum-schilderijen met daarbij een krantenartikel van die dag en I Went, met daarop een plattegrond waar hij die dag allemaal geweest was. Er moeten dagen zijn geweest waar hij het héél druk moet hebben gehad met deze kunstproductie!
Voor mij was het leuk om in de drie rijen ansichtkaarten die er van de maanden July- Augustus-September 1970, van het plafond tot aan de grond hingen, het New York van toen te vergelijken met wat er nu is. De Twin Towers waren nog niet gebouwd, bij Central Park stond een gebouw wat er nu niet meer is, maar de lange Brooklyn Bridge glorieerde al. Het gebouwencomplex van The Performing Arts; Lincoln Center stond in 1970 volstrekt alleen, met leegte eromheen. Er is daartoe een oude wijk waar West Side Story zich afspeelde tegen de vlakte gegaan. Maar verder was en dus niks. De gebouwen op die ouderwetse ansichtkaartjes lijken daar iets megalomaans te hebben. Ongetwijfeld was dat toen ook de kritiek erop, denk ik…Waarom? Waartoe?
En nu is Lincoln Center het kloppend hart geworden van een zéér levendige buurt rondom, waarvan je weet dat elke wolkenkrabber met grote zorgvuldigheid op de juiste plek in de zichtlijnen is geplaatst, zodat je op de pleinen met de fontein en de waterpartijen een harmonie ervaart.
Daarom is wandelen in New York zo’n genoegen: het is in feite een levend kunstwerk, geheel door mensen zo gemaakt.
Dat neemt niet weg dat ook het uitzicht door je raam, op die ene plek, in stilstand, kan zijn als een kunstwerk.
